İlişkilerde sınırlar, neyle rahat olduğunuzu ve partnerinizin size nasıl davranmasını istediğinizi belirlemenize yardımcı olur. Sağlıklı bir ilişkide, her iki taraf da birbirinin duygusal, fiziksel sınırlarına saygı gösterir. Eğer sağlıklı sınırlar yoksa, bu durum stres, kaygı, depresyon ve hatta istismara varan davranışlara yol açabilir.

İlişkide sınırlar nedir ve neden önemlidir?

İlişkilerde kişisel sınırlar ve özsaygı birbiriyle yakından bağlantılıdır. Sınırlar, ilişkide her iki tarafın sorumluluklarını netleştirir. Örneğin partnerinize kırıcı bir şey söylerseniz, bu sözlerinizin sorumluluğunu alıp özür dilemeniz gerekir. Partneriniz “Neden sessizsin?” diye sorduğunda, hislerinizi dürüstçe paylaşmak sizin sorumluluğunuzdur. Sağlıklı sınırlar genellikle duygusal veya psikolojiktir ancak fiziksel sınırlar da aynı derecede önemlidir. Örneğin, biri size dokunduğunda rahatsız hissediyorsanız, “Hayır” deme hakkınız vardır. Her birey, kendi bedeninden, duygularından, davranışlarından, değerlerinden ve tercihlerinden sorumludur. Sınırlar net ve karşılıklı olarak saygı gördüğünde, duygusal yakınlık için sağlam bir temel oluşur. Ancak sınırlar ihlal edildiğinde yanlış anlaşılmalar, öfke, güven kaybı, tükenmişlik ve bağımlı ilişkiler (codependency) ortaya çıkabilir.

Sağlıklı sınır örnekleri

Sağlıklı sınırlar, ilişkide güvenli, huzurlu ve destekleyici bir ortam yaratır. “Yeşil bayrak” diyebileceğimiz bazı örnekler şunlardır:

• İhtiyaçlarınızı açıkça ifade eder, partnerinizin ihtiyaçlarını da dinler ve ortak bir noktada buluşursunuz.

• Rahatsız olduğunuz durumlarda “hayır” diyebilir ve o ortamdan uzaklaşabilirsiniz.

• İlişki dışında da kendinize ait bir hayatınız vardır ve sadece partnerinize değil, başkalarına da destek için başvurabilirsiniz.

• Duyguların dürüstçe ve güvenle paylaşıldığı bir ilişki ortamı oluşturursunuz.

Sağlıksız (zayıf) sınır örnekleri

Zayıf sınırlar, özsaygı veya kimlik sorunlarından kaynaklanabilir. Bu tür ilişkilerde “kırmızı bayrak” sayılabilecek örnekler:

• Partnerinizin sizi kötü hissettirdiği durumlarda dürüst olamıyor, “fazla ihtiyaç duyan” biri gibi görünmekten korkuyorsunuz.

• Yeni tanıştığınız biriyle çok hızlı duygusal bağ kuruyorsunuz. Özellikle sosyal medya veya flört uygulamalarında bu sık görülür. Gerçek bağ zamanla kurulur.

• Aslında istemediğiniz halde biriyle fiziksel temasta bulunuyor ya da cinsel ilişkiye giriyorsunuz. Bu genellikle “hayır diyememe” veya “sevilmeye değer hissetme” ihtiyacından kaynaklanır.

• Partnerinizi memnun etmek için kendi kimliğinizden ödün veriyorsunuz. “Eş, sevgili, koca” gibi rollerin sizi tamamen tanımlamasına izin veriyorsunuz.

İlginizi çekebilir: İnsanlara sınır koymak ve "Hayır" diyebilmek

İlişkide sağlıklı sınırlar nasıl belirlenir?

Aşağıdaki 7 adım, ilişkide sınır koymayı öğrenmenize yardımcı olabilir:

İlişkiden ne beklediğinizi bilin

Nasıl bir ilişki istediğinizi ve ihtiyaçlarınızın karşılanıp karşılanmadığını değerlendirin. İlişkide “vermek” ve “almak” dengede olmalıdır. Kendinize şu soruları sorabilirsiniz:

• Bu kişiyle birlikteyken mutlu ve güvende hissediyor muyum?

• Sinyallerime saygı gösteriyor mu?

• Sınırlarım zorlanıyor mu?

• Kendimi baskı altında hissediyor muyum?

Sağlıklı iletişimi öğrenin

Duygularınızı dürüst ve açık şekilde ifade edin. Karşınızdakini suçlamadan “Ben dili” kullanın: “Beni yanlış anladığında kendimi üzgün hissediyorum.” gibi. Ayrıca, partnerinizin nasıl hissettiğini de sormayı unutmayın.

Doğru zamanı seçin

Bazı sınırlar, ilişkinin başında konuşulmalıdır (örneğin sadakat). Bazı konular ise zamanı geldiğinde ele alınabilir. Tartışmaları sakin ve dikkat dağıtıcı olmayan bir ortamda yapmak önemlidir.

Sınırları gözden geçirmekten çekinmeyin

İnsanlar ve ilişkiler değişir. Bu yüzden sınırlar da zamanla yeniden değerlendirilmelidir. Sınırlar üzerine konuşmak, “ilişki bozuluyor” anlamına gelmez — tam tersine, ilişkiyi güçlendirir.

Sınırlarınızın ihlal edildiğinde ne yapacağınızı bilin

Sınırlar çiğnendiğinde bunun sonuçları olmalıdır. Örneğin, “Aldatmayı kabul edemem” diyorsanız, bu sınır ihlal edilirse ilişkiyi bitirmeniz gerekebilir. Küçük ihlallerde ise, örneğin tartışmada bağırmak, “30 dakika ara verip sakinleşelim” gibi sınırlar koyabilirsiniz.

İhlal edilen sınırları takip edin

Bazen partneriniz sınırınızı yanlış anlayabilir. Bu durumda sakin şekilde açıklama yapın. Ama bu tekrar ederse, daha net bir duruş sergileyin.

Sınırlar sürekli çiğneniyorsa ilişkiyi gözden geçirin

Aynı sınır tekrar tekrar ihlal ediliyorsa, bu saygısızlık göstergesidir. Bu durumda, ilişkinin sizin için sağlıklı olup olmadığını yeniden düşünmeniz gerekir.

Eğer çift olarak sınır belirleme konusunda zorlanıyorsanız, bir çift terapisti ile görüşmek faydalı olabilir. Terapist, sınırlarınızı tanımlamanıza, bunları nasıl ifade edeceğinizi öğrenmenize ve sınır ihlalleriyle nasıl başa çıkacağınızı anlamanıza yardımcı olur.

Referanslar

Insha Rahman. “How to Set Healthy Boundaries in Relationships”. Şuradan alındı: https://www.choosingtherapy.com/boundaries-in-relationships/ (22.10.2022)