Hayatınızdaki yaşlı birini düşündüğünüzde, teknolojiyi kullanmada çok da başarılı olmadığını düşünebilirsiniz. Özellikle 25-35 yaş arasındaysanız yaşamınızda en az 1 kere yaşlı birine akıllı telefon kullanmayı öğretmiş olmanız muhtemel. Ne var ki yaşamsal birçok şeyde onlar hepimizden daha başarılı! İngiltere’de bir bakımevi aracılığıyla bir araştırma yapılmış ve yaşlıların gençlerden çok daha iyi performans gösterdiği birçok yaşam becerisi ortaya konmuş.

Bir mekânın kaç metrekare olduğunu tahmin etmek, yiyecekleri taze tutmak, resmi mektup yazmak veya araba lastiği değiştirmek… Antrenmanlı oldukları konular temel yaşamsal beceriler olunca, üst yaş grubundaki insanlar gençlerden çok daha donanımlı görünüyor. Öte yandan dijitalleşme artıyor ama hepimiz düğme dikmeye, sebzeleri buzdolabında taze tutmaya, çiçeklerin isimlerini bilmeye halen ihtiyaç duyuyoruz. Bu da her işi parasal kaynaklarla halletmek yerine, öğrenerek uygulama fikrini gündeme getiriyor. Yaşlılardan öğreneceğimiz şeyler her zaman bulunuyor. İşte bunların bir kısmı…

Yaşlılar bu alanlarda 25-34 yaş grubundan daha öndeler;

Tişört ütülemeyi yaşlıların %84’ü, 25-34 yaş grubu genç yetişkinlerin ise %51’i biliyor.

Düğme dikmeyi yaşlıların %81’i, genç yetişkinlerin %41’i biliyor.

“Çatal bıçak takımı doğru olarak nasıl sıralanır?” sorusunun cevabını yaşlılar %77, genç yetişkinler %39 oranında biliyor. Yılbaşı, bayram, doğum günü kutlaması gibi özel gün ve davetlerde birçok yetişkin, bunu ezberden uygulayamıyor.

Ölçü birimlerini anlamayı yaşlılar %90, genç yetişkinler %52 oranında biliyor. Başka bir deyişle, “Bir hektar kaç metrekaredir bilmiyorum.” diyenlerimiz çoğunlukta.

“Yanığa neye iyi gelir?” sorusunun cevabını yaşlılar %62, gençler %32 oranında biliyor.

“Giysilerdeki lekeler nasıl çıkar?” sorusuna yaşlıların %58’i, genç yetişkinlerin ise %31’i cevap verebiliyor.

“Ayakkabı nasıl boyanır?” sorusunun cevabını yaşlılar %77 oranında daha iyi biliyor. Genç yetişkinler ise %28 oranında kalıyor.

3 saatin kaç dakika ettiği, 2 metrede kaç santim olduğu gibi ölçü hesaplamalarını yaşlıların %57’si, gençlerin %33’ü biliyor. Bu alan, “Kafadan hesap yapamıyorum” diyen herkesi kapsıyor.

Analog bir saati okumayı yaşlılar %90, genç yetişkinler %61 oranında biliyor. Evet, yanlış duymadınız, duvar saatine bir bakışta saati okuyamayanlar bulunuyor.

Bir mekânın yaklaşık büyüklüğünü tahmin etmeyi yaşlılar %90, genç yetişkinler %21 oranında biliyor.

Eldeki parayı yönetmeyi yaşlılar %86, genç yetişkinler ise %52 oranında biliyor.

Resmi bir mektup veya dilekçe yazmayı yaşlılar %77, genç yetişkinler %43 oranında biliyor.

Elektrik prizini tesisata bağlamayı yaşlılar %73, genç yetişkinler %21 oranında biliyor.

Bazı az kullanılan kelimelerin doğru yazılışını yaşlılar %72 daha iyi biliyor. Gençlerinse sadece %39’u kontrol etme ihtiyacı duymuyor. Türkçe dili, yazıldığı gibi okunsa da bu konuda İngiltere’den çok da farklı olmayabiliriz, düşünmeye değer…

Dilbilgisi kurallarını yaşlılar %67, genç yetişkinlerin %39’u biliyor.

Duvara nasıl düzgünce tablo asılacağını yaşlıların %70’i, genç yetişkinlerin %39’u biliyor.

Hesap makinesi kullanmadan zaman çizelgesi oluşturmayı yaşlıların %79’u, genç yetişkinlerin %41’i biliyor.

Bahçe işlerinden yaşlıların %66’sı, gençlerin %22’si anlıyor.

Yiyecekleri taze tutmayı yaşlıların %63’ü, gençlerin %28’i biliyor.

Harita okuyarak yön bulmayı yaşlıların %58, gençlerin %31’i yapabiliyor.

Farklı kuşların isimlerini yaşlılar %48, gençler %17 oranında biliyor.

Sökük dikmek, kumaşta yırtık kapatmak gibi basit dikiş çeşitleri ve tekniklerini, kadın-erkek fark etmeksizin yaşlıların %47’si, gençlerin %17’si biliyor.

İlkyardım tekniklerini, yarayı bandajlamak gibi basit müdahaleleri, satranç oynamayı, araba tekerleği değiştirmeyi, tarif olmadan kek pişirmeyi, çiçekleri tanımayı, bisiklet zinciri takmayı, kamp ateşi yakmayı, marmelat veya reçel yapmayı, bir torba meyve-sebzenin ağırlığını tahmin etmeyi, klasik dans ve düğün dansı yapmayı, takımyıldızları görünce isimlerini söylemeyi, bozulan araba motorunu tamir etmeyi, resmi işleri takip etmeyi, posta kutusunu kontrol etmeyi yaşlıların en az %40’ı iyi derecede yapıyor. Yaşlılara göre genç yetişkinler ise bu işleri en fazla %20 oranında biliyor ve yapabiliyor.

Birçok şey değişiyor gibi görünse de aslında geçmişle gelecek arasında halen bağlantılı olan birçok konu var. Beceriler sadece şekil değiştiriyor. Örneğin, yaşlılar bir bilgi indexi okumayı ve kullanmayı %77 oranında yapabilirken, genç yetişkinler sadece %35 oranında beceriyor. Peki, yaşlıların bu yetenekte daha iyi olması ve odaklanabilmesi bize neyi hatırlatıyor?

İnternet veya sosyal medyada, büyük verinin ve çeşitli bilgilerin gruplandığı büyük bir alan içinde geziniyoruz. Aradığınız bilgiye ulaşmaya giden yolda kaybolmadan ilerlemek için, odaklanarak çalışmaya halen ihtiyacımız var. Veriyi analiz etme ve işleme konusu gelecekteki en önemli ihtiyaçlardan ve iş alanlarından biri olarak gösteriliyor. Bilgiye ulaşmayı analistler ve veri mühendisleri aracılığıyla bilgisayarlar yapacak olsa da kendi yaşamımızda işe yarar şeylere ulaşmayı bilmemiz halen gerekli halde. Öyle ki, bilgisayarları programlamayı ve yapay zekâ ile insan zekâsı arasındaki dengeyi kurmak da yine insanlara düşüyor. Böyle bakıldığında yaşlı insanlar gelecekten çok da kopuk görünmüyor. Bir şey üzerinde sabırla uzun süre çalışabilme yeteneği konusunda yaşlılar iyi bir örnek. Bir konu üzerinde uzun süre odaklanamıyorsak ve dikkat dağınıklığı yaşıyorsak, hayatımızı biraz daha sadeleştirmek ve temel becerileri öğrenmek de yardımcı olabilir. Denemeye değer…

Yazı: Senem Tahmaz

Referanslar: Anthony Joseph. "The 40 Things over-55s do better than millenials." (2018) Şuradan alındı: https://www.dailymail.co.uk/news/article-5625871/If-multiplication-without-calculator-youre-probably-NOT-millennial.html