İsveç hükümeti, okullarda dijital araçların gereksiz kullanımını azaltma konusunda harekete geçti. İlköğretim kademesi için değişiklikler planlanırken, okul öncesi müfredatı için hazırlanan değişiklikler 1 Temmuz 2025'te yürürlüğe girecek. İsveç'te araştırma odaklı tıp fakültesi olarak çalışan Karolinska Enstitüsü, “Dijital araçların öğrencilerin öğrenimini geliştirmek yerine zayıflattığına dair açık bilimsel kanıtlar var” diye açıklama yaptı ve şöyle görüş belirtti: “Eğitimdeki odağın; doğruluğu incelenmemiş ve serbestçe erişilebilen dijital kaynaklardan bilgi edinmek yerine, basılı ders kitapları ve öğretmen uzmanlığı yoluyla bilgi edinmeye geri dönmesi gerektiğine inanıyoruz.”

Enstitünün yaptığı araştırma sonuçlarıyla birlikte, İsveç hükümeti eğitimin dijitalleşme stratejisi konusunda ulusal bir önlem programı hazırlandığını duyurdu. Program amaçları şöyle açıklandı:

"Öğrencilerin okuma ve okuduklarını anlama becerileri, tüm okul derslerinde öğrenmelerinin temelidir. İsveç Hükümeti'nin okul politikası, temellere geri dönmeyi ve erken sınıflarda okuma, yazma ve aritmetik gibi temel becerilere odaklanarak güçlü bir bilgi tabanlı okul sistemini yeniden kurmayı amaçlamaktadır. Dijital öğrenme araçları, yalnızca öğrencilerin öğrenmesini engellemekten ziyade teşvik ettiği bir yaşta öğretime dahil edilmelidir."

Program duyurulduktan sonra İsveç Hükümeti, çocuklarda okuma tutkusunu ateşlemek için okulların hem kurgu hem de kurgu olmayan eserlere erişimini kolaylaştırmak için önlemlere yöneldiğini açıkladı. İsveç Eğitim Bakanı Lotta Edholm, eğitim politikaları konusunda yaptığı açıklamada şunları söyledi:

“Temel okuma ve yazma becerilerini geliştirmek için en iyi koşullar analog ortamlarda ve analog araçların kullanılmasıdır. Bu nedenle öğrencilerin kalem ve kağıtla çalışması ve en önemlisi ders kitaplarına ve personel bulunan okul kütüphanelerine erişebilmesi önemlidir”

Okul öncesi eğitimde dijital araçlar kaldırılacak

Hükümet, okul öncesi müfredatında çocukların okullarda dijital öğrenme araçları kullanmaları için artık hiçbir gereklilik olmadığı anlamına gelen değişiklikler benimsedi. Hükümet bu kararda ayrıca, iki yaşın altındaki çocuklar için yalnızca kitaplar gibi analog öğrenme araçlarının kullanılması gerektiğini ve analog olmayan öğrenme araçlarının potansiyel kullanımının diğer tüm çocuklar için büyük ölçüde kısıtlanması gerektiğini açıklığa kavuşturdu. Okul öncesi müfredatında yapılacak olan değişiklikler 1 Temmuz 2025'te yürürlüğe girecek. Hükümet, bu konuda kararlığını kaydetti;

“Öğretmenlerin öğrenme yardımcılarını seçme ve kullanma becerisi, öğretimin kalitesi ve öğrenme için çok önemlidir. Derlenen bilimsel deneysel veriler ve kanıtlanmış deneyimler, ilişkisel beceriler, dikkat ve konsantrasyon ve okuma, yazma ve aritmetik yapma becerisi gibi temel becerilerin analog ortamlarda analog aktivitelerle en iyi şekilde edinildiğini göstermektedir. Odak noktası, daha küçük yaşlarda fiziksel kitaplar ve dijital öğrenme yardımcılarının yalnızca çocuklar büyüdükçe ve olumlu etkileri gösterildiğinde kullanılması olmalıdır, bunun seçici bir şekilde ve net bilimsel desteğe ve belgelenmiş eğitim katma değerine dayalı olarak yapılması koşuluyla.”

İsveç hükümeti ayrıca, dijital cihazların okullarda ve okul dışı merkezlerde nasıl kullanıldığını araştırmak için Ulusal Eğitim Ajansı’nı görevlendirdi.

İsveç eğitim sisteminde, okul öncesi eğitim kurumlarında dijital öğrenme araçlarının gerekliliği de mercek altına alınıyor. Bu araçların kullanımının gerekli olup olmadığının ve eğitime olan katma değerinin bilimsel olarak kanıtlanmış olması bekleniyor. Eğitim teknolojileri kullanılması için, bu teknolojinin net bilimsel desteğe sahip olması koşulu aranıyor. Mayıs ayında hükümete bu konuyu kapsayan bir rapor sunulacak.

Çocuk ve ekran

“Sınıfta teknoloji kullanımında anahtar kelime: "Ölçülülük"

İsveç Hükümeti dijital araçlara temkinli yaklaşırken, dijital öğrenme araçlarının hızla benimsenmesi BM Eğitim ve Kültür Ajansı’nı da endişelendiriyor.

Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü Unesco, Ağustos 2024’te yayınladığı raporda “eğitimde teknolojinin uygun kullanımı için acil bir çağrı” yayınladı. Rapor, ülkeleri okullardaki internet bağlantılarını hızlandırmaya çağırıyor ancak aynı zamanda eğitimde teknolojinin uygulanma şekli konusunda da uyarıyor.

Unesco raporu, teknolojinin öğretmen liderliğindeki yüz yüze eğitimin yerini asla almayacağı ve herkes için kaliteli eğitim ortak hedefini destekleyecek şekilde uygulanması gerektiğini vurguluyor.

Çevrimiçi eğitim Avrupa'da ve Batı'nın diğer bölgelerinde hararetle tartışılan bir konu. Örneğin Polonya, ülkeyi teknolojik açıdan daha rekabetçi hale getirmek umuduyla dördüncü sınıftan itibaren her öğrenciye devlet tarafından finanse edilen bir dizüstü bilgisayar vermek üzere bir program başlattı.

Koronavirüs pandemisi, dünyanın çeşitli ülkelerindeki okullarda hem basılı hem de dijital ders kitapları kullanımının artmasını hızlandıran önemli bir etken oldu. ABD’de devlet okullarının bir çoğu, federal pandemi yardım parasıyla ilk ve ortaöğretim öğrencilerine milyonlarca dizüstü bilgisayar temin etti. Ülkelerin eğitim teknolojisi kullanımında farklı yaklaşımlar olduğu göze çarpıyor.

“Teknoloji eğitimin sadece bir parçası”

Tüm uzmanlar İsveç'in temele dönüş hamlesinin öğrenciler için en iyisi olduğuna ikna olmuş değil. Örneğin Avustralya'nın Melbourne kentindeki Monash Üniversitesi'nde eğitim profesörü olan Neil Selwyn, “İsveç hükümeti teknolojinin öğrenmeyi geliştirdiğine dair bir kanıt olmadığını söylerken haklı bir noktaya değiniyor, ancak bence bunun nedeni teknolojinin tam olarak ne işe yaradığına dair doğrudan bir kanıt olmaması” diye konuştu. “Teknoloji, eğitimde gerçekten karmaşık bir faktörler ağının sadece bir parçası.”

Ekran bağımlılığının önüne geçin

Dr. Madhumitha Ezhil, çocukların ekran zamanını azaltmaya çalışan ebeveynlere danışmanlık sunuyor. Sosyal medya paylaşımları oldukça popüler. “Çok sayıda ebeveyn bana ulaşarak, çocuklarının ekranlarla ilk tanıştığı yerin okul olduğunu ve bunun okulla birlikte arttığını söyledi. ‘Eğitimsel’ olarak başlayan şey, evde sürekli ekran kullanımına dönüştü. Şimdi, aynı ebeveynler ekran kullanımını çaresizce azaltmaya çalışıyorlar; ancak okul ödevleri ekranları çocuklarının günlük rutininde tutuyor.” diyor.

“Beynin yürütücü işlev becerilerini neden bir bilgisayara devrediyoruz?”

Çocuk teknoloji detoksu konusunda ebeveynlere danışmanlık veren Dr. Madhumitha Ezhil’in The Screen-Free Parent hesabından paylaştığı konuşmada, İngiltere’deki okullarda yaygın hale gelen eğitim teknolojileri şöyle sorgulanıyor:

“Bazı ebeveynler, evde ekranların zararlarını azaltmak için ellerinden gelen her şeyi yapıyor. Ancak sonra çocukları okula gidiyor ve eğitim teknolojisi adı altında saatlerce ekran süresine maruz kalıyorlar."

"Bu ister anaokulu çocukları için tabletler ve sesli asistanları şeklinde olsun, ister ilkokulda kullanılan öğrenme sistemleri ya da ortaokullardaki uygulamalar aracılığıyla olsun, bu ekran tabanlı eğitim selinin çocuklarımız için en iyisi olduğunu kim kanıtladı? Hiç kimse. En başta bu ürünler, geleceğe dair heyecan verici bir izlenim yaratıyordu. Niyetleri iyi olan okullar, en yeni yazılımları satın almak ve uygulamak için büyük paralar harcadı, öğretmenlerini bunları kullanmaları için eğitti. Ve bazı araçlar gerçekten öğretmenler için faydalı oldu. Ancak şimdi teknolojinin öğrenciler üzerindeki etkisine dair daha sağlıklı verilere sahibiz, bu yüzden duraklamalı ve birçok durumda geri sarmalıyız."

Referanslar:

Government Offices of Sweden. "Government investing in more reading time and less screen time" (2025) https://www.government.se/articles/2024/02/government-investing-in-more-reading-time-and-less-screen-time/

AP in Stockholm. "Switching off: Sweden says back-to-basics schooling works on paper" (2023) Şuradan alındı: https://www.theguardian.com/world/2023/sep/11/sweden-says-back-to-basics-schooling-works-on-paper

Ekran bağımlılığının işaretleri

Gençlerin ekran süresini azaltmak için 5 yol

Genç çocuğunuzun ekran başında geçirdiği süreyi düşünmek sizi umutsuzluğa sürüklüyor olabilir. İşte ellerinden tablet ve telefonu biraz olsun bırakmalarını sağlamak için beş yol...

6

Gençlerin hepsi ekran başında saatlerini geçirmek istemiyor. Ekran sürelerini kontrol altına almak isteyen gençlerin sayısı gitgide artsa da gençler bunu yapma konusunda desteğe ihtiyaç duyuyorlar. İşte ölçüsüz kullanımın önüne geçmeye yardım edecek beş yol...

Dikkat dağıtıcıları ortadan kaldırın Çocuğunuzun telefonundaki sosyal medya bildirimlerini kapatmasını sağlayın. Acil olarak beklediği bir haber yoksa, bildirimlerin sürekli açık olmasının şart olmadığını ona anlatın. Özellikle ders çalışma zamanlarında bildirimler kesinlikle kapalı olmalıdır.

Aktivitelerden telefonu çıkarın Çoklu görev halindeki ekran kullanımlarına izin vermeyin veya bunların zamanlarını sınırlayın. Televizyon izlerken sosyal medyayı kullanmak, görüntülü konuşma yaparak arkadaşla birlikte ders çalışmak gibi... Faydalı görünen aktivitelerin bile ekran süresi sınırlı olmalıdır.

Telefonsuz zamanlar planlayın Haftada birkaç kez telefonsuz aile aktiviteleri planlayın. Kutu oyun oynama, film izleme, birlikte yemek pişirme, yürüyüş yapma gibi aktiviteleriniz önceden planlanmış olsun. Bunu arkadaşlarıyla geçirdiği zamanlar için de tavsiye edin.

Zamanı sınırlayın Gün içinde telefonsuz geçirilecek zamanları belirleyin. "Akşam yemeği zamanı, yatmadan önceki son yarım saat, uyandıktan sonraki ilk yarım saat" gibi...

Durumu ona gösterin Çocuğunuzun ekran başında geçirdiği günlük ve haftalık toplam süreyi tespit edin. Çoğu genç, telefonda ve bilgisayar başında ne kadar zaman geçirdiğinin farkında değildir ve bu süreyi hafife alır. Toplam süreyi görmek onlar için de şaşırtıcı olacaktır.