Mikroplastik tehlikesi: Sebzeler de risk altında

Önceki araştırmalar, bu parçacıkların besin zinciri boyunca hareket edip birikebileceğini göstererek, yumuşakçalar ve balıklarda da nanopartiküller bulunduğunu ortaya koymuştu. Uzmanlar, sebze köklerinde binlerce 'zararlı' küçük plastik parçacığının gizleniyor olabileceği konusunda uyarıyor.

Plymouth Üniversitesi’nden araştırmacılar, toprakta bulunan parçacıkların, yetişme süreci boyunca bitkilerin yenilebilir kısımlarına kadar emilebildiğini keşfetti. Bir santimetrenin milyonda biri çapındaki nanoplastikler turplarda tespit edildi. Ve ilk kez, bu plastiklerin köklerden girip bitki boyunca yayılabildiği, çünkü son derece küçük oldukları belirlendi.

Dr. Nathaniel Clark: "Bitkilerin köklerinde, birçok zararlı parçacığa karşı filtre görevi görmesi gereken Caspar şeridi adı verilen bir tabaka bulunur. Ancak, nanoplastik parçacıklarının bu engeli aşabileceğini ve sebze tüketildiğinde insanlara geçebilir" açıklamasında bulundu. Bu durum yalnızca bu sebzeye özgü olduğuna inanmak için bir neden yok. Dünyanın her yerinde yetiştirilen çeşitli ürünlerin nanoplastikleri emme olasılığı açıkça mevcut.

Yayımlanan çalışmada, araştırmacılar turpları, köklerinin plastik parçacıkları içeren bir çözeltiye batırıldığı bir laboratuvar ortamında yetiştirdi. Beş gün sonra, plastik parçacıklarının bitkiye ne kadar derin nüfuz ettiğini incelediler. Çözeltideki parçacıkların yaklaşık %5’inin kök sistemi tarafından tutulduğunu, bunun da milyonlarca nanoplastik parçacığının ürüne girdiğini buldular.

Bu parçacıkların yaklaşık dörtte biri yenilebilir etli köklere, %10’u ise yapraklara ulaşmıştı.

Profesör Richard Thompson: "Bir bakıma bu bulgular şaşırtıcı olmamalı – sonuçta, önceki çalışmalarımızda mikroplastik kirliliğini baktığımız her yerde bulduk" ifadelerini kullandı.

Üniversitedeki araştırmacılar 20 yılı aşkın süredir mikroplastikleri inceliyor ve plastik parçacıklarının, dünyanın en derin okyanus bölgelerinden Everest Dağı’nın yamaçlarına kadar her yerde bulunduğunu gösteriyor. Araştırmalar, mikroplastik kirliliğinin başlıca kaynaklarını da belirledi: Araç lastiklerinin aşınması, çamaşır yıkama döngüsü, dökülen boya ve çevredeki büyük nesnelerin zamanla parçalanması.

Önceki araştırmalar ayrıca, bu parçacıkların besin zinciri boyunca hareket edip birikebileceğini göstererek yumuşakçalar ve balıklarda da nanopartiküller bulunduğunu ortaya koydu. Bu çalışma, çevredeki parçacıkların yalnızca deniz ürünlerinde değil, sebzelerde de birikebileceğine dair açık kanıt sağlıyor.

Bilim insanları, sümüklüböcek, böcek, salyangoz ve toprak solucanlarında mikroplastik buldu. Mayıs ayında yayımlanan çalışma, test edilen omurgasızlarda en yaygın plastik türünün büyük olasılıkla kıyafetlerden gelen polyester olduğunu öne sürdü. Araştırmacılar, bu plastik liflerin, bazı çiftçilerin gübre olarak kullandığı ve çamaşır makinelerinden gelen lifleri içerebilen kurutulmuş insan kanalizasyon çamurundan kaynaklandığını düşündü.

Kaynak: Rebecca Whittaker. "Experts warn microplastics could be in your salad". Şuradan alındı: https://www.independent.co.uk/news/health/microplastics-salad-pollution-particles-study-b2829790.html. (19.03.2025).

Poşetin doğada çözünme süresinin 1000 yıl olduğunu biliyor muydunuz?

Denize, sokağa attığınız çöplerin çevreye, doğal yaşama ve sağlığımıza ne kadar zarar verdiğinizin farkında mısınız? Plastikler ve bazı atıklar, doğada binlerce yılda bile yok olmuyor. Peki plastiklerin ve atıkların doğada ne kadar sürede yok olduğunu biliyor musunuz?