Farkında mısınız, ülkenin her yanı öfkeli insanlarla doldu taştı. Aslında bir istatistik tutulabilmiş olsaydı, büyük olasılıkla, öfkenin son on yılda insanları nasıl da büyük bir hızla ele geçirdiğini daha net gözlemleyebilecektik.

Yine de, “Neden bu kadar öfkeliyiz?” sorusuna verilecek yanıtları sıralamaktansa, herhalde “Bu öfkeyi nasıl kontrol altına alırız?” sorusuna yönelmek daha aklı başında bir duruş olacaktır.

Unutmayın; kontrolsüz öfke, psikiyatrik bir hastalıktır ve ihmale gelmez!

Kontrol altındaki öfke, yani uygun düzeyde hissedilip ifade edilen öfke, son derece sağlıklı ve doğal bir duygudur. İnsan kendini savunmak, karşısındaki insanı uyarmak amacıyla öfkesini ortaya çıkarır. Ancak kontrolden çıkan öfke, kişinin kendisi ve etrafındakiler için yıkıcı bir hal almasına neden olur. Kişisel ilişkilerin yanı sıra genel yaşamı bozulmaya başlar çünkü kontrolsüz öfke, sözel ya da fiziksel saldırganlık demektir.

Peki, öfke nasıl ortaya çıkar? Öfkeyi nasıl tanıyabiliriz? Kontrol etmek için neler yapmalıyız?

Psikiyatrist Prof. Dr. Nevzat Tarhan ve Dr. Elif Ilgaz Aydınlar’ın birlikte kaleme aldığı ‘Hayata Dair’ isimli kitapta bu soruların yanıtları şöyle sıralanıyor:

Öfke nasıl ortaya çıkar?

Kişinin planları, istek ve ihtiyaçları engellendiğinde, kişiye karşı saldırıya geçildiği düşünülen durumlarda, kişinin kışkırtıldığı, hayal kırıklığına uğratıldığı durumlarda, stres altında veya haksızlık ve adaletsizliğe maruz kalındığında meydana gelir. Ayrıca büyük şehirlerdeki yaşam şartları, gürültü, trafik sıkışıklığı, mekan darlığı, ekonomik hayatın zorluğu sayılabilir. Depresyonda olmak, kişinin mükemelliyetçi olması da öfkeye neden olabilir.

Öfke nasıl tanınır?

Öfkenin tanınması, öfkeye neden olan düşünsel, biyolojik, fizyolojik yapının, bireyin mantıklı ve mantık dışı inançlarının, içinde yaşadığı ortamın, aile ve kültür gibi çevresel etkenlerin bilinmesi ile mümkündür. Bireyler ancak öfkelerini tanıdıklarında zararlarından kurtulabilir ve onu kendileri için yapıcı bir hale getirebilir.

Öfkeyi kontrol etmek için neler yapılmalıdır?

Öfkeyi doğru ifade etme becerisini kazanmaya ‘öfke kontrolü’ denir. Öfke kontrolünde temel amaç saldırganlıktan uzak, şiddet içermeyen, kişinin kendisine ve çevresindekilere zarar vermeyecek şekilde duygusunu ifade etme becerisi kazanmasıdır. Esas olan, kızgınlığı neyin tetiklediğini bulmak ve bu nedenler ile başa çıkabilmek için stratejiler geliştirmektir.

Derin nefes alın!

(Diyaframınızdan derin nefesler alın; göğsünüzün üst kısmıyla nefes almanız sizi rahatlatmaz. Nefes alıp verdiğinizde göğsünüz değil, karnınız şişmelidir.)

Güzel bir ortamı düşünün.

(Hayal ederek sizi gevşetecek bir yer ya da ortamı düşünün ve gözünüzün önüne getirmeye çalışın.)

Bulunduğunuz ortamı değiştirin.

(Bulunduğunuz odadan çıkın, yürüyüş yapın.)

Yoga türü egzersizler ile gevşemeye çalışın.

Öfkelenmenize neden olan olumsuz düşünce ve inanışlarınızı değiştirmek için uğraş verin.

Kızgınlığın altında yatan üzüntü ve korkularınız ile yüzleşin.

Yarın: Bugünlerde kaygılı olanlar için ipuçları ve öneriler...

Hazırlayan: Fatma Belgin