Arkadaşlıklar bitebilir bu deneyimi hepimiz edinmişizdir. Yapılan araştırmalar, yakın arkadaşlıkların yüzde 70'inin yedi yıl sonra sona erdiğini gösteriyor. Bir arkadaştan ayrılmak nadir bir deneyim olmasa da yakın bir arkadaşını kaybetmenin kişinin duygusal sağlığını veya hatta beyin sağlığını etkilediği de bir gerçek. Peki, yakın bir arkadaşınızı kaybettiğinizde beyninizde neler olur?

Zihin tehdit altında hisseder

Nörolog Dr. Lisa Shulman’a göre, yakın bir arkadaşlığı kaybetmek beynin duygusal merkezi olan amigdalanın harekete geçmesine neden olur. Amigdala, çevredeki tehditleri algılayan ve vücudu savunmaya hazırlayan bir yapıdır. Duygusal olarak zorlayıcı bir olay yaşandığında, amigdala bir tür “alarm” verir ve stres hormonlarının ve nörotransmitterlerin salgılanmasına neden olur.

Hormonlar dengesini kaybedebilir

Psikiyatrist Dr. Sharon Batista, bu süreçte devreye giren nörotransmitterler arasında serotonin, dopamin ve norepinefrinin yer aldığını belirtiyor. Serotonin düzeyinin düşmesi ruh halinin bozulmasına, dopamin eksikliği ise keyif alamama (anhedoni) hissine neden olabilir. Stresle ilişkili bir hormon olan norepinefrinin artışı ise kaygı düzeyinin yükselmesine yol açabilir.

Hafıza ve duygular birbirine karışabilir

Dr. Shulman, zamanla beynin “duygusal” bölgesinin (amigdala ve limbik sistem) belirli çevresel tetikleyicilere karşı hassaslaştığını ve bu durumun “düşünen” beyin olan serebral korteksin etkisini azaltabileceğini söylüyor. Bu dengesizlik; yoğun kaygı, depresif hisler ve uyku sorunlarıyla kendini gösterebilir.

İlginizi çekebilir: Gerçek arkadaşlık ne demektir?

Yakın bir arkadaşlığı kaybetmenin psikolojik etkileri

1- Belirsiz yas

Klinik psikolog Dr. Sabrina Romanoff, yakın bir arkadaşlığın sona ermesinin tıpkı bir romantik ilişkinin bitişi gibi yas duygularını tetikleyebileceğini belirtiyor. Psikoterapist Stevie Blum ise bu tür durumların “belirsiz yas” duygusuna neden olabileceğini söylüyor. Yani kişi hâlâ hayatta olan ama artık hayatında olmayan biri için yas tutuyor. Bu tür yas, net bir kapanış olmadığı için zihinsel olarak özellikle zorlayıcı olabilir.

2- Reddedilme ve yalnızlık hissi

Arkadaşlıklar temel duygusal ihtiyaçlarımızdan olan aidiyet ve bağlılık duygusunu karşılar. Bu nedenle bir arkadaşın kaybı, reddedilme, özgüven kaybı ve yalnızlık gibi hisleri tetikleyebilir. Dr. Batista, bu duyguların zamanla depresyon, anksiyete ve düşük benlik saygısı gibi daha derin ruhsal sorunlara dönüşebileceğini belirtiyor.

3- Korkuya dayalı tepkiler

Ayrılığın şekline bağlı olarak, bazı kişiler gelecekte benzer acılardan kaçınmak için kendilerini diğer insanlara kapatabilir. Stevie Blum’a göre bu bir tür “korku tepkisi”dir. Dr. Romanoff ise bu durumun kişilerin duygusal savunma mekanizmalarını devreye sokmasına ve sosyal izolasyona yönelmesine yol açabileceğini ifade ediyor.

Uzmanlar, arkadaşlık ilişkilerinin bozulmasından sonra iyileşmek için şu stratejileri öneriyor:

1- Yasınızı tutmaya izin verin

Tıpkı bir ilişkinin bitmesine üzüldüğünüz gibi, yakın bir dostluğun bitmesi de en az onun kadar -hatta bazı durumlarda daha fazla- kabul görmeyi hak eder. Kaybı, herhangi bir önemli duygusal olay gibi ele alın. Bu kişinin hayatınızda oynadığı ortak anıların, bağın ve rolün yasını tutmanıza izin verin.

2- Suçlamadan kaçının

Ayrılıktan sonra, diğer kişiye ve hatta kendinize karşı olumsuz bir suçlama döngüsüne girmek kolaydır. Ancak dikkatinizi suçlamaya odaklamak yerine, ikinizin birbirinizle etkileşim kurma şeklinizin artık işe yaramadığını ve ilişkinin sona erdiğini kabul edin.

3- Üstüne düşünün

İyi, kötü ve geliştirilebilecek noktaların bir listesini yapmayı düşünebilirsiniz. Bu dinamikleri anlamak, gelecekteki arkadaşlıklarınızda büyümenize ve daha sağlıklı sınırlar koymanıza yardımcı olabilir.

4- Yeni arkadaşlıklar için bilinçli hedefler belirleyin

Arkadaşlığınızın bitmesine neyin sebep olabileceğini düşündükten sonra, bir arkadaşlıkta neye değer verdiğinizi netleştirmek için biraz zaman ayırın. Anlamlı bir arkadaşlıktan vazgeçemeyeceğiniz şeyleri ve beklentilerinizi değerlendirin ve bu hedeflerin, ileride daha tatmin edici ilişkiler kurmanıza rehberlik etmesine izin verin.

5- Destek sisteminizi yeniden oluşturun

Bir arkadaşlığı kaybetmenin, sizinle birlikte gelişen diğer arkadaşlıklarınızın değerini anlamanıza engel olmasına izin vermeyin. Yalnızlık hissini azaltmak ve destek almak için yeni sosyal bağlantılar kurmanız ve mevcut olanları güçlendirmeye odaklanmanız gerekiyor.

Referanslar

Naydeline Mejia. "What Happens in the Brain After a Friendship Breakup". Şuradan alındı: https://www.verywellmind.com/how-your-brain-reacts-to-friendship-breakup-11767205