Yapılan bir ankete göre, her 6 yetişkinden 1’i ayda en az bir kez sağlık bilgisi almak için yapay zekâ sohbet botlarını kullanıyor. Yapay zekâ sohbet botlarının tıbbi amaçlarla kullanılması bazı faydalar sağlayabilir. Örneğin, sağlık durumlarına ilişkin belirtiler, tedaviler ve önleme stratejileri hakkında hızlı ve ücretsiz genel bilgiler sunabilir. Ancak, özellikle kendi kendine tanı koyma söz konusu olduğunda yapay zekâ sohbet botlarından sağlık bilgisi almanın çeşitli riskleri vardır.

Araştırmacılar yapay zekâ sohbet botlarının, kişiselleştirilmiş ve doğru sağlık bilgisi sağlama konusunda insanları tamamen ikame edemeyeceği konusunda hemfikirdir. Fakat bu araçlar, sağlık durumlarını yönetmede yardımcı bir tıbbi asistan olarak kullanılabilir. Peki yapay zekâ sohbet botlarını sağlık bilgisi almak için kullanmanın olası faydaları ve zararları nelerdir?

Yapay zekâ sohbet botlarının sağlık bilgisi açısından faydaları nelerdir?

Yapay zekâ sohbet botlarının sağlık bilgisi almak için kullanımında en sık belirtilen faydalar erişilebilirlik, ücretsiz olması ve kullanım kolaylığıdır. İnternet bağlantınız varsa, yapay zekâ sohbet botlarını sağlık bilgisi toplamak için kullanabilirsiniz. Bu özellik, yapay zekâ sohbet botları bazı kişiler için özellikle cazip kılar; çünkü randevu beklemeden veya herhangi bir ücret ödemeden tıbbi bilgiye anında ulaşabilirsiniz.

Ayrıca yapay zekâ sohbet botları, bir doktorla etkileşim sırasında hissettiğiniz rahatsızlık veya utanç duygusunu yaşamadan, anonim ve özel bir deneyim sunabilir. Bu, kişisel sağlık bilgilerinizi paylaşırken kendinizi daha rahat hissetmenizi sağlayabilir.

Diğer olası faydaları nelerdir?

Sağlık durumu hakkında bilgi edinmek

Araştırmacılar, yapay zekâ sohbet botlarının sağlık durumları hakkında genel bilgiler iletebilen etkili bir eğitim aracı olduğunu kabul ediyor. Örneğin; belirtiler, tedavi seçenekleri ve önleme yöntemleri hakkında bilgi verebilir. Ayrıca karmaşık sağlık bilgilerini daha basit bir dille açıklayabilir, örneğin belirtilerin olası nedenlerini sade bir dille anlatabilir.

Bu, bir sağlık durumu için tanı aldıysanız, olası tedavi seçeneklerini ve dikkat etmeniz gereken uyarı işaretlerini öğrenmek açısından yapay zekâ sohbet botlarını özellikle faydalı kılar. Ancak, yapay zekâ sohbet botlarının kendi kendine tanı koymada daha az etkili olduğunu unutmamak önemlidir. Genel sağlık bilgisi sağlasa da, kişisel durumunuza özgü bilgiler sunmayabilir.

Doktor randevuları arasında destek

2025 tarihli bir araştırma incelemesine göre, yapay zekâ sohbet botlarının doktor ziyaretleri arasında destek sağlama konusunda özellikle faydalı olabilir. Örneğin:

• Belirtiler ve tedavi sürecinin takibini yapmak
• Duygusal destek, başa çıkma yöntemleri ve önleme tavsiyeleri sunmak
• İlaç ve randevu hatırlatıcıları kurmak

Yapay zekâ sohbet botlarının ayrıca tıbbi bilgileri bir dilden diğerine çevirebilir. Bu, yönetim planınızın bazı yönlerini tam olarak anlamıyorsanız veya bir sonraki doktor randevunuz için sorular hazırlamak istiyorsanız faydalı olabilir.

Ruh sağlığı desteği sağlamak

Yapay zekâ sohbet botlarının, stres ve kaygı duygularını yönetmede etkili bir araç olabilir; başa çıkma stratejileri, kendi kendine yardım teknikleri ve duygusal destek sunabilir. Ancak, yapay zekâ sohbet botları bir insan değildir. İnsanların sunabileceği empati, şefkat ve güvenceyi çoğu zaman sağlayamaz.

Yapay zekâ sohbet botlardan tıbbi tavsiye almanın riskleri nelerdir?

Yapay zekâ sohbet botlarından sağlık bilgisi almanın en büyük riskleri, yanıtların her zaman doğru, tutarlı, güncel veya kişiselleştirilmiş olmamasıdır. Yapay zeka sohbet botları, yanıtları eğitim aldıkları kaynaklar üzerinden üretir. Ancak, bu kaynakların her zaman saygın tıbbi dergiler olmadığı durumlar olabilir; dolayısıyla kullanılan bilgiler, sertifikalı tıp uzmanları tarafından gözden geçirilmemiş olabilir.

Yapay zekâ sohbet botlarının ayrıca ‘halüsinasyon’ adı verilen, gerçekte olmayan bilgi veya kaynaklar da üretebilir. Bu yanlış iddiaları fark etmek zordur çünkü yapay zekâ sohbet botlarının genellikle uzun ve karmaşık yanıtlar verebilir. Bu durum, yanıtların otoriter görünmesini sağlasa da, içerikteki eksiklikleri gizleyebilir ve yanlış bir bilgiye güven, güvenilirlik ve özgüven duygusu yaratabilir.

Sağlık profesyonelleri, yapay zekâ sohbet botlarını doğru ve kesin tanı bilgisi sağlamak için kullanmayı önermemektedir. Bunun sebepleri arasında şunlar bulunur:

• Aynı sorgulara tutarlı yanıtlar vermez
• Görsel verileri işleyemez
• Sınırlı duygusal zekâya sahiptir; sağlık geçmişinizi ve kişisel durumunuzu “anlamak” konusunda yetersiz kalabilir
• Eğitim aldığı bilgilerden kaynaklı olası önyargılara sahiptir

Sağlığınızla ilgili endişeleriniz varsa mutlaka bir tıp uzmanına başvurmak önemlidir. Onlar, kişisel, aile ve tıbbi geçmişinizi eksiksiz değerlendirebilir.

İlginizi çekebilir: ChatGPT psikolojik destek sağlayabilir mi?

Yapay zekâ sohbet botlarına güvenebilir misiniz?

Güven, zamanla oluşan bir inanç ve güvenilirlik duygusunu ifade eder. Bu, özellikle sağlık yönetiminde çok önemlidir. Yapay zeka sohbet botlarına güvenip güvenemeyeceğinizi değerlendirmek zordur. Bu karar, geçmişte insanlarla yaşadığınız deneyimler gibi birçok faktöre bağlıdır.

Yapay zekâ sohbet botları bazen doğru, etkili ve uygulanabilir bilgiler sunabilir; ancak aynı zamanda yanlış ve tutarsız yanıtlar da verebilir. 2024 tarihli bir araştırma incelemesine göre, sağlık bağlamında güven genellikle doktorlar, tıp uzmanları ve hemşirelerle yüz yüze görüşmeler sırasında oluşur.

Güven, hem saygı gördüğünüzü ve dinlendiğinizi hissetmekten hem de size birkaç tıbbi seçenek sunulmuş olduğunu anlamaktan kaynaklanır. Ayrıca, tıp uzmanının yetkinliği, bağlılığı ve bütünlüğü de güven oluşturur. Yapay zekâ sohbet botlarına duyulan güven üzerine sınırlı araştırma vardır; ancak insan etkileşiminden kaynaklanan kişisel özellikleri çoğaltmak zordur. Yapay zekâya güvenilirlik, aldığınız sağlık bilgisini diğer saygın kaynaklarla karşılaştırmaktan gelebilir.

Yapay zekâ sohbet botlarından sağlık bilgisi almak için ipuçları

Yapay zekâ sohbet botları, kullanıcıların girdiği metinlere yanıt üretir. Bu metne ‘prompt’ (komut) denir. En uygun yanıtı almak için prompt’unuzun spesifik, bağlamlı ve detaylı olması önemlidir. Çoğu durumda, en iyi yanıtı almak için ilk prompt’unuzu botun yanıtına göre tekrar düzenlemeniz gerekir.

İşte prompt’unuzu optimize etmenize yardımcı olacak ipuçları:

• Spesifik olun: Açık, net ve özel bilgiler veya sorular sunmak, modelin sorunuza yanıt vermesini kolaylaştırır. Örneğin, 'ağzım kaşınıyor' yerine 'damak kaşıntısı' demek daha uygundur.

• Bağlam sağlayın: Hislerinizi, yaşadığınız belirtileri, kullandığınız ilaçları, yaşam tarzı ve beslenme alışkanlıklarınızı dahil ederek mümkün olduğunca bağlam sunun.

• Ton belirleyin: Yapay zekâ sohbet botlarından yanıtları belirli bir tonla vermesini isteyebilirsiniz. Örneğin; karmaşık bilgileri daha iyi anlamak için dostane, konuşma dilinde bir ton talep edebilirsiniz.

• Kaynakları doğrulayın: Saygın tıbbi dergi kaynakları isteyin ve bunların geçerliliğini kontrol edin.

Kaynak: Helen Chen. "Should You Use ChatGPT for Health Information?". Şuradan alındı: https://www.healthline.com/health/chat-gpt-for-health-info. (24.09.2025).