Dişlerimize gereken değeri veriyor muyuz? Sadece diş temizliği ile dişlerimizi koruma altına alamıyoruz. Gün içerisinde yediklerimiz ya da içtiklerimizle dişlerimize zarar veriyoruz. Günlük alışkanlıklarımızı kontrol altına almalı ve diş kayıplarını önlemeliyiz. Tırnak yeme, sert diş fırçası kullanma, kalem ısırma, aşırı çay ve kahve tüketimi… Tüm bu alışkanlıklar ağız ve diş sağlığına önemli ölçüde zarar verirken yaşam kalitesini de düşürüyor.

Erken diş kaybı ve diş çürüklerinin önüne geçebilmek için bu alışkanlıklardan kurtulmak gerekiyor. Diş Hekimi ve Protez Uzmanı Çağdaş Kışlaoğlu konuyla ilgili bilgilerini paylaşarak neler yapılması gerektiği hakkında bizleri bilgilendiriyor.

Dişlerimizi açacak niyetine kullanmak

Şişe kapaklarını açmak, ipliği kesmek yerine dişimizle koparmak, çivileri ağzımızda taşımak, kabuklu yemişleri dişlerle kırmak, buz ısırmak… Dişlerin sürekli sert işlemlere maruz kalması öncelikle mine tabakasında aşınmalara neden oluyor. Sert cisimler dişlerde kırıklara hatta diş kayıplarına varan sıkıntılı durumlara yol açıyor. Örneğin; buz ısırmak sert yüzeyle dişlerde zorlanmaya neden olurken termal şok yaşanmasına da etki ediyor. Termal şok; dişin içindeki sinir ve damar dokularının aşırı ısı değişikliği sebebiyle hassasiyetine ve sık tekrarlarında da nekrozuna yani ölmesine sebep oluyor.

Ağızda kalem vb. cisimler çiğnemek

İş yerinde ya da sınıfta stresten dolayı çiğnenen kalem ve benzeri cisimler dişleri aşındırıyor. Bu işlem diş minesine zarar vererek dişlerin daha hızlı çürümesine neden oluyor.

Kahve ve çay tüketiminin fazla olması

Aşırı kahve ve çay tüketimi dişlerde bir süre sonra renk değişimine ve sararmalara neden oluyor. Sigara gibi diğer tütün ürünleri de dişlerde lekelenme ve diş eti hastalıklarının ortaya çıkmasına sebep oluyor. Sigara ayrıca dudak, dil ve ağız içinde yaralar oluşmasına etken olurken kanser riskini de artırıyor.

Çok şekerli gıdalar yemek

Şeker oranı yüksek gıdalar tüketmek ağız içindeki asit seviyesini artırarak çürük riskini yükseltiyor. Şekerli ve işlemden geçen gıdalar, diş yüzeylerine kolaylıkla yapışır ve zor temizlenir. Bu tarz gıdalar yerine lifli, şeker seviyesi düşük, çiğ veya az pişmiş sebze meyve gibi besinleri daha sık tüketmek, aynı zamanda bu besinler tüketilirken diş yüzeylerinin fonksiyonel bir şekilde temizlenmesine yardımcı oluyor.

Dil piercingleri

Güzel göründüğü düşünülen ama aslında dişlerin düşmanı dil piercingleri dişleri çatlatarak kırabiliyor. Aynı şekilde dudağa yapılan piercingler de benzer bir zarara yol açabiliyor. Metal cismin diş etlerine sürtünmesi diş etlerine zarar vererek zaman içinde diş kayıplarının yaşanmasına sebep oluyor. Piercingler ayrıca ağız içinde bakterilerin yuvalanmasına zemin hazırlıyor.

Dişlere zarar veren alışkanlıklar

Asitli içecekler tüketmek

Asitli gıdaların tüketilmesi ve enerji içeceklerinin fazla kullanılması dişler üzerinde şeker ve asit saldırılarının oluşmasına neden oluyor. Asitli içeceklerin içilmesi dişlerin hızlı bir şekilde çürümelerine neden oluyor. Meyve suları birçok vitamini bünyesinde barındırsa da şeker bakımından çok yüksek olduğu için hazır meyve suları yerine evde taze sıkılmış olanlar tercih edilmeli.

Dişleri sert ve hızlı fırçalama

Kimileri alışkanlıktan kimileri ise zaman kaybı olmaması için dişlerini sert ve hızlı bir şekilde fırçalayabiliyor. Bu fırçalama şekli, daha temiz olacağı hissi verse de diş sağlığını olumsuz yönde etkiliyor. Dişleri sert bir şekilde fırçalamak, diş etlerinin çekilmesine ve diş minelerini aşındırarak alttaki sarı tabakanın ortaya çıkmasına neden oluyor. İdeal olan yumuşak fırçalardır. Her fırça, dişlerin fırçalanmasını sağlar ama iyi bir temizleme yapmayabilir. Bu nedenle fırça seçimi konusunda diş hekimi önerisi ile hareket edilmelidir.

Diş sağlığında doğru bilinen 10 yanlış

Ağız ve diş sağlığını korumak adına doğru bilinen birçok yanlış düşünce diş hastalıklarına hatta diş kayıplarına yol açabiliyor.

11

Sağlıklı dişlere ve güzel bir gülümsemeye sahip olmak için en başta ağız ve diş sağlığı konusunda bilinçlenmek gerekir.

"Diş ipi ve ara yüz fırçası diş etlerini kanatır ve dolgulara zarar verir" Yanlış! Diş ipi ve ara yüz fırçası, iyi restore edilmiş kaplama ve dolguların arasına bile son derece rahat bir şekilde girip temizliği sağlamaktadır. Hangi ürünün nasıl kullanılacağı konusunda diş hekiminden bilgi alınmalıdır. Çürüksüz ve sağlıklı bir ağız için ara yüz temizliğinin önemli olduğunu unutulmamalıdır.

"Ağız kokusuna sakız, pastil, gargara ve spreyler kesin çözümdür" Yanlış! Ağız kokusuna, ağızdaki bakteriler neden olabilmektedir. Bunun yanı sıra temizliği iyi yapılmayan sorunlu bir ağızda koku daha fazla olabilmektedir. Ağız içinde ve dişlerde hiçbir problem olmamasına rağmen ağız kokusu varsa bunun sebebi mutlaka araştırılmalıdır. Solunum yolları, mide, yemek borusu, böbrek rahatsızlıkları gibi birçok faktör ağız kokusunun sebebi olabilir.

"Diş taşları temizletilse de kısa bir zaman sonra tekrar oluşur" Yanlış! Diş taşı temizliği sonrası diş hekiminizin önerdiği diş fırçası, ağız bakım ürünlerini kullanmanız ve bunları doğru kullanım tekniği ile uygulamanız yeni diş taşı oluşumunu azaltabilmektedir. Doğru ürün ve doğru teknik ile dişlerinizi daha iyi temizleyebilirsiniz.

"Diş beyazlatma için her ürün kullanılabilir" Yanlış! Diş beyazlatma, diş hekimi kontrolünde yapıldığı takdirde kişileri sıkıntıya sokmayan ve zararsız bir işlemdir. Diş minesi yüzeyindeki çatlak ve kırıklar ağızdaki çürükler ve kötü restorasyonlar beyazlatma ile hassasiyetinizi artırabilmektedir. Bunun için diş beyazlatma işlemleri hekim kontrolünde yapılmalıdır.

"Hamilelik döneminde dişlere ne kadar iyi bakılsa da dişler zaten çürüyecektir" Yanlış! Planlı bir hamilelik öncesinde yapılan diş hekimi kontrolü ve kontrolde yapılan önleyici tedaviler hamileliğin ağız ve diş sağlığı açısından rahat geçmesini sağlayacaktır. Hamileliğin 3 -6. Aylarında diş hekimi kontrolü yaptırılmalıdır. Hamilelik dönemi boyunca yapılan iyi bir ağız ve diş bakımı problemlerle karşı karşıya kalmanızı engeller.

"Kanal tedavisi hem çok ağrılı hem de çok zor bir işlemdir" Yanlış! Eksilen dişin yerine planlanan implant ya da diş kesimi ile kurulacak bir köprü için harcanan zaman, ücret ve ağrı düşünüldüğünde en uygun tedavi şekli kanal tedavisidir. Doğru bir anestezi altıda uygulanan tedavi, hızlı ve kolay bir biçimde olumlu bir sonuca ulaştıracaktır. Günümüzde "ni-ti" döner aletler ile hem kanal tedavi işlemi kolaylaşmakta hem de kanal tedavisi yapılmış ancak başarısız olunmuş dişlerde bile tekrar şans verilmektedir.

"Çocuklarda süt dişlerindeki aralık, gerçek dişlerinin de aynı şekilde olacağını gösterir" Yanlış! Süt dişlerindeki aralıklar gerçek dişlerinin de böyle olacağını düşündürdüğü için ebeveynleri endişelendirmektedir. Ancak süt dişindeki aralıklar daimi dişlerin gelmesiyle kapanacaktır; çünkü daimi dişler daha geniştir. Önemli olan çarpık ve sıkışık dizilimli olan süt dişlerini dikkate alınmasıdır.

"Diş etlerinin estetiği mümkün değildir" Yanlış! Bir gülümseme ile görünen diş etleri kişinin dış görünümünü etkilemektedir. Bunun yanı sıra asimetrik diş eti kenarları, dişleri düzensiz ve eğri gösterebilmektedir. Lazer tedavisi ile tek seansta diş etlerinin estetiği düzeltilebilmektedir. Tıbbi bir problem olmasa da özellikle güldüklerinde diş eti gözüken kişiler için sıkıcı ve moral bozucu bir durum olan "diş eti hiperpigmentasyonu lekesinin de (mor diş etleri) tedavisi mümkündür. Estetik anlamda müdahale gerektiren bu lekelerin giderilmesinde lazer, modern ve etkili bir tedavi yöntemidir.

"Tüm kaplamalar zamanla estetik ve sağlık açısından problem yaratır" Yanlış! Sağlıklı olan bir dişte yapılan estetik planlamalar daha sağlıklı sonuçlara ulaşılmasını sağlayacaktır. İyi bir radyografik inceleme ile diş eti, kök durumu incelenen ve var olan sorunlarına uygun tedaviler gerçekleştirildikten sonra yapılan köprü, lamina, zirkon gibi tüm restorasyonlar iyi sonuçlar veren uzun ömürlü işlemlerdir.

"İmplantlar herkese uygulanamaz" Yeterli kemiğin varlığı söz konusuysa, hastanın sistemik rahatsızlıkları engel değilse ve kişi operasyon sonrası istenilenlere de dikkat ederse doğru bir planlama ile implant tedavisi herkese uygulanabilen bir işlemdir. Ancak operasyon sonrası sigara tüketimi sınırlandırılmalıdır; çünkü sigara içilmesi iyileşme sürecini bozacaktır. Diş Sağlığı Hekimi Aslı Tapan