Kentsel yeşilliğin halk sağlığı ile olan ilişkisini araştıran yetkililer, şaşırtıcı sonuçlara ulaştı. ABD’nin Kentucky şehrinde, hava kirliliği düzeyi dikkate alınarak olgun ağaçların dikildiği mahallelerde oturan kişilerin kan değerlerinde olumlu sonuçlar alındı.

“Kentsel ısı adası” problemine karşı kentsel orman planı

ABD’nin Kentucky şehri, seyrek ağaç örtüsü ve ağaçları koruyan yasal düzenlemelerin olmaması sebebiyle kentte artan hava kirliliği ve ısı problemiyle karşı karşıyaydı. ‘Kentsel ısı adası’ olarak gerçekleşen duruma karşı şehir yönetimi değerlendirme yapmaya başladı ve kentsel orman planı için girişimde bulundu. Çalışmalar sonucunda mahallelere binlerce ağaç dikmek için federal hibe hakkı kazanan yönetim, Louisville Üniversitesi’ndeki bilim insanlarıyla birlikte bir çalışma yaptı.

Kentsel ağaç çalışması kapsamında altı kilometrelik bir alana 8000 ağaç ve çalının dikildi. ardından bu alanda yaşayan 700’den fazla şehir sakininin sağlık durumu takip edildi. Sonuçlar “çığır açıcı” olarak nitelendirdi.

İlaç olarak ağaçlar

Araştırmaya kapsamında yeni yeşillendirilen bu mahallelerin sakinlerinin kan değerleri, diğer mahallelerin sakinleriyle karşılaştırıldı. Ağaçlandırılan mahallelerde yaşayanlarda tespit edilen inflamasyon değerleri, diğer bölgelere göre %13 ila %20 daha düşüktü. Bilindiği gibi inflamasyon, kalp hastalığı, kanser ve diyabet ile ilişkili önemli bir risk faktörü. Sonuçlar, ağaçların önemli sağlık problemlerine karşı koruyucu özelliklerine dair çığır açıcı bir bulgu olarak nitelendirildi.

Nature Conservancy ve diğer ortaklarla birlikte yürütülen 15 milyon dolarlık Yeşil Kalp Louisville projesi, "ağaçların ilaç olduğu bir klinik deneme" olarak nitelendirildi. Ağaç örtüsünün nasıl korunacağını ve büyütüleceğini ve en çok nerede ihtiyaç duyulduğunu belirlemek için yapılan değerlendirmeler ve ağaçlandırma çalışmaları sonuç vermişti.

Projenin baş araştırmacısı ve üniversitenin Christina Lee Brown Çevre Enstitüsü yöneticisi Aruni Bhatnagar, çalışmanın, ağaçların ve yeşilliklerin kente nasıl eklendiğini araştırmak için klinik deneme tasarımının kullanıldığını söylüyor. Bu, her zamanki gözlemsel çalışmalardan ziyade kontrollü bir müdahalenin yapılması anlamına geliyor.

Estetik amaçlı fidanlar yerine olgun ağaçlar

Kentsel mekanın insan sağlığını etkilemesi yönünde önemli sonuçlar ortaya koyan çalışmayı benzerlerinden ayıran bir detay vardı. Ağaçlandırma çalışmasında fidan yerine büyük, olgun ağaçlar dikildi ve bunların mahallelere tam olarak nasıl yerleştirileceğine rehberlik edecek kanıta dayalı bir bilimsel yaklaşım kullanıldı. Estetiğe dayalı ağaç ekimi yapmak yerine, hava kirliliği seviyelerinin en yüksek olduğu yerler ölçüldü ve ağaç ekimleri bu alanlara yapıldı.

Proje, 1960'larda inşa edilen ve Louisville'in merkezi etrafında dönen bir otoyolun iki yanında yer alan birkaç mahalleye odaklandı. Araştırmaya katılanların yarısının hane geliri 50.000 doların altındaydı; bu da yüksek kirletici altyapının düşük gelirli mahallelere yakın konumlandırıldığı ulusal modeli yansıtıyordu. Belediye ağaç dikme programları, kentsel alanlarda artan sıcaklıklara ilişkin küresel kaygılara giderek daha popüler bir yanıt haline geldiği belirtiliyor.

Kaynak: Linda Baker. "A City Finds Success Using 'Trees as Medicine' (2024) Şuradan alındı: https://www.bloomberg.com/news/articles/2024-09-12/in-louisville-planting-urban-trees-is-a-public-health-priority