Kadın bedeni üzerinde yapılan tıbbi araştırmalar genellikle sınırlı olduğu için, yeryüzünde adet gören her insanı ilgilendiren adet kanı hakkında da hala araştırmalar sürüyor.

Yaklaşık 20 yıl önce, Caroline Gargett isimli bir biyolog, histerektomi ameliyatları sırasında çıkarılan dokulardan alınan hücreler üzerinde çalışmaya başlamıştı. Bu hücreler, rahmin iç yüzeyini kaplayan endometriyumdan elde edilmişti. Gargett ve ekibi, bu hücrelerin yetişkin kök hücreleri olduğunu keşfetti.

Kök hücreler, vücudun her türlü hücre tipine dönüşebilme yeteneğine sahip özel hücrelerdir. Bu hücreler, kendilerini yenileyebilir ve farklılaşarak vücuttaki çeşitli dokuları oluşturabilecek hücrelere dönüşebilir. Kök hücrelerin bu benzersiz özellikleri, onları rejeneratif tıp ve doku mühendisliği alanlarında oldukça değerli kılar.

Rahim içi dokularda kök hücre keşfi

Araştırmacılar, endometriyumun her ay kendini yeniden büyütme kapasitesinin, bu bölgede kök hücrelerin bulunabileceği teorisini desteklediğini düşündüler.

Gargett ve ekibi, bu kök hücrelerin adet kanında da bulunabileceğini keşfetti. Bu bulgu, endometriyumdan kök hücre toplamak için cerrahi biyopsiye gerek kalmadan, adet kanı aracılığıyla bu hücrelerin toplanabileceği anlamına geliyordu. Bu kök hücreler, hasar görmüş dokuları onarmak ve çeşitli hastalıkları tedavi etme potansiyeline sahip olduğundan, oldukça kıymetli.

Araştırmalar, adet kanındaki kök hücrelerin, endometriyumun hem alt hem de üst katmanlarında bulunduğunu ve her ay adet sırasında dökülen üst doku katmanının onarılmasında ve yeniden üretilmesinde önemli bir rol oynadığını gösteriyor. Bu hücreler, özellikle gebe kalma zorluğu ve endometriyozis gibi yaygın kadın sağlığı sorunlarında önemli olabilir. Endometriyozis nedir? Detaylar bu röportajda...

Endometriyozise çare olabilir mi?

Endometriyozis, rahmi olan yaklaşık 190 milyon kişiyi etkileyen ve oldukça ağrılı olabilen bir sağlık sorunu olarak biliniyor. Araştırmacılar, bu hastalığın, adet kanının ters yönde akmasıyla bağlantılı olabileceği görüşünde. Buna göre, adet kanındaki özel kök hücreler, rahmin dışında, normalde olmaması gereken yerlerde doku büyümesine yol açabilir.

Caroline Gargett ve ekibi, bu tür kök hücreleri kullanarak, pelvik organ sarkması gibi sık görülen ve ağrıya neden olan bir sorunu tedavi etmeye yönelik çalışmalar yapıyor. Bu çalışmalarda, kök hücrelerin insan vücuduna zararsız bir şekilde aktarılabileceği gösterilmiş. Ancak, bu heyecan verici bulgulara rağmen, adet kanından elde edilen kök hücrelerle ilgili araştırmalar hala geniş çapta kök hücre çalışmalarının çok küçük bir bölümünü oluşturuyor. Kadın sağlığına yapılan yatırımların azlığı ve adetle ilgili kültürel tabuların, bu alandaki araştırmaların önünde büyük engeller olarak durduğu belirtiliyor.

Kaynak: Sneha Kekdar. "the Untapped Potential of Stem Cells in Menstrual Blood" (2024) Şuradan alındı: https://www.popsci.com/health/the-untapped-potential-of-stem-cells-in-menstrual-blood/