Doğal ortamlardan uzak, fabrika çiftliklerindeki sıkışık, ışıksız, havasız ortamlarda yetiştirilen hayvanları düşündükçe, kentteki marketten kırmızı veya beyaz et ya da süt ve yumurta satın almayı uzun zamandır sorguluyorum. Fakat evde iki çocuk olduğu için, yine de satın alıyorum. Öte yandan endüstriyel gıda teknolojileri bu kadar gelişmiş olmasına rağmen, bu düşünceler nedeniyle bitkisel protein kaynaklarınını kendime daha yakın buluyorum. Ayrıca her gün ya birinin vegan olduğunu ya da bir vegan dükkanının açıldığını duyuyorum.

Merak ettim, Beslenme ve Diyet Uzmanı Kevser Başkara'ya sordum, vegan ne demek, diye. Kevser Hanım; diyabet, insülin direnci, reaktif hipoglisemi, obezite, vegan beslenme, besin alerjileriyle ilgili beslenme ve yaşam danışmanlığı yapıyor. Aynı zamanda Glutensiz Hayat Derneği kurucularından ve derneğin yönetim kurulu üyesi.

Veganlığın bir yaşam tarzı olduğunu anlatıyor. Düzenli fiziksel aktivitenin önemine dikkat çekiyor. Modern hayatın kendi bedenimizi dinlememizi zorlaştırdığını, bedeninin sesini dinleyemeyenlerin yeme davranışlarının bozulduğunu, bunun da sağlık sorunlarının en önemli nedenlerinden biri olduğunu söylüyor.

Kevser Başkara'nın yanıtları şöyle:

Vegan kimdir?

Hayvanları yemek, giyecek ve diğer amaçlar için sömürmek ve zulmetmekten mümkün olduğu kadar uzak durmanın yollarını arayarak bir yaşam şekli oluşturan kişidir. Bir vegan, et, balık, kümes hayvanları, yumurta, hayvansal sütler, bal ve bunların türevlerini tüketmez; deri, kürk, yün, ipek giymez; hayvanat bahçelerine, rodeoya, hayvan deneylerine ve kendi çıkarına hayvanları süistimal eden her şeye karşıdır.

Vejetaryen kelimesinden farklı olarak vegan, özellikle hayvanlar için manevi kaygılara işaret eder. Bu nedenle vegan kelimesi bir diyet biçiminin çok ötesinde anlamlar taşır.

Nasıl vegan beslenilir?

Vegan beslenme, sebzeler, meyveler, kurubakliyatlar, tahıllar, tohumlar (keten tohumu, ceviz, fındık, badem vb.) ve doğanın yağlarından oluşan beslenmedir. Bu gıda gruplarının çeşitlendirilmiş bir şekilde düzenli fiziksel aktivite de katılmış bileşimi sağlıklı yaşam için oldukça önemlidir.

Vegan beslenen sağlıklı mıdır?

“Her vegan sağlıklıdır” demek doğru olmayabilir, vegan beslenmeyi bilinçle uygulayan kişi hayvansal tüketenlere göre çok daha sağlıklı olur. Vegan yaşayan kişi düzenli fiziksel aktivite de yapıyorsa hayvansal tüketenlere göre vücut ağırlığı kontrolünü daha iyi yapar. Kolesterolleri daha düşüktür, vücuduna daha fazla antioksidant alır ve hücrelerini kansere ve diğer zararlılara karşı korur. Beslenme yoluyla antikorlar, hormonları daha az alır. Hayvansal tüketimle gelen bakterileri vücuduna daha az alır. Beden ve ruh bütünlüğünü tamamen bitkisel beslenerek sağlamış olur.

Çiğ vegan beslenme nedir? Hastalıkları önler mi? Tedavide yeni bir şifa denilebilir mi?

Gıdalar pişirilerek, dolapta saklanarak, ısıtılarak çeşitli kayıplara uğrar. Örneğin ıspanağın içindeki folik asit ısıtma ya da farklı işlemlerle yüzde 90’a kadar kayba uğrar. Hücre, bu durumda ihtiyacı olan gıdaları tam karşılayamaz. Çiğ vegan beslenmenin mantığında besinlerdeki tüm besinlerden yüksek oranda faydalanmak, sağlığa kavuşmak , sağlığı sürdürmek, hastalık oluşumlarını önlemek yani kaliteli bir yaşam vardır. Yani, bu şekilde beslenerek hücrelerin istediği besinler, klorofil sağlanmış olur. Yüzde 75 oranda çiğ yüzde 25 oranda pişmiş yenildiğinde çiğ vegan beslenmeyi hayata geçirmiş olursunuz.

Vegan beslenen kişiler için, aynı zamanda diyet de yapmış, denebilir mi?

Sadece diyet mantığıyla bakıldığı zaman veganlık kavramının içi boşalır. Bu, sadece insanlar için değil doğa, hayvanlar ve yaşam için oluşturulmuş bir felsefenin parçasıdır. Bilimsel olarak da sağlığa faydalı olduğu kanıtlandığından kişi veganlık kavramını özümseyerek sağlığı için, kendisi için de iyi bir şey yapmış olur.

Geçen Nisan ayında kurulan Glutensiz Hayat Derneği neler yapıyor?

Glutensiz beslenme; çölyak, gluten duyarlılığı gibi durumlarda zorunlu uygulanması gereken bir beslenme şeklidir. Tercih sebebiyle bu yaşam tarzını benimseyenler de oldukça fazla. Bunun yanında birtakım hastalıkların tedavisinde uzman ekip kararıyla da uygulanabiliyor.

Dernek, Türkiye’de sadece glutensiz beslenmeyle ilgili çalışmalar yapan ilk ve tek dernek olarak 2017 Nisan ayında “glutensiz sağlıklı beslenmenin önemini” geniş kitlelere duyurabilmek amacıyla kuruldu. Bu kapsamda oldukça işlevsel ve dinamik projelerimiz var. Katkıda bulunmak ve yeni fikirler sunmak isteyenler dernek sayfamıza mesaj gönderebilir, bizimle iletişime geçebilir.

Sağlıklı beslenme ve veganlık çerçevesinde kişilere öneri ve çağrılarınız var mı?

Sağlıklı yaşamın sırrı gibi bir şey açıklamayacağım, ama elimizdeki objektif verilere göre çeşitlendirilmiş bitkisel beslenme ve düzenli fiziksel aktivite ile yaşam kalitesini oldukça yüksek oranda artırabiliyoruz. Tek tip beslenme tarzı yerine kurubakliyatlar, sebzeler, meyveler, tahıllar, yağlar gibi her besin grubundan oluşan bir beslenme tarzını öneriyorum. Kendi bedenlerinin sesini dinlesinler, meditasyon veya spor yapabilirler, doğa yürüyüşleri yapabilirler. Çünkü, modern hayat kendi bedenimizi dinlememizi zorlaştırıyor. Bedenimizin sesini dinleyemediğimizde yeme davranışlarımız bozuluyor, bu da sağlık sorunlarının en önemli nedenlerinden biri.

Röportaj: Hayriye Mengüç