Horlama denilince hemen hepimizin aklına yetişkinler, özellikle de erkekler geliyor. Ancak sanılanın aksine horlama, hatta ''uyku apnesi'' denilen daha ileri boyuttaki tablo çocuklarda da yaygın olarak görülüyor. Özellikle de 2-10 yaş arasındaki çocuklarda ortaya çıkıyor. Bunun nedeni ise horlamaya yol açan etkenlerden olan geniz eti ve bademcik hastalıklarının bu yaş grubunda yaygın olarak görülmesi. Çocuklarda horlama masum bir durum olarak görülse de büyüme ve gelişme geriliği başta olmak üzere pek çok önemli soruna neden olabiliyor.

Acıbadem Bakırköy Hastanesi Kulak Burun Boğaz Uzmanı Dr. Betül Şahin özellikle devamlı seyreden ve şiddeti giderek artan bir horlama söz konusu olduğunda çocuğun zaman kaybedilmeden detaylı bir muayeden geçmesi gerektiğine dikkat çekiyor.

Horlama solunum sırasında havanın üst hava yolundaki darlık nedeniyle kısıtlı bir alandan geçerken, çevresindeki yumuşak dokuların titreşmesi sonucu ortaya çıkan ses olarak nitelendiriliyor. Havanın geçtiği pasaj daraldıkça horlama da şiddetleniyor. Son yıllarda özellikle alerjik problemlerin artması, hava kirliliği, çocukların erken yaşta sosyalleşmeleri ve enfeksiyona maruz kalmalarının artması gibi nedenlerle, üst solunum yollarında, özellikle ''geniz eti'' denilen, aslında var olan ama belli boyutların altında olması gereken ette büyüme ve buna bağlı olarak ciddi horlamalar göze çarpıyor. Aynı şekilde bademcik dokusunda büyüme sonucu gelişen horlamalar da yaygın olarak görülüyor. Yine çağımızın önemli bir problemi olan obezite de erişkinlerde olduğu gibi çocuklarda da horlamayı arttıran bir etken olarak belirtiliyor. Obez çocuklarda yağ dokusunun havayolunu çevreleyen kaslar ile yumuşak dokuda birikmesi ve boyundan bası yapması nedeniyle üst havayolunda darlık ve bunun sonucunda da horlama gelişiyor.

İdrar kaçırmadan kalpte ritim düzensizliğine

Horlama uyku verimini de azaltacağı için halsizlik, yorgunluk, dikkat dağınıklığı ve konsantrasyon problemlerini de beraberinde getiriyor. “Okul başarısı için kaliteli uyku çok önemli” diyen Kulak Burun Boğaz Uzmanı Dr. Betül Şahin horlama ile uyku apnesi olan çocuklarda sık sık uyanmanın ve oksijen düşüklüğünün uyku kalitesini olumsuz yönde etkilediğini vurgulayarak, bu durumun da çocuklarda okul başarısında düşüş ve davranış problemlerini kaçınılmaz hale getirdiğini söylüyor. Dr. Betül Şahin, burunda uzun süren tıkanıklıkların oluşturduğu sorunları da şöyle anlatıyor: “ Tedavi edilmeyen burun tıkanıklıkları kronik sinüzit, kulak hastalıkları, kulakta sıvı birikmesi ve işitme kaybıyla seyreden, bazen de operasyon gerektiren durumlara neden olabiliyor. Rahat soluk alamamak çocukta büyüme ve gelişmenin bozulması, geceleri idrar kaçırma, zihinsel faaliyetlerin olumsuz yönde etkilenmesi, öğrenme bozuklukları, hatta bazen kalpte ritim düzensizliği gibi durumlara da yol açabiliyor. Bu nedenle horlayan çocuklarda zaman kaybedilmemesi çok önemli”

Horlama ne zaman tehlikeli?

Kulak Burun Boğaz Uzmanı Dr. Betül Şahin, çocuklarda horlama probleminde ne zaman alarma geçilmesi gerektiğini şöyle anlatıyor:

• Horlama devamlı ise,
• Şiddeti giderek artıyorsa,
• Uyku apnesi başladıysa,
• İşitme kaybından şüpheleniliyorsa,
• Enfeksiyonlar düzelmiyor veya çok sık tekrarlıyorsa,

Bunların yanı sıra okul başarısında ciddi bir düşüş görüldüyse, ailede, kardeşlerde benzer problemler yaşandıysa mutlaka bir kulak burun boğaz muayenesinden geçilmesi gerekiyor.

Tedavi horlamayı durduruyor

Kulak Burun Boğaz Uzmanı Dr. Betül Şahin, tedaviden etkin sonuç alınabilmesi için öncelikle sorunun net olarak ortaya konulması gerektiğine dikkat çekerek şunları söylüyor: “Tanı için detaylı bir kulak, burun ve boğaz muayenesiyle birlikte kafa yan filmi, ihtiyaç duyulursa tanısal burun/boğaz endoskopisi yapılarak geniz eti ve bademciğin olması gerekenden daha büyük olup olmadığı tespit ediliyor. Bu tetkiklerden çıkan sonuçlara göre gerekirse cerrahi olarak temizlenmesine kararı veriliyor. Geniz eti ve bademcik alınması operasyonları sonrasında çocuklarda horlamanın kesilmesi ve bunun yol açtığı diğer problemlerin de ortadan kalkması mümkün olabiliyor. Bu işlemler günümüz şartlarında çoğunlukla hastanede kalış gerektirmeyen pratik müdahaleler olarak yapılabiliyor. Bunun dışında horlama ve burun tıkanıklığı alerjik reaksiyonlardan kaynaklanıyorsa beraberinde alerji değerlendirmesi, gerekirse, 3 yaş üzeri çocuklarda deri testi de uygulanarak çocuğun neye karşı alerjisinin olduğu tespiti yoluna gidiliyor. Ardından bu alerjiden sakınma ve etkili bir alerji tedavisiyle hem enfeksiyonların hem de burun tıkanıklıklarının tedavisi yapılabiliyor.”

"Çocuğum uyumuyor" diyorsanız...

Horlama çocuklarda gelişimi nasıl etkiler?

Horlamak çocuklarda zararsız görülebilir, hatta bazen sevimli. Ne yazık ki, horlama gençler arasında ciddi sonuçlar doğurabilir. Aslında, çocuklarda kronik horlama, asla normal değildir. Amerikan Pediatri Akademisi, horlama görülen çocuklar için tarama ve sonrasında da bir uyku uzmanıyla işbirliği öneriyor. Çünkü horlama aslında çocukların davranışlarını ve büyümesini etkileyebiliyor.

Uyku apnesi ve yavaş dalga uykunun rolü

Horlama, tek başına oluşmayabilir. Bunun yerine, obstrüktif uyku apnesi ile ilişkili olabilir. Bu durumda, üst solunum yolu, uyku sırasında, kısmen ya da tamamen, çöker. Çocuklar için, alerji, bademcik, adenoid genişleme veya obezite gibi birden fazla sebebi vardır: Saatte birden fazla hava yolu çökmesinin anormal olduğu düşünülmektedir. Apne sorunu, normal nefes alımını düzenlemek için sık sık uyanmaya sebep olabilir ve bu parçalanma başka sorunlara yol açar.

Gecenin ilk üçte birinde, yavaş dalga uykusu hakimdir. Bu süreçte büyüme hormonu salgılanır ve uykunun bölünmesi hormon salınımını engeller.

Çocuğunuzun, genlerinde yazılı önceden belirlenmiş bir büyüme potansiyeli vardır ve bu yalnızca uygun koşullarda elde edilebilir. Malnütrisyon oluşursa (kötü beslenirse), tam potansiyele ulaşılamaz. Benzer şekilde, uyku apnesi de normal büyümeye engel olabilir. Optimal uyku miktarı ve kalitesi normal gelişim için şarttır.

Tedavi, uyku apnesi olan çocuklarda büyümeyi geliştirir

Neyse ki, uyku apnesi tedavisi, çocuklarda oldukça etkili olabilir ve potansiyel CPAP tedavisinin ömür boyu ihtiyacını engeller. Alerji tedavisi, ortodontik tedavi, myo fonksiyonel terapi ve tonsillektomi uzmanların seçebileceği tedavi yöntemlerindendir. Tedavi gören çocuklar uyku apnesinin yaratabileceği büyüme sorunlarından bertaraf olur.

Çocuklarda geniz eti büyümesi

Karanlıktan korkan çocuğa nasıl yardım edilir?

Eğer çocuğunuz karanlıktan korkuyor ise ona yardım etmenin kimi yolları var.

7

1. Ona bir gece lambası alın
Bir gece lambasının sağlayacağı soluk aydınlık, zifiri karanlık kadar korkunç olmayacaktır. Hatta gerekirse o uyuduktan sonra kapatabilirsiniz de. Belki ona bir fener hediye eder ve kendisini korkutan bir şey olduğunda açıp bununla o yöne bakmasını sağlayabilirsiniz. Bu tarz bir güven onun korkusunu yenmesine yardımcı olacaktır.

2. Bir oyun oynayın
Onunla oyun oynayın ve amacınız ışıkları kapattığınız zaman da her şeyin aynı olduğunu ispatlamak üzerine olsun. Çocuğunuzla birlikte onun odasına gidin ve bir şeyin yerini değiştirmesini isteyin. Sonra ışığı kapayın ve tekrar açın. Yaptığı değişikliğin kaldığını görmesini sağlayın.

3. Odasının kapısını açık bırakın
Çocuklar ebeveynlerinden ayrı ve izole edilmiş hissettikleri için karanlıktan korkabilir. Odalarının kapısını açık bırakmayı deneyebilirsiniz, en azından onlar uykuya dalana kadar. Anne babasının konuşurken ya da televizyon izlerken seslerini duymak onları sakinleştirir ve daha rahat uykuya dalmalarını sağlar.

4. Neden korktuklarını bulun
Çocuğunuzun spesifik olarak korktuğu bir şey olabilir. Ona korkusuna dair sorular sormaktan çekinmeyin. Pencereye çarpan bir dal ya da karanlıkta korkunçlaşan bir oyuncak olabilir. Bunlar kolayca ortadan kaldırılabilecek uyarıcılardır.

5. Onunla araştırın
Çocuğunuzun elinden tutun ve onunla birlikte odasının korkunç köşelerini gezin. Ebeveynleri kendilerini ciddiye aldıklarında, çocuklar çok daha iyi ve güvende hisseder. Ortada korkulacak bir şey olmadığını beraber keşfedin.

6. Bir canavar spreyi yaratın
Bu çocuğunuzun da bayılacağı oldukça eğlenceli bir fikir. Kendisini rahatsız eden canavarları uzaklaştırmak için elinde böyle bir güç olması hoşuna gidecektir. Bir sprey şişenin içine su ve belki daha heyecan verici olması için biraz da sim katabilirsiniz. Korkularını oyuna çevirmek elinizde.

7. Güven sağlayın Yorucu bir günün sonunda tek istediğiniz biraz dinlenmek olsa da çocuğunuz korkuyorsa ona güven sağlamak zorundasınız. Korkmak korkunç bir şeydir, 5 yaşında karanlıktan korkmak ya da 25 yaşında kalp kırıklığından korkmak... Bu durumun geçeceğini düşünün. Sakin ve güven verici olmanız daha çabuk geçmesini sağlayacaktır.