Bebeklerin ne sıklıkta bez değiştirdikleri, özellikle ilk doğdukları zaman merak edilen bir konudur. Birçok anne ve baba adayı, “Doğumdan önce bebek bezi stoklamak gerekli mi?” ve “Yeni doğan bebek bezinden kaç paket almalıyız?” gibi sorular sorar. Yeni doğan bebeklerin bez kullanım alışkanlıklarını anlamak için doğumdan itibaren sindirim sistemlerinin nasıl çalıştığına göz atmakta fayda var;

Yeni doğan bebeğin ilk dışkısını ne zaman yapması beklenir?

Yeni doğmuş bebeklerin ilk kakasına mekonyum adı verilir. Bebekler çoğunlukla doğduktan sonra 24 saat içinde ilk kakalarını yaparlar. Mekonyumun içeriği, bebeklerin anne karnındayken anneden dolaylı yoldan aldıkları besinlerin ve bebeğin içinde bulunduğu amniyon sıvısına dökülmüş olan cilt hücreleri, saçları ve vücut tüylerinin bağırsaklarda oluşturduğu atıklardır. Yeni doğan bebeğinizin ilk bezi açıldığında görülen yeşil-siyah renkte, yapışkan-sıvı yapısıyla karşınıza çıkar. Dış dünyaya dair sindirim hareketleri ise ilk beslenme ile başlar. Bebeğin ilk beslenmesiyle birlikte bağırsak hareketleri başlar ve doğumdan 3-4 gün sonra, bebeğin dışkısı önce yeşilimsi-kahverengi, sonra açık sarı renge dönüşür. Doğumdan sonraki ilk günlerde yeni doğan bebeğinizin bezinde aynı gün içinde bile farklı renklerde dışkı ile karşılaşmanız mümkündür.

Peki, idrar sıklığı?

Bebek anne karnındayken içinde bulunduğu amniyon sıvısını yutar ve bebeğin mide ve bağırsaklarında emilen bu sıvının öğeleri, bebeğin kanına karışır. Bebeğin böbrekleri yoluyla yapılan ve içeriğinde yetişkinlerinki gibi üre bulunmayan idrar, amniyon sıvısına tekrar katılır. Bu da şu demektir ki, bebek idrar yapma döngüsüne anne karnındayken zaten sahiptir. Bebeğin dünyaya geldikten sonraki ilk idrarını ise doğumu takip eden ilk 8-9 saat içinde yapması beklenir.

Yeni doğan bebeklerin bezi ne sıklıkta değiştirilir?

Yeni doğmuş bebek, ilk emzirilmesinde annenin göğsünde hamileliğin sonlarında oluşan, halk arasında “ağız sütü” adı verilen “kolostrum”u alır. Kolostrum, bebeğin bağışıklığı için oldukça önemli bileşenler içerdiğinden dolayı bebeğin ilk aşısı sayılır ve oldukça değerlidir. Bu bilgiyi önemli bir not olarak akılda tutmakta fayda var. Doğumdan sonra mümkün olduğunca erken bir şekilde bebeğin ve annenin ilk teması sağlanmaya çalışılır ve bu ilk temas, annede süt yapıcı hormonların uyarılmasını tetikler. İlk temastan başlanarak bebeğin sık sık emzirilmesi ile annenin süt üretimi git gide daha fazla uyarılır ve doğumdan sonraki 3-4. günlerde olgun süt gelir. İlk günler, bebeğin emzirme sıklığının 2 saatten daha uzun tutulmaması önerilir. Böylece doğumdan sonraki ilk günlerde, günde en az 8-10 kerelik bir emzirme periyodu ortaya çıkar. Doktor önerisiyle formül mama alma gereği ortaya çıkan bebeklerde ise, mamanın midede daha geç hazmedilmesinden dolayı bebekler anne sütüyle beslenen bebeklere göre bir miktar daha geç acıkabilir. Dolayısıyla beslenme aralıkları 3-4 saate kadar uzayabilir. Yenidoğanın ıslattığı bezlerin sayısını bilmek çok zordur çünkü hazır bezlerin nemi emme kapasitesi çok yüksektir. Genellikle ilk haftada yenidoğanınız günde 2–3 ıslak bez çıkarır. Anne sütüyle de formül mamayla da olsa genel olarak, bebeklerde bez değişimi ile beslenme sıklığının birbirini takip ettiği görülür. Genellikle beslenme sonrasında, sindirim sisteminin harekete geçmesinden dolayı bağırsak hareketleri başlar ve her beslenme periyodunda, beslenmeden sonrasını bir süre dik tutarak gaz çıkarma, ardından bez değişimi işleri takip eder. Dolayısıyla, yeni doğan bebeklerin günde 6 ila 10 kere bez değiştirdiği söylenebilir. Bu periyod 6.ayda ek gıdalara geçildiğinde iyice azalmış olur. Bebeğin sağlık durumu, annenin emzirebilme veya süt sağıp bebeğe verilebilmesi şartlarına göre değişkenlik gösterse de bebeklerin dışkı yapma periyodunun günde ortalama 6, yeterli beslenme işareti olarak en az 3 olması beklenir. Ancak yeni doğan bebeklerin sindirim sistemleri halen gelişmekte olduğu için evdeki ilk günlerinde 3-4 gün boyunca kaka yapmamaları gibi durumlarla da karşılaşılabilir.

Yeni doğan bebek bezi seçimi

Bebekler ilk aylarda 800-1200 gr kadar kilo alırlar ve bu, minik bedenleri için inanılmaz bir büyüme oranı demektir. Bebekler için bebek bezi seçiminin hangi boy olacağı düşünüldüğünde, birkaç faktör ortaya çıkar. Örneğin erkek ve kız bebeklerin bedensel gelişimleri farklıdır. Ayrıca bebeğinizin bel ve bacak çevresi ölçüleri ve alacağı kilo, en uygun bebek bezi seçiminizi etkileyecek faktörlerdir. Bebeğinizin ölçüsüne ve beden hareketliliğine göre farklı markalar arasında denemeler yapmanız gerekebilecektir. Bebeklerin bel ve bacak çevresi ölçüleri ve kilo durumlarına göre bez markaları belli standartlar oluşturmuş durumdadır. Buna göre, bazı bebekler doğumdan kısa süre sonra yenidoğan boy bebek bezinden bir büyük boy beze geçebilmektedir. Farklı markaların farklı boy bezlerini kullanmanız da mümkün olabilir. Yeni doğan bebeklerin bez kullanım alışkanlığının, her bebeğin kendi büyüme hızına göre değiştiğini söylemek gerek. Bu bakımdan bebeğiniz, yeni doğan bebekler için üretilen 1 numara bebek bezi ile başlayarak kilo alım hızına göre bir büyük boy bebek bezine geçecektir. 1-2 paket aldıktan sonra bezin bebeğinize uyumuna bakarak bir büyük boy beze geçme zamanınızı belirleyebilirsiniz.

Bez değiştirirken görülebilecek farklı durumlar nelerdir?

Yeni doğan bebeklerin sindirim konusuyla ilgili rastlanabilen bir durum olarak, doğum haftasının geçmesi ve doğum zamanının gecikmesi gibi durumlarda bebek ilk dışkısını anne karnındayken yapabilir. Bu durumda mekonyumun, amniyon sıvısı içinden bebeğin akciğerine geçmemesi için doğumdan sonra çocuk doktorları aspirasyon yaparak müdahalede bulunur. Sık rastlanmadığı söylenebilir. Bebeğin dışkısında görülebilecek bazı belirtiler, doktora danışmayı ve araştırmayı gerektiren durumları işaret edebilir. Emziren annenin aldığı yiyecekler bebeğin dışkı renginde küçük değişikliklere sebep olabilir. Ancak bebeğin dışkısında beyaz veya kırmızı renkte parçacıklar görmek, bazı sağlık durumlarının belirtisi olabilir. Örneğin dışkıda az da olsa kana rastlamanız, inek sütü proteini alerjisinin işareti olabilir. Emziren annenin tükettiği inek sütü içeren ürünlerden anne sütü aracılığıyla aktarılan inek sütü proteinleri bebeğin bağırsaklarında sindirilemeyerek dolaylı yoldan inek sütü alerjisi denilen duruma sebep olmaktadır. Doktorun bu teşhisi koyması durumunda annenin beslenmesinden inek sütü ve ürünleri çıkarılarak takip yapılır. Dolayısıyla, yeni doğan bebeğinizin dışkısında göreceğiniz farklı durumları doktora danışmakta fayda vardır. Ayrıca bebeğinizin bez alışkanlıklarını takip ederek yeterince süt veya mama alıp almadığını anlayabilirsiniz. Eğer bebeğiniz yeterince süt almıyorsa, mızmız ve aç olabilir, ağlarken gözyaşı akmayabilir ve ağzı tükürüksüz ve kuru olur. Eğer bebeğinizin bezinde düzenli olarak ıslaklık yok ve yeterince sıvı aldığına dair bir kanıt yoksa- mesela keskin kokulu ve koyu renk idrar gibi- bu durumda da hekiminizi arayın.