Bebeğiniz bir güzel emmeye başladı değil mi? Çünkü siz artık onu nasıl emzirmeniz gerektiğini biliyorsunuz. Peki onun sağlığı kadar kendi sağlığınızı da düşünüyor musunuz? Meme sağlığınız ihmale gelmez. Önlem almak için..

Emzirme öğrenilen bir sanat

Emzirmeye başladıktan birkaç hafta içinde bebeğinizle birlikte halen öğrenme sürecindeyken, memelerinize çok fazla miktarda süt dolar. Yoğun bir doluluk hissedersiniz. Meme uçlarınız da aşırı hassaslaşır, hatta sancır. Memedeki bu şişme ve doluluk emzirmenin ilk günlerinde sütünüz tamamen gelmeye başladığı zaman olur. Süt, kan ve sıvılar memenizde birikir ve doluluk hissi verir. Bu dönemde şişkinliği önlemek için memeye soğuk kompres uygulamanız faydalı olur. Emzirmeden 20 dakika önce ılık komprese geçmek gerekir. Bunun için ılık su dolu bir kap veya sıcak şu şişeleri kullanalabilirsiniz. Bebeğiniz memenizi emmeden önce birkaç çay kaşığı kadar süt çekebilir ve bebeğinizi sık sık besleyebilirsiniz.

Tahriş olmuş göğüs ucu

Bebeğinize meme verirken meme uçlarınızda ağrı ve tahriş hissedebilirsiniz. Bu durumda bazı değişiklikler yapmanız gerekir. Böylece emzirirken rahatlar ve keyif alabilirsiniz. Bebeğinizin size yaslanma ve memeyi emme biçimini değiştirmek, genellikle ağrılı ve çatlamış meme uçlarının iyileşmesini sağlar. İlk günlerdeki emzirme meme uçlarınızı hassaslaştırabilir. Çünkü bebek, meme dokusunu gerer. Eğer sancı hissi besleme süresince devam ederse önlem almanız iyi olur. İkinizin de rahat pozisyonda olması önemli. Böylece bebeğiniz memenize iyice yaslanır. Ağzını genişçe açabilir. Memenizin ucunu tamamen ağzına alabilir. Bütün bu önlemlere rağmen, göğüs ucunuzdaki tahrişi geçiremiyorsanız, güvenilir saflık düzeyindeki lanolinli bir meme ucu kremini kullanmanız sizin ve bebeğiniz için faydalı olur.

Pozisyon ve kavrama

Rahatsız pozisyonda emzirme ve bebeğin memeyi yanlış kavraması, ağrılı meme uçlarının en sık görülen nedeni. Yetersiz miktarda süt, ağrılı meme uçları, az kilo alımı ve problemler, bebeğin memeyi kavramasında bazı yeni düzenlemeler yapmanız gerektiğini gösterir. En doğru ve rahat meme kavrama pozisyonu, bebeğin dudaklarının dışa doğru kıvrıldığı durum. Bebeğin burnunun ucu, bütün beslenme süresince, annenin memesine yaslı olabilir. Bebeğinizi yan yatırırsanız, vücudu sizin vücudunuza sararsa ve ağzını bütün meme ucunuzu ağzına alacak kadar açarsa güvende ve rahat olduğunu hisseder. Emzirirken aşağıdaki ipuçları işinize yarayabilir:

• Bebeğiniz ağlıyorsa, onu sakinleştirin. Çünkü sakinleşince, dili beslenmek için en doğru pozisyonda olur. Mesela alt damağın üst kısmında.

• Bebeğinize, kucağınızın üstünde yana yatırarak destek verin. Memenize hafifçe alttan doğru gelmesini sağlayın. Çenesinin ve alt dudağının ilk yerleşenler olmasına dikkat edin. Sol memeden emzirirken, bebeğinizin yüzü size dönükse, arkasını sağ kolunuzla destekleyin. Sağ eliniz onun omuz arası bölgesinde olsun. Parmaklarınızla ve başparmağınızla boynunun iki yanını tutun. Çünkü memenize ulaşmak için başını çevirmesi gerekir.

• Memenizin doğal bir pozisyonda durmasını sağlayın. Bebeğinize ulaşmak için memenizi yukarı kaldırmanız gerekir. Memenize destek vermek ihtiyacı duyarsanız, bunu başparmağınız üstte ve diğer parmaklarınız altta olarak yapın. Ama parmaklarınızın meme ucundaki kahverengi bölgeden uzakta olması iyi olur.

• Miniğinizin burnunun meme ucuna dönük, çenesininse meme ucunuzdan aşağı yukarı üç cm uzakta olması ikiniz için de daha iyi olur.

• Bebeğiniz memenize doğru gelirken başını hafifçe geriye atar. Ağzını genişçe açar ve dilini aşağı çıkarır. Dilinin yardımıyla bütün meme ucunu ağzına alır.

• Önceleri hızlıca emer, daha sonra yavaşlar. Memenizi ritmik bir şekilde emmeye ve sütü yutmaya başlar. Çok güçlü emdiği zamanlarda, anne çoğu kez sol kolunu bebeğinin etrafına dolar. Böylece sağ kolunu dinlendirebilir.

• Yeterli süt aldığı zaman, bebeğinizin memeden çekilmesi gerekir. O zaman diğer memeye onu geçirir ve yukarıdaki hareketleri tekrarlarsınız.

• Bebeğinizin pozisyonunu ve memenizi kavramasını gözden geçirin. Bebeğiniz, dilini meme ucunuzun altına getirerek meme ağzının tamamını alması gerekir. Pozisyonu değiştirmek buna yardımcı olabilir. Bebeğinizi yatırabilir veya ayaklarını arkanıza alabilirsiniz.

• Sık sık beslemeniz yararlı olur. Yeni doğan bir bebek 24 saat içinde 8-12 kere beslenir. Bu da, memenizin çok fazla dolmayacağı ve onun meme almasının daha kolay olacağı anlamına gelir.

• Önce, daha az acıyan memeden emzirin. Süt iyice akmaya başladığı zaman, memeyi değiştirin.

• Sütyeninizin, memenize çok fazla baskı yapmadığına emin olun. Sütyeninizin içine ped koyarak memenizi fazla baskıdan koruyabilirsiniz.

• Naylon içeren meme pedlerini kullanmayın. Bunlar meme uçlarını ıslak bırakır. İyileşme sürecine yardımcı olması açısından, emzirmeden sonra meme ucuna birkaç damla süt çekip akıtmanız yararlı olur.

• Meme ucunu sabunla yıkamayın ve sabun kullanmayın, bu meme ucunuzu kurutur. Ayrıca, emzirmeden önce silinmesi gereken kremler de zararlı. Çünkü silebilmek için meme ucunuzu tahriş edebilirsiniz.

• Eğer memeniz çok doluysa, bebeğinizin emmesi zorlaşır. Birçok anne emzirme öncesinde biraz süt sağarak doluluk hissini azaltır. Böylece bebek annesini daha rahat emer.

Düz veya içe dönük meme uçları

Bu bir zamanlar sorun yaratırdı ama artık meme ucu şeklinin değil memenin bebeğin ağzına giren miktarının önemli olduğunu biliyoruz. Bebeğinizi, meme ucunun tamamını ağzına alacak pozisyona getirebilmeniz ve bu şekilde emzirmeniz yeterli olur. Bazı anneler, emzirmenin ilk günlerinde, meme ucunu bir pompanın da yardımıyla dışarı çeker. Bazıları da emzirmeden önce, meme ucu çıkarıcı ürünler kullanır. Eğer ihtiyacınız varsa siz de bu gibi yöntemleri kullanabilirsiniz.

Meme ucu karmaşası

Bazı bebekler gerçek memeyle emzik veya biberon ucunu karıştırabilir. Meme ucunu sanki biberon ucu gibi emer. Oysa bu çok farklı bir teknik. Bu emmeyse sizin meme uçlarınızı acıtır. Bunun nedeni, bebeğin meme ucunun tamamını ağzına alamaması. Yapılan araştırmalar gösteriyor ki dört haftalıktan küçük olan bazı bebekler biberon emmedikleri sürece annelerini emmekte daha başarılı oluyorlar. Siz elinizden geldiğince bebeğinizi emzirin. Her zaman faydasını göreceksiniz.

Bağlı dil

Memeyi emen ve sütü çeken aslında bebeğin dil hareketi (ve alt çenesi) olduğu için, dil çok önemli. Dilin hatalı kullanımı her emme hareketinde emme işleminin kesilmesine ve memeden az süt çekilmesine yol açar. Bu da bebekte kilo alımını azaltır. Dilin bu bağlı olma hali tedavi edilebilir ama bunun için bir hemşire, ebe ya da doktora başvurmanız gerekir.

Emme işlemini kesmek

Henüz bebeğiniz emme işlemini bitirmeden, bebeği memeden almak, meme uçlarınızı acıtabilir. Birçok anne, bebeklerini, onlar kendileri meme emmeyi bitirene kadar, memede bırakır. Ama eğer bebeğinizi çekmeniz gerekiyorsa, önce parmağınızı bebeğinizin damağının altına koyarak emme işlemini durdurun. Eğer emzirme konusunda sorun yaşıyorsanız mutlaka bir sağlık profesyonelinden yardım alın.

Mastit nedir?

Memenin şişmesine ve kızarmasına mastit denir. Genellikle iltihaplı olur ve tedavi edilmeyen tıkanmış bir süt kanalının sonucunda oluşur. Eğer böyle tıkalı bir kanalın üstüne sıcak kompres uygulanmışsa, sık sık emzirilmişse ve daha sonra da dinlenilmişse, mastite dönüşmeme olasılığı çok yüksek. İlk belirtiler görüldüğünde tıkanmış bir süt kanalına hemen müdahale edilirse mastit önlenebilir. Memenizin üstünde kırmızı leke veya acı veren yumrunun olması da bir mastit belirtisi. Bu leke ve yumru ateşli de olabilir. Yeterli dinlenme, iyi beslenme ve hijyen bu dönemde son derece önemli. Emzirmeden sonra genel bir yorgunluk hissediyorsanız bu da mastitten dolayı olabilir.

Mastitten korunmak için...

Mastiti önlemek için iki memenizden de bebeğinizi sık sık emzirin. Her 2-3 saatte bir (gece dahil) etkilenen memeyi boşaltın. Beslemeden sonra da süt çekin. Bu, o bölgedeki kanın akışını artırır. Daha çok dinlenmeye çalışın. Çünkü stres ve yorgunluk da mastite yol açan nedenlerin başında geliyor. Bölgeye ıslak veya kuru ısı uygulayın. Sancılı memenizi, ılık su dolu bir tasa, günde birkaç kez on dakika süresinde daldırabilirsiniz. Bu tıkanmaya yol açan katılaşmış sütü harekete geçirir. Göğüs kafesinizden meme ucuna doğru, sancılı bölgenin üzerinden elinizi geçirerek emzirmeden önce ve sonra masaj yapın. Emzirirken, bebeğinizin burnunu ve çenesini, sancıyan bölgeye doğru çevirin. Dar kıyafetler giymeyin.

Emzirmeye dair veriler…

Araştırmalar, anne sütünün resmi ve sosyal kuruluşlarca desteklendiği yönünde. Çünkü bu mucizeden annelerin de haberdar olması çok önemli.

• 1998 Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması (TNSA) sonuçları ilk aylarda emzirmenin yaygın olduğunu gösteriyor. 1 yaşa doğruysa bu oran % 55’e kadar düşer.

• Türkiye’de 5 yaş altındaki çocuklarda görülen ölümlerin başlıca nedenlerini ne yazık ki zatürree ve ishal oluşturuyor. İlk 6 ayda yapılan anne sütüyle beslenme bu ölümleri önemli bir oranda engelliyor.

• 5 yaşın altındaki çocukların % 25’inde beslenme eksikliği var.

• Sağlık Bakanlığı tarafından, 1991 yılında başlatılan ve UNICEF tarafından desteklenen Anne Sütünü Teşvik ve Bebek Dostu Hastane Girişimi (BDHG) kapsamında 2003 yılına kadar 204 hastane, 2005’deyse 183 hastane daha Sağlık Bakanlığı’ndan anne sütüyle beslenmede danışmanlık eğitimi aldı.

• 2003 yılına kadar 141 olan Bebek Dostu Hastane sayısı 205’e ulaştı, 233 birinci basamak sağlık kuruluşu ve sekiz il ‘bebek dostu’ oldu.