Baş dönmesi, bir başka deyişle vertigo toplumda çok yaygın görülüyor. Net bir rakam verilememekle birlikte “Kulak Burun Boğaz” polikliniklerine başvuran hastaların yüzde 30- 40’ının yakınması vertigo oluyor. Başımız döndüğünde ilk olarak beyin tümörü gibi nörolojik sorunları düşünsek de aslında yaklaşık yüzde 85‘inin nedeni kulak hastalıkları oluyor. Ayrıca alerjik yapıdaki kişilerde şiddetli hapşırma gibi aklımıza hiç gelmeyen etkenler de bu sorunu tetikleyebiliyor. Acıbadem Fulya Hastanesi Kulak Burun Boğaz Uzmanı Dr. Feyzi Elez baş dönmesinin şekli, süresi ve tabloya eşlik eden belirtilerin altta yatan etken hakkında fikir verdiğini belirterek, “Ancak tanıyı koymak için denge testi ile işitme testinin mutlaka yapılması gerekiyor” diyor. Kulak Burun Boğaz Uzmanı Dr. Feyzi Elez, baş dönmesine yol açan 10 nedeni anlattı, önemli bilgiler verdi.

1- Menier hastalığı

Yapılan çalışmalarda kulak kökenli baş dönmelerinin nedenleri arasında menier hastalığının oldukça sık görüldüğü tespit edilmiş. Menier hastalığı; kulak çınlaması, kulakta dolgunluk, işitme kaybı ve baş dönmesi krizleriyle seyrediyor. Krizler genellikle saatlerce sürüyor. Tedavide ilk adımı diyet (tuz, çikolata ve kahveden kaçınılması gibi) ve ilaç tedavisi oluşturuyor. Gerekirse kulak zarı çizilerek veya tüp takılarak orta kulağa kortizon uygulamaları yapılıyor. Bu tedavilerde oldukça başarılı sonuçlar alınıyor. Yoğun stresin bu hastalığın oluşumunda önemli rolü olduğu belirtiliyor. Bu nedenle stres kontrolü hastalığın ilerlemesini önlemek ve işitmeyi korumak açısından önem taşıyor.

2- Kulak kristallerinin dökülmesi

Baş dönmesi, başın pozisyonuna bağlı olarak gelişiyor ve saniyeler sürüyor. Genellikle yatakta sağa sola dönerken veya aşağı eğilip yukarı bakma işlemi sırasında ortaya çıkıyor. Altta yatan neden yakın zamanda veya geçmişte yaşanan kafa travması oluyor. Pozisyonun değiştirilmesi sonrasında atak bitiyor. Kulak Burun Boğaz Uzmanı Dr. Feyzi Elez tekrarlayıcı özelliğe sahip olan bu tabloda hastanın uyguladığı manevra hareketleriyle tamamen iyileşme sağlandığını söylüyor.

3- İç kulak nezlesi

İç kulak nezlesinde oldukça güçlü baş dönmesi atağına şiddetli bulantı ve kusma eşlik ediyor. Bu tabloya nezle denmesinin sebebi ise nezleye benzer şekilde yakınmaların ani ve gürültülü başlaması. Altta yatan neden genellikle 3-4 hafta önce geçirilmiş olan soğuk algınlığı oluyor.

4- Kronik orta kulak iltihapları

Kronik orta kulak iltihapları ile fistül denilen iç kulak sıvısı kaçakları da baş dönmesi sebebi olabiliyor. Kulak Burun Boğaz Uzmanı Dr. Feyzi Elez, “Kronik orta kulak iltihabında kulakta oluşan kolesteatom, kemikleri eriterek baş dönmesine yol açabiliyor. Fistül denilen kaçaklar travmaya bağlı olabileceği gibi bazen sebepsiz bazen de basit bir hapşırma veya ani basınç değişimleriyle ortaya çıkabiliyor. Bu durum iç kulak sıvısının orta kulağa kaçmasına neden olabiliyor. Düzenli takip ve gerekirse cerrahi yönteme başvuruluyor. Ayrıca alerjik yapıdaki kişilerde şiddetli hapşırma da sorunu tetikleyebiliyor” diyor.

5- Migren

Migrende baş ağrısı baş dönmeleriyle senkronize olabiliyor. Klinik tablo ise iç kulakta basınç artışı bulgularıyla seyredebiliyor. Baş dönmesi ataklarıyla birlikte kulakta ve başta basınç hissi ve dolgunluk yakınmaları oluyor. Migren tedavisi uygulandığında baş dönmesi atakları ortadan kalkıyor.

6- Sistemik hastalıklar

Hipertansiyon, varis ve aritmiler gibi kalp damar sistemi rahatsızlıkları, tiroit hastalıkları, kansızlık, diyabet, böbrek üstü bezi hastalıkları ve otoimmun hastalıklar da baş dönmesine yol açabiliyor.

7- Merkezi sinir sistemi hastalıkları

Kafa travması, epilepsi, beyin dokusunda yıkımla seyreden hastalıklar, merkezi sinir sistemi tümörleri de baş dönmesine yol açabiliyor. Altta yatan nedenin tespiti için bu yakınmaya eşlik eden diğer belirtiler dikkatle inceleniyor.

8- Psikolojik nedenler

Depresyon, anksiyete ve korku gibi nedenlerden kaynaklanan pisokolojik kökenli baş dönmeleri, yaşanmış bir baş dönmesi atağı sonrasında oluşan korku ve kaygının yarattığı taklitler şeklinde gelişiyor. Psikolojik destek tedavide büyük önem taşıyor.

9- Yolculuklar

Kulak Burun Boğaz Uzmanı Dr. Feyzi Elez deniz ve uçak yolculuğunda ortaya çıkan basınç değişimlerinin de baş dönmesine yol açabildiğini belirterek, “Bunların yanı sıra araç tutması geçmişi olan kişilerde de baş dönmesi şikayetleri daha yoğun görülüyor” diyor.

10- İlaçlar

Anksiyete, depresyon, uyku ve tansiyon sorunlarında kullanılan bazı ilaçlar ve yine bazı antibiyotikler de baş dönmesine neden olabiliyor. Ayrıca depresyon ilaçlarının aniden kesilmesi de baş dönmesini tetikleyebiliyor.

Yazı: Dr. Feyzi Elez

Baş dönmesinin en sık nedeni iç kulak

İnsanın kendisinin ya da etrafındaki eşyaların hareket ettiğini sanması olarak tanımlanan vertigo yani baş dönmesi pek çok nedene bağlı olarak ortaya çıkabiliyor. Tedavisi de buna göre değişiyor. Dengesizlik tedavisinde egzersizler büyük önem taşıyor. “Özellikle 'Dengemi kaybediyorum, düşeceğim' hissi yaşıyorsanız hemen bir hekime görünmelisiniz” diyen Liv Hospital Kulak Burun Boğaz Uzmanı Op. Dr. Caner Kesimli “Dinamik Posturografi sistemiyle hem teşhis hem de tedavi gerçekleştirebiliyor. Dengeyi sağlayan sistemlerden hangisinin arızalandığını tespit edildikten sonra problemli olan sistemlerin güçlendirilmesi için yapılması gereken egzersizler de cihazın üzerinde yapılabiliyor” diyor.

Selim Pozisyonel Vertigo

İç kulakta dengeyi sağlayan kristal parçacıklarının kopup yarım daire kanalına kaçması nedeniyle oluşuyor. Yatakta hareket ederken hastalık kendini baş dönmesiyle gösteriyor. Hastalığın teşhis ve tedavisinde başa değişik pozisyonlar verilerek yapılan manevralar kullanılıyor. Bu sayede 2-3 dakikalık bir süre içinde hastalığı teşhis ve tedavi etmek mümkün oluyor.

Meniere hastalığı

İç kulak sıvısının miktarının artması ile oluşuyor. Kişide baş dönmesi, çınlama, kulakta basınç hissi ve işitme kaybı görülebiliyor. Hastalığın nedeni tam olarak bilinmese de aşırı tuz tüketimi, stres ve hormonal bozukluklar baş dönmesi ataklarını tetikliyor. Tedavide öncelikle damar genişletici ve idrar söktürücü ilaçlardan faydalanılıyor.

Önce kulak burun boğaz muayenesi yapılır

Denge problemi, hasta için çok rahatsız edici ve endişe verici olmasına rağmen teşhisi en güç rahatsızlıklardan biridir. Gelişmiş ülkelerde insanların yüzde 90’ı bu rahatsızlıktan en az bir kez etkilenmekte ve rahatsızlık, hekime gitmek zorunda bırakacak kadar sık görülmektedir. Baş dönmesi/dengesizlik şikayetiyle başvuran hastada öncelikle komple bir kulak burun boğaz muayenesi yapılır. Ayırıcı tanıda işitme testi, videonistagmografi, VEMP ve dinamik posturografi gibi testler kullanılır. Buna göre baş dönmesi ve denge kaybının sebebi tespit edilir ve ona göre bir tedavi şekli belirlenir.

Denge sorunu dinamik posturografi’yle (testiyle) son buluyor

Türkiye’de az sayıda hastanede olan Dinamik Posturografi sistemiyle hem teşhis hem de tedavi gerçekleştiriliyor. Dengeyi sağlayan sistemlerden hangisinin arızalandığını tespit ediliyor ve teşhis konuluyor. Böylece denge problemini yaratan sebep ortaya çıkıyor. Teşhisten sonra problemli olan sistemlerin güçlendirilmesi için yapılması gereken egzersizler de cihazın üzerinde yapılıyor.

Denge problemi altında yatan olası nedenler:

• İç kulak hastalıkları
• Nörolojik problemler
• Şeker hastalığı
• Vitamin eksiklikleri
• Görme bozuklukları
• Ortopedik problemler

Yazı: Op. Dr. Caner Kesimli