Çocuklarınız ve ailenizin tamamı dijital bir ayak izine sahiptir. Bu, yaptığımız her çevrimiçi arama, satın alma, indirme veya görüntüleme ve dinleme hareketlerinden oluşabilir. UNICEF'teki çocuk sağlığı uzmanlarına göre çocuklar neredeyse her gün yapay zeka kullanıyor. Çocuklar için yapılmış etkileşimli oyuncakların, oyunların ve internet platformlarının çoğu yapay zeka teknolojisine dayanıyor. Yapay zeka, herkesin beklediğinden daha hızlı ilerliyor ancak çoğu ülke yapay zekanın çocukların sosyal ve duygusal refahını nasıl etkileyeceğine ilişkin bir çalışma yapmıyor.

Yapılan çalışmalar yapay zeka ve çocuklarla ilgili olası sorunların şunlar olduğunu ortaya çıkarıyor:

Kişisel bilgi paylaşımı

Küçük çocuklar kişisel bilgileri yapay zeka platformlarıyla paylaşabilir. Çalışmalar, çocukların yapay zeka ile sohbet ettiğini, kişisel hikayeler anlattığını ve yetişkinlerin özel olarak değerlendirebileceği ayrıntıları ifşa ettiğini göstermektedir.

“Gerçeklik” algısı

Çocuklar yapay zeka platformlarının insanlara çok benzediğini varsayabilirler. Bir çalışma, 3 ila 6 yaş arasındaki çocukların yapay zekanın düşünceleri, duyguları ve sosyal yetenekleri olduğuna inandığını ortaya çıkardı.

“Güven” duygusu

Çocuklar, yapay zekaya insanlara güvendiklerinden daha fazla güvenebilirler. Başka bir çalışma, küçük çocukların soruları yanıtlama konusunda yapay zekanın insanlardan daha güvenilir olduğunu düşündüklerini saptadı.

Yapay zekanın çocuklar ve aileler için faydaları nelerdir?

Yapay zeka teknolojisinin çocukların öğrenmesine ve büyümesine yardımcı olduğu birçok konu bulunmakta. İşte o faydalar:

Öğrenme için değerli bir araçtır

Yapay zeka, dersleri ve öğrenme deneyimlerini çocukların ve gençlerin bireysel ihtiyaçlarına göre uyarlamak için kullanılabilir. Eğitimcilerin ve ebeveynlerin, farklı büyüme ve gelişim aşamalarındaki tüm yeteneklere sahip çocuklar için öğrenmeyi zenginleştirmenin yollarını bulmalarına yardımcı olabilir. Ve canlı sohbetin iyi bir alternatifi olmasa da çocukların dil becerilerini geliştirmelerine ve hatta yeni diller öğrenmelerine yardımcı olabilir.

Yaratıcılığı teşvik edebilir

Görsel bir dünyada yaşıyoruz, bu yüzden çocukların fikirlerini fotoğraflar, resimler, grafikler ve daha fazlasıyla ifade etme yollarına ihtiyaçları var. Yapay zeka sadece yeni başlayan sanatçılar için değil, aynı zamanda veri gösterimleri, grafikler, basit çizgi filmler ve diğer görseller yaratmak isteyen çocuklar için de değerlidir.

Çocukları yeni şekillerde motive edebilir ve onlarla etkileşime girebilir

Yapay zeka, çocuklar için etkileşimli ve eğlenceli olabilir, onlara dünyalarının tadını çıkarmaları ve keşfetmeleri için yeni yollar sunabilir. Bazıları için bu, yeni kapılar açan, okul performansını artıran ve onları yetişkin yaşamının zorluklarına hazırlamaya yardımcı olan hayat değiştirici bir deneyim olabilir.

Yapay zekanın çocuklarımız için olası tehlikeleri nelerdir?

Yapay zeka platformları, barındırdıkları büyük potansiyele rağmen çocuklara ve ailelere zarar da verebilir. İşte o olası tehlikeler:

Nefret, önyargı ve klişeler yayabilirler

Yapay zeka internette bulduğu her şeyden "öğreniyor”. Kapsamlı çalışmalar, yapay zeka tarafından oluşturulan içeriğin klişeleri ve yanlışları ilerlettiğini göstermektedir. Yetişkinler, çocuklarla çevrimiçi gördükleri ve bunun olumsuz inançları ve eylemleri nasıl güçlendirebileceği hakkında konuşmalı ve bilgilendirmelidir.

Gizliliği aşındırabilirler

Yapay zeka, hakkımızda büyük miktarda veri toplar. Ailenizin gizliliğini ihlal edebilecek oyuncaklar ve cihazları takip etmek zor olabilir ancak ebeveynler çocuklarla "konuşmayı" vaat eden etkileşimli oyuncaklardan kaçınmayı tercih edebilir.

Çocukları satış mesajlarıyla boğabilirler

Yapay zeka bizi internette takip eder, neyi sevdiğimizi not eder ve bize aynı şeyleri daha fazla sunar. Çocuğunuzun arama geçmişi, onları görmelerini istemediğiniz amansız reklam kampanyalarının hedefi haline getirebilir.

Zorbalık ve dolandırıcılık için kullanılabilirler

Yapay zeka, çocuğunuzun veya gencinizin ya da tanıdıklarının sahte veya çarpıtılmış görüntülerini oluşturmak için kullanılabilir. Deepfake'ler ve ses klonlama, çocukları normalde asla düşünmeyecekleri eylemlerde bulunmaya, örneğin özel bilgi vermeye veya para göndermeye zorlamak için kullanılabilir.

Çocuğumu yapay zeka risklerinden korumak için ne yapabilirim?

Yapay zeka devamlı gelişmektedir bu nedenle çocuğunuz için sağlıklı kurallar belirlemek biraz zor olabilir. Peki, ne yapabilirsiniz?

Çocuklarınızla yapay zeka hakkında konuşun

Çocuğunuzu korkutmak istemezsiniz ancak yapay zekanın güvenilir bir arkadaşla aynı şey olmadığının farkına varmalarını sağlayabilirsiniz. İnsanlar ve dijital asistanlar arasındaki farklardan bahsedebilir veya arkadaşlarınız ve ailenizle canlı sohbetler ile sosyal medyada sohbet etmek arasındaki farkları onlara anlatabilirsiniz.

Ergenlerle gizlilik, önyargı, zorbalık ve diğer çevrimiçi güvenlik sorunları hakkında açık bir sohbet gerçekleştirin. Vaaz vermeyin ve yapay zekanın her yönünü aynı anda ele almaya çalışmayın. Onlara fikirlerini sorun ve açık fikirli olun. Bu, birlikte öğrenmenize yardımcı olacak tartışmaları teşvik edebilir.

Daha büyük çocuklara çevrimiçi gizliliği nasıl yöneteceklerini öğretin. Çerezleri nasıl yönetebileceklerini, tarama geçmişlerini nasıl temizleyebileceklerini ve mesajlarını görmemeyi seçtikleri sosyal medya kullanıcılarını veya pazarlamacıları nasıl engelleyebileceklerini açıklayın. Bunun tüm çevrimiçi kullanıcıların bilmesi gereken bir şey olduğunu vurgulayın ve kendi gizliliğinizi nasıl koruduğunuza dair birkaç örnek sunun.

Yapay zekayı birlikte deneyin. Çocuklarınızla birlikte ChatGPT veya Facetune gibi AI destekli bir uygulamayı denemeyi düşünün. Bu, nasıl çalıştığını tartışma ve sizi endişelendiren herhangi bir soruna işaret etme şansı verebilir.

Merakı ve eleştirel düşünmeyi teşvik edin. Çocuklarınızı çevrimiçi içeriklerde önyargı belirtileri aramaya teşvik edin. Örneğin, gerçek gibi görünen şeyleri ve sahte gibi görünen şeyleri tespit etmeyi bir oyun haline getirebilirsiniz.

İntihalden bahsedin. Herkesin içerikleri kesip yapıştırabildiği ve kendi içerikleriymiş gibi sunabildiği bir zamanda, çocukların özgün çalışma kavramını anlamaları gerekir. Çevrimiçi bilgileri kendi düşünceleri için bir sıçrama noktası olarak nasıl kullanabileceklerini açıklayın. Başkalarının sözcüklerini, resimlerini ve fikirlerini onlara kredi vermeden kopyalamanın veya sunmanın yanlış (ve genellikle yasadışı) olduğunu anlamalarını sağlayın.

Referanslar:

Tiffany Munzer. "How Will Artificial Intelligence (AI) Affect Children?". Şuradan alındı: https://www.healthychildren.org/English/family-life/Media/Pages/how-will-artificial-intelligence-AI-affect-children.aspx (30.04.2024).