Yapılan son araştırmalara göre ülkemizde 6-18 yaş grubunda fazla kilolu ve şişman olarak nitelenen çocuklar % 22, obezite görülme sıklığı ise % 8.2 oranına ulaşmış. Obezitenin yaygınlaşmasının en önemli sebepleri hareketsizlik ve düzensiz beslenme. Dengeli beslenmenin temel öğelerinden biri de küçük yaşlarda kazanılan kahvaltı alışkanlığı. Prof. Dr. Benal Büyükgebiz ile kahvaltının önemi ve çocuklarda kahvaltı alışkanlığı yaratmak üzerine konuştuk…

Çocuklar için kahvaltı neden önemli?

Güne başlamak için verilen ilk enerji ve besin yüklemesi olduğu için kahvaltı, fizyolojik olarak günün en önemli öğünü. Vücut bu enerjiyi sağlıklı ve başarılı olmak üzere kullanır. Çünkü aktivite ve özellikle de çocuğun okuldaki performansı için enerji gerekir. Araştırmalar, kahvaltı eden çocukların okul performanslarının daha yüksek olduğunu gösteriyor. Sabah kahvaltı niyetine ne yenirse yensin, hiç kahvaltı etmemekten iyidir.

Hangi yaş grubuna, nasıl bir kahvaltı öneriyorsunuz?

Altı yaşındaki çocuğun kahvaltı alternatifleriyle, bir bebeğin veya 15 yaşındaki gencin kahvaltı alternatifleri değişkendir. Yaş arttıkça kahvaltıda tüketilen besinlerin miktarlarının artması gerekir. Ergen yaş grubunda kahvaltı etmeme eğilimi gözlemliyoruz, bu yanlış bir eğilim. İdeal kahvaltının besin öğesi dağılımı: % 50 karbonhidrat + % 35 yağ ve % 15 protein gibidir. Günlük enerji ihtiyacını çocuğun yaşı ve kilosu belirler. Her çocuğun yaşına ve kilosuna göre günlük kalori ihtiyacı farklı olduğundan tek tip bir öneride bulunmak mümkün değil. Yeterli ve dengeli bir beslenme için diğer öğünlerde olduğu gibi çeşitli besinlerden az miktarda tüketmek mantıklıdır. Bizim geleneksel Türk kahvaltımız bu açıdan oldukça sağlıklı. Bir dilim yağlı ballı ekmek, bir dilim peynir, bir bardak süt oldukça sık tüketilen sağlıklı bir kahvaltı örneğidir. Sıklıkla yapılan yanlış bir uygulama, kahvaltıda çocuklara çay içirilmesidir. Çay çocuk içeceği değildir. Bunun yerine süt ve/veya portakal suyu tercih edilmelidir.

Her gün aynı olmasın diye nasıl çeşitlendirilebilir?

Ebeveynlerin besin gruplarına geniş olarak bakmaları gerekir. Her kültürde kahvaltıda başka başka besinler tüketilir. Bizim kahvaltı masalarımızda yer alan besinleri bir başka milletin kahvaltısında göremezsiniz. Bu nedenle anneler, babalar yaratıcı olmalı, kendi mutfak hâkimiyetlerinin izin verdiği ölçüde kendi geleneksel gıdalarının yanı sıra diğer kültürlerde tüketilen besinleri de sunabilirler. Örneğin çocuk katı pişmiş yumurtayı tüketmek istemiyorsa, ısrar edilmemeli, çırpılmış yumurta, krep, omlet gibi alternatifler denenmelidir.

Bazı çocuklar neden kahvaltı etmeyi sevmiyor?

1. Sabah uykulu oldukları için iştahsız ve isteksiz olurlar. 2. Sabah okula gitmeden kısa bir süre önce uyanırlar ve kahvaltı edecekleri vakit kalmaz. 3. Özellikle kız çocukları ince kalmak, kilo almamak ya da kilo kaybetmek amacıyla kahvaltı etmeme eğilimi gösteriyorlar

Ailenin kahvaltı etme alışkanlığı yoksa...

Kahvaltı yapmaya alıştıramazlar. Çocuk tercihlerini ve tepkilerini ortaya koymaya başladıktan sonra anne-babanın yemediği bir öğünde yedirilmeye ciddi tepki göstermeye başlar. Ebeveyn disipliniyle bu uygulamayı belli bir yaşa kadar sürdürebilirler ancak 9-11 yaşından sonra çocuklar da öğün atlamaya ve sabah kahvaltı etmemeye başlarlar. Araştırmalar en sık atlanan öğünün sabah kahvaltısı olduğunu gösteriyor.

Anne babalara öneriler

• Mutlaka kahvaltı yapın.
• Sabah telaşı kaçınılmazsa kahvaltı masasını akşamdan hazırlayın, daha az zamana ihtiyacınız olur.
• Kahvaltıyı çocuk için cazip hale getirin. Çocuk çeşit sever.
• Sevdiği diğer sağlıklı besinlere de kahvaltı masasında yer verin.
• Türk mutfağının klasik kahvaltılıklarıyla sunum alternatifleri geliştirin.
• Çay çocuk içeceği değildir, masada süt ve taze meyve suyu bulundurun.
• bir dünya insanı olacak; siz de kahvaltıda yenilikçi ve yaratıcı olun.

Kahvaltı projesi

Balparmak’IN TOÇEV işbirliğiyle hayata geçirdiği ‘Kahvaltılı Sabahlar, Sağlıklı Yarınlar’ isimli sosyal sorumluluk projesiyle çocuklara düzenli kahvaltı alışkanlığının kazandırılması amaçlanıyor. Proje kapsamında 8 ilde 16 bin çocuğa doğrudan ulaşılarak kahvaltının önemi anlatılacak. Projeye özel hazırlanan çizgi filmli eğitimlerle doğrudan ulaşılan çocukların yanı sıra, internet aracılığıyla yüz binlerce çocuğa kahvaltının sağlıklı ve eğlenceli olduğu mesajı verilecek.

Röportaj: Damla Çeliktaban