Hamilelik ile ilgili sık sorulan sorular

Gebelik boyunca vücutta pek çok değişiklik olmaktadır. Vücuttaki değişimlerin normal mi yoksa patolojik mi olduğunun saptanması son derece önemlidir.

İstanbul Florence Nightingale Hastanesi Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Doç. Dr Faruk Abike, gebelikte sık rastlanan sorunlar ve çözümleri ile ilgili önemli konulara dikkat çekti.

1- Yaşadığım krampların nedeni ne?

Gebeliğin özellikle 24-28 haftalarında, bebeğin kemiklerinin mineralizasyonu için ciddi oranda kalsiyum geçişi olmaktadır. Bu nedenle, bu haftalarda bacaklar ve ellerde ağrılı kramplar olabilir. Kramplar esnasında masaj yapılması faydalı olacaktır. Gebeliğin başından itibaren kalsiyumdan zengin olan süt ve süt ürünlerinin (özellikle yoğurt, peynir, ayran, kefir gibi) bol miktarda tüketilmesi önemlidir. Gebeliğin 20. haftasından sonra yoğurt tüketiminin artırılması krampların oluşmasını engeller. Süt ve süt ürünleri tüketimine rağmen kramplar varsa, kalsiyum veya magnezyum kullanılması krampları önlemede etkili olabilir. Gebelikte orta parmaklarda hissizlik, ağrı olabilir. Genellikle ele masaj yapılması ve el bileğinin dinlendirilmesi faydalı olsa da gebelik sonrasında genelde tedavi gerekmeksizin düzelecektir.

2- Sürekli mide bulantısına karşı ne yapmalıyım?

Gebeliğin ilk 3. ayında artan hormonların etkisi ile özellikle sabah olmak üzere mide bulantısı ve kusmalar olabilir. Genellikle 12. gebelik haftasından itibaren bulantı ve kusma hızla azalır ve 16. haftada bulantı sorunu kalmaz. Özellikle ilk 3 ayda, yağsız, kokusuz, baharatsız, katı gıdaların tüketilmesi bulantıyı azaltmakta etkili olacaktır. Sık aralıkla ve az miktarlarda beslenilmelidir. Bulantı esnasında, kusmak için kendinizi zorlamayın çünkü kusma rahatlatma sağlamaz. Bulantı esnasında tuzlu katı gıdalar (beyaz leblebi, baharatsız cips, tuzlu patates, beyaz peynirli sandviç gibi) alınmalı, açık alandan derin nefes almak rahatlatıcı olabilir. Tüm önlemlere rağmen bulantı-kusma devam ediyorsa doktor kontrolünde bazı ilaçlar kullanılması, bu süreci atlatmaya yardımcı olacaktır.

3- Gebelik şekeri için ne yapacağım?

20 haftadan sonra artan hormonlar etkisiyle gebelikte kan şekeri sorunları olabilir. Gebelikte aşırı kilo alımı ve fazla kilo ile başlanması riski artırır. Tespit etmek için tüm gebelere 24 ile 28. gebelik haftaları arasında şeker yükleme testi yapılmalıdır. Öncelikle uygun diyet programı ile kan şekeri düzenlenir, eğer diyet ile yeterli kan şekeri düzenlenmesi sağlanamaz ise insülin başlanması gerekebilir. Gebelik sonrası genellikle kan şekeri normal seviyelere döner.

4- Gebelikte hipertansif hastalıklarda nelere dikkat edilmelidir?

Gebeliğin ilk 3 ayında, hormonların etkisi ile kan damarları genişlediğinden dolayı, kan basıncı daha düşük seviyelerdedir. Ancak 24-28. haftalardan itibaren kan basıncı yükselir. Kan basıncı yüksekliği ve idrarda protein atılımın artması ile gebelik toksemisi gelişebilir. Bu durum anne ve bebeğin tehdit eden önemli bir durumdur, yakın takibi çok önemlidir.

5- Reflü- gastrit- kabızlığa karşı ne yapacağım?

Gebelikte mide ve bağırsak hareketleri yavaşlar ve mide ile yemek borusu arasındaki kapakçığın gevşemesi nedeniyle reflüye eğilim artar. Reflüyü önlemek için yemekten hemen sonra yatar pozisyona geçilmemeli, yatarken yüksek yastık kullanılmalıdır. Gebelikte mide asidinde azalma nedeniyle gastrit şikayetleri azalır. Bağırsak hareketlerinin yavaşlaması nedeniyle tüm gebelik boyunca kabızlık sorunu artabilir. Gebelikte kullanılan demir ve vitamin ilaçları kabızlık sorununu artırabilir. Kabızlığı önlemek için, bol sıvı alınmalı, posalı ve lifli gıda tüketilmeli, meyve tüketilmeli, günde birkaç adet kuru kayısı bu sorunun önlenmesine yardımcı olabilir.

6- Tarama testleri yaptırmalı mıyım?

Gebelik tanısı konulduğu zaman, anne ve bebek için riskleri ortaya koymak için; Tiroid fonksiyon testleri, kan sayımı, idrar analizi, hepatit, demir- B12 vitamini seviyeleri ve bebekte anomalilere yol açabilecek enfeksiyonlar için tarama yapılmalıdır. Gebeliğin 11-14 haftaları arasında Down sendromu tarama testi olan ikili test, bebeğin ense kalınlığı ve burun kemiği incelemeleri yapılmalıdır. 16-18. haftalarda yine Down sendromu tarama testi olan Dörtlü test yapılmalıdır. 18-22. haftalar arasında ikinci düzey detaylı ultrasonografik tarama yapılmalıdır. 24-28. gebelik haftaları arasında ise, şeker yükleme testi tüm gebelere uygulanmalıdır.

7- Hamileyken egzersiz yapabilir miyim?

Gebeliğin ilk 3 ayından sonra, tıbbi açıdan bir sakınca yoksa gebeler egzersiz için cesaretlendirilmelidir. Aerobik egzersizler ve kardio egzersizleri önerilir. Hafta 2-3 gun, 45-60 dk yürüme, yüzme, gebeliğe özel yoga veya pilates yapılabilir. Kilo kontrolü ve rahat bir gebelik açısından doğuma birkaç hafta kalana dek egzersizler sürdürülmelidir.

8- Kanamam var ne yapmalıyım?

Gebelik süresince, vajiinal kanama hiçbir zaman normal olarak değerlendirilmemelidir. Özellikle gebeliğin ilk günlerinde, embriyonun yerleşmesi esnasında lekelenme tarzı kanamalar sorun yaratmaz ancak kanama durumunda mutlaka ultrasonografi ile kontrol edilmelidir. Gebeliğin son 3 aylık dönemindeki plasenta kaynaklı kanamalar son derece önemlidir ve anne ile bebeğin hayatını riske edebilir.

9- Gebelikte seks doğru mudur?

Tıbbi olarak yasaklanmadığı sürece son 3 haftasına kadar seks yapılmasında sakınca yoktur.

10- Karın çatlaklarından kurtulabilir miyim?

Gebelik ilerledikçe ciltte artan gerilim neticesinde karın, bacaklar ve göğüslerde çatlaklar oluşabilir. Çatlak oluşumunu önlemek için, gebelikte kilo alımına dikkat edilmeli, dengeli ve özellikle C vitamininden zengin diyet ile beslenilmeli ve 20. gebelik haftasından sonra cildi nemlendirmek için gebeliğe özel kremler, zeytinyağı, badem yağı, kakao yağı yada susam yağı her gün cilt üzerine uygulanmalıdır.

11- Ultrason bebeğime zarar verir mi?

Gebelikte 2 boyutlu (siyah beyaz) ultrasonografi, 3 ve 4 boyutlu ultrasonografi uygulanmasının bebek ve anne açısından herhangi bir sakınca yoktur, güvenle yapılabilir.

12- Ne sıklıkta muayene olmalıyım?

Gebelikte 32. haftaya kadar 4 haftada bir, 32-36. haftalar arası 2 haftada bir, 36. haftadan doğuma kadar haftada bir muayene olmalıdır.

13- Bebeğimin hareketlerini nasıl gözlemleyeceğim?

Bebek hareketleri ilk olarak 18-20 haftada hissedilmeye başlanır. Daha önce doğum yapmış kadınlar 16. haftadan itibaren hareketleri hissedebilir. Bebek hareketleri, bebeğin iyilik halini gösteren en önemli parametrelerden biridir. Bebekte sıkıntı veya sorun olduğunda bebek hareketlerinde azalma olacaktır. 20. haftadan sonra bebek hareketlerinde azalma hissedilirse hemen doktora başvurulmalıdır.

14- Kaç kilo almalıyım?

Tüm gebelikte 11-14 kg alması normaldir. Gebeliğin ilk 6 ayında, ayda 1 kg, sonraki 3 ayda ise ayda 2 kg alması gerekmektedir. Aşırı kilo alımı diyabet, hipertansiyon ve normal doğumun engellenmesi gibi sorunlara yol açabilirken yetersiz kilo alımı düşük doğum ağırlıklı bebek ya da erken doğuma sebep olabilir.

15- Gebelikte eşimin rolü nedir?

Gebelik, annelerde fiziksel değişimlerin yanı sıra psikolojik olarak da bir takım değişiklere yola açabilir. Duygusal değişikler, hüzün, endişe, alınganlık, duygu durum değişiklikleri olabilir. Erkek her zaman anlayışlı ve destekleyici olmalıdır. Özellikle gebeliğin ilk 3 ayında koku hassasiyeti nedeniyle mutfak ve yemek işlerini ele almalıdır. Gebelik sürecinde, gebelik ile ilgili aktiviteler ve muayenelere katılmalıdır. Doğum ve bebek bakımı ile ilgili kurslar ve kitaplar okumalı ve sürece her aşamada aktif olarak katılmalıdır.