Erkekler için doğum kontrol yöntemleri, aile planlaması ile cinsel sağlığın korunmasında önemli bir rol oynar. En yaygın yöntemlerden biri kondom kullanımıdır; bu yöntem, hem gebelikten korunma hem de cinsel yolla bulaşan hastalıklara karşı koruma sağlar. Bunun yanı sıra, vazektomi gibi kalıcı yöntemler de mevcuttur; bu cerrahi işlem, sperm kanallarının kesilmesi ve bağlanması suretiyle gebeliğin önlenmesini sağlar. Erkekler için doğum kontrol yöntemlerinin çeşitlenmesi, cinsel sağlık sorumluluğunun paylaşılmasını ve istenmeyen gebeliklerin önlenmesini desteklemektedir.

Erkekler için doğum kontrolü nasıl çalışır?

Erkekler için farklı doğum kontrol yöntemleri, kadınlar için üretilen seçeneklere benzer şekilde, farklı başarı oranlarına sahiptir. Doğum kontrolünü doğru kullanmak veya birden fazla doğum kontrol yöntemini birlikte kullanmak, istenmeyen gebelik olasılığını önemli ölçüde azaltır. Araştırma aşamasında olan bazı yöntemler, erkeklerin doğurganlığını kontrol etmesini sağlayarak aile planlamasında daha fazla seçenek sunmayı amaçlamaktadır.

Erkekler için doğum kontrol yöntemleri nelerdir?

Erkekler için birkaç doğum kontrol yöntemi vardır. İstenmeyen gebelik olasılığını azaltmak için sağlık uzmanlarının talimatlarına uymak önemlidir.

1. Vazektomi

Vazektomi, erkekler için tek kalıcı doğum kontrol yöntemidir. Birkaç farklı vazektomi tekniği vardır, ancak her biri spermin normalde geçtiği tüp olan vas deferens'e girmesini engelleyerek çalışır. Bu tüpü kesmek veya bağlamak için doktor, ayakta tedavi ya da daha karmaşık bir cerrahi işlem uygulayabilir. Uygun seçenek, kişinin ihtiyaçlarına ve genel sağlığına bağlıdır.

Bazı vazektomiler geri döndürülebilirken, bu işlemlerin etkinliği vazektomi uygulayan sağlık uzmanının yöntemi ve becerisine bağlıdır. Vazektominin tam olarak etkili hale gelmesi genellikle yaklaşık 3 ay sürer, bu nedenle bu süre zarfında çiftin alternatif doğum kontrol yöntemleri kullanması gerekmektedir. Vazektomilerin başarı oranı %99'dan fazladır, ancak prosedürü geçiren kişilerin yaklaşık %1–2'sinde ağrı veya aşırı kanama gibi komplikasyonlar yaşanır.

Artıları

• Çocuk sahibi olmak istemeyenlere uygundur.
• Cinsel aktiviteyi etkilemez.
• Yüksek başarı oranına sahiptir.

Eksileri

• Gelecekte çocuk sahibi olmak isteyenlere uygun olmayabilir.
• Cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlara karşı koruma sağlamaz.

2. Kondomlar

Kondomlar, hamilelik ve cinsel yolla bulaşan enfeksiyon (CYBE) riskini azaltabilen popüler ve erişilebilir bir bariyer yöntemidir. Çeşitli şekil, renk ve boyutlarda bulunurlar ve bazıları spermi öldürmeye yardımcı olmak için spermisidal bir kayganlaştırıcı içerir.

Çoğu kondom lateksten yapılır, ancak lateks alerjisi olan kişiler, poliüretan veya poliizopren gibi diğer malzemelerden yapılmış kondomlar satın alabilirler. Potansiyel alerjenler için talimatları veya etiketleri kontrol etmek önemlidir.

Artıları

• Hamileliğe karşı %98'e kadar etkilidir.
• Cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlara karşı korur.
• Online mağazalar, eczaneler ve süpermarketlerden kolayca temin edilebilir.
• Diğer seçeneklerden daha ucuz olabilir.

Eksileri

• Cinsel ilişki sırasında yırtılabilir, bu da potansiyel hamileliklere ve cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlara yol açabilir.

3. Spermisitler

Spermisit, spermi öldüren bir maddedir. Bir kişi bunu tek başına bir doğum kontrol yöntemi olarak kullandığında, spermisiti vajinaya uygulaması gerekir. Tipik kullanımda, spermisit %21 oranında başarısız olur. Bu nedenle, spermisit, kondom gibi diğer yöntemlerle birlikte ek koruma arayan kişiler için bir seçenek olabilir.

Artıları

• Bir kişi spermisiti başka bir doğum kontrol yöntemiyle birlikte kullandığında, hamileliği önlemede etkili olur.
• Hormon üretimini değiştirmez.

Eksileri

• Bir kişi yalnızca spermisit kullanıyorsa, yüksek bir başarısızlık oranına sahiptir.
• En iyi sonuçlar için, kişinin başka bir doğum kontrol yöntemi kullanması gerekir ki bu da pahalı hale gelebilir.

4. Geri çekilme

Geri çekilme, penisin vajinadan ejakülasyondan (boşalma) önce çıkarılmasını ifade eder. Teorik olarak, bu yöntem spermin vajinaya girmesini önleyebilir. 2014 yılına ait bir çalışma, doğru yaklaşım ile geri çekilmenin etkinliğinin yaklaşık %96 olduğunu bulmuştur. Ancak, bir yıl boyunca bu yöntemi kullanan çiftlerin %22'si hamilelik yaşamıştır.

Optimal yaklaşım, ejakülasyonun başlangıcında değil, herhangi bir ejakülasyon meydana gelmeden önce geri çekilmeyi gerektirir — bu zamanlamayı ayarlamak zor olabilir.

Artıları

• Hamilelik riskini azaltmak için ücretsiz bir yöntemdir.
• Bir kişi herhangi bir ejakülasyon gerçekleşmeden önce geri çekilirse etkili olabilir.

Eksileri

• %22'ye kadar başarısızlık oranına sahiptir.
• Geri çekilmeyi zamanlamak ve kontrol etmek zor olabilir.
• Cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlara karşı koruma sağlamaz.

5. Hormonal yöntemler

Araştırmacılar, kadın doğum kontrol hapı veya enjeksiyonu gibi çalışan erkek doğum kontrol yöntemlerini keşfetmeye devam ediyorlar. Erkeklerin kadınların yaşadığı aylık adet döngüleri olmadığı için, bu yöntemler doğurganlığı kontrol etmek amacıyla belirli hormonları baskılamak veya sperm sayısını azaltmak gibi başka teknikler kullanmalıdır.

2019'da yapılan bir klinik deneme, erkek doğum kontrol hapını değerlendirdi ve hap, ilk güvenlik ve tolere edilebilirlik testlerini geçti. Hormon testleri, ilacın testosteron da dahil olmak üzere bazı hormonları düşürdüğünü ve bunun da doğurganlığı azalttığını öne sürdü. Bazı erkekler erektil sorunlar yaşarken, genel olarak cinsellik ilgisi azalmadı.

Başka bir 2019 çalışması, hormonların enjeksiyonla karıştırılmasının sperm hareketliliğini azaltabileceğini ve vas deferensi tıkayabileceğini buldu. Piyasada henüz bir erkek doğum kontrol hapı bulunmamakla birlikte, önümüzdeki yıllarda bir tane mevcut olabilir.

Kaynak: Zawn Villines. "What are the birth control options for men?". Şuradan alındı: https://www.medicalnewstoday.com/articles/birth-control-for-men#clinical-trials. (31.08.2022).