Psikolojik esneklik nedir?

Psikolojik esneklik, bir kişinin zorluklara ya da değişen koşullara yanıt olarak uyum sağlama, devam etme veya değişme kapasitesidir. Bu, tüm ebeveynlerin ihtiyaç duyduğu ve çocuklarımıza öğretebileceğimiz bir beceridir.

Psikolojik olarak esnek olabilmek için kişi duyguları, düşünceleri ve hedefleri ile orada olmalıdır. Zihinsel olarak esnek bir kişi, çok çeşitli bakış açıları alabilir, değişen taleplere uyum sağlayabilir, zihinsel süreçlerini yeniden ayarlayabilir, zor duyguları düzenleyebilir ve stresli bir olayda rekabet eden ihtiyaç ve arzuları dengeleyebilir.

Psikolojik esnekliğin önemi nedir?

Çocuklar ve ergenler için önemli

Esnek bir zihne sahip olmak, kişinin psikolojik refahı ve başarısı için kritik öneme sahiptir. Esnek zihinlere sahip çocukların, karmaşık çevresel bağlamlarda çalışabildikleri için başarılı olma ve psikolojik olarak sağlıklı yetişkinler olma olasılıkları daha yüksektir​. Psikolojik esneklik eksikliği, daha az toplum yanlısı davranış ve uykusuzluk, depresif bozukluk, genel kaygı bozukluğu ve borderline kişilik bozukluğu gibi daha fazla klinik bozuklukla ilişkilidir. Aynı zamanda kötü madde kullanımı, olumsuz beden imajı, düzensiz yeme, düşünce bastırma, ve yaşamın ilerleyen dönemlerinde işe devamsızlık ile de ilişkilidir.

Ebeveynler için önemli

Zihinsel ve duygusal olarak esnek olmanın sağlık yararlarından yararlanabilecek olanlar sadece çocuklar değildir. Esneklik, ebeveynlerin ruh sağlığı sonuçları için de hayati öneme sahiptir. Esnek ebeveynler, şimdiki anla ve içsel deneyimleriyle daha iyi iletişim kurabilir ve bu da onların sakin bir şekilde etkileşime girmelerine olanak tanır. Örneğin; itaatsizlik gibi zor ebeveynlik durumlarında, daha esnek ebeveynler, “Çocuğum beni dinlemiyor” gibi olumsuz düşünce ve duygularına tahammül edebilir. Ayrıca öfkelerini düzenleme ve bağırma dürtülerini kontrol etme eğilimindedirler. Esnekliğin olmaması, ebeveynlerde daha yüksek düzeyde sıkıntıya ve daha kötü psikolojik sağlığa yol açabilir.

Esneklik ebeveynliği nasıl kolaylaştırır?

Ebeveynlerdeki esneklik, ebeveyn - çocuk ilişkisindeki psikolojik sıkıntıyı hafifletebilir. Esnek ebeveynler uyarlanabilir ebeveynlik uygulamalarını kullandıklarında, çocukları daha az içselleştirme ve dışsallaştırma sorunları gösterme eğilimindedir​.

Ebeveynlik zordur. Ancak ebeveynliğin zor olduğu zamanlar vardır çünkü ebeveynler bunu katı ve katı davranarak yapmıştır. Bazı ebeveynler, çocukları ne isterse istesin onlar için en iyisinin ne olduğunu bildiklerine inanırlar. Tek bir kararlılıkla çocuklarına kendi kurallarına uymalarını sağlamaya çalışırlar, bu da gereksiz çatışmalara ve güç mücadelelerine yol açar.

Çocukların psikolojik esneklik geliştirmelerine nasıl yardımcı olunur?

Otoriteyi kullanın ve otoriter olmayın

Yapılan bir araştırma, katı kurallar ve ebeveynlerde düşünce ile karakterize edilen otoriter ebeveynliğin çocuklarda psikolojik katılığa yol açabileceğini bulmuştur​. Sağlamlık ve kararlılık, otoriter ebeveynlerin ayırt edici özellikleridir​. Katılığın yüksek standartlara eşit olduğuna inanırlar. Gerçekte, çocuklarımızın akademik performansını ve güvenle karar verme becerilerini azaltır​.

Çocukların daha esnek olmasına yardımcı olmak için ebeveynden başlamak gerekir. Otoriter ebeveynler de yüksek standartlara sahiptir, ancak kurallar ve beklentiler konusunda tartışmaya da açıktırlar. Çocukları disipline etmek için ceza yerine tümevarımsal akıl yürütmeyi kullanırlar. Ebeveynler, çocuklarından gelen ya da katılmadıkları fikirler de dahil olmak üzere yeni fikirlere nasıl açık fikirli olunacağını modellediklerinde, başkalarının bakış açısından bakmaya istekli olduklarını gösterirler.

Esnek bir ebeveyn olun

Katı ebeveynler katı çocuklar yetiştirme eğilimindedir. Çocuklar ebeveynlerinin çevreye karşı tutumlarını ve duygularını benimserler. Psikolojik esnekliği yüksek olan ebeveynler, oldukça esnek çocuklar yetiştirirler. Pandemi sırasında, daha esnek ebeveynlere sahip aileler daha yüksek aile uyumu ve daha az anlaşmazlık gösterdi.

Peki ebeveynler psikolojik olarak nasıl daha esnek hale gelebilir?

1. Kabul ve Kararlılık Terapisi (ACT)

Profesör Steven Hayes'in, Kabul ve Kararlılık Terapisi, bireylerin psikolojik olarak daha esnek olmalarına yardımcı olmayı amaçlamaktadır. ACT'de üç ana bileşen vardır.

Farkındalık ve kabullenme, zihnimizi ve duygularımızı şimdiki anda tutmak ve ister olumlu ister olumsuz duygular olsun, onları mutlak gerçekler olarak kabul etmeden oldukları gibi kabul etmektir. Bir şeyler olduğunda, onları herhangi bir şekilde kontrol etmeye, durdurmaya ya da değiştirmeye gerek kalmadan açıkça gözlemlemekte özgürüz. Bu süreç, üzücü olarak kabul edilen duygusal deneyimleri bastıran veya kontrol eden zihinsel talimatları içeren deneyimsel kaçınmanın tersidir. Deneyimsel kaçınma, deneyime açık olmayı kısıtladığı ve geri tepme eğiliminde olduğu için ters etki yaratır.

Kararlı ve değerli eylem, kişinin temel değerleri ve anlamlı bir yaşam arayışıyla tutarlı bir söz vermek ve bu eylemleri gerçekleştirmektir. Ne zaman anlamlı bir hedef peşinde koşsak, bizi geçmişte geride bırakan duygu ve düşüncelerle karşılaşabiliriz. Hangi düşünceler, duygular veya anılar ortaya çıkarsa çıksın yaşam kalitenizi yükseltmeye kararlı olun.

Öz - şefkat kendimize karşı nazik olmak ve kendimizi onlara bağlamadan olumsuz düşünce ve duygularımızı kabul etmektir. Örneğin; uçakta acil bir durumda, ebeveynlere çocuklarını güvende tutmak için önce kendi oksijen maskelerini takmaları tavsiye edilir. Ebeveynlikte öz - şefkat önemlidir. Bununla birlikte, başkalarına gösterdiğimiz nezaketin aynısını kendimize de sunmak için mücadele ediyoruz. Ebeveynlerin günlük yaşamda kendilerine karşı nazik olmayı hatırlamaları gerekir. Daha yüksek düzeyde öz- -şefkat ve farkındalık, daha yüksek düzeyde bilinçli ebeveynlikle ilişkilendirilir, bu da günlük stresin daha düşük seviyelerine ve daha yüksek otoriter ebeveynlik seviyelerine yol açar.

2. Profesyonel yardım alın

Psikolojik esneklik, geç çocukluk döneminde dışa vurum davranış problemlerini öngören erken mizaçlardan biridir. Bir çocuk aşırı derecede katıysa, erken dönemde ruh sağlığı uzmanlarına danışılmalıdır.

Kaynak: Pamela Li. "How Psychological Flexibility Makes Parenting Easier". Şuradan alındı: https://www.parentingforbrain.com/psychological-flexibility/. (02.01.2023).