Abdi İbrahim Otsuka Medikal Direktörlüğü, bipolar bozukluk hakkında bilinmesi gerekenleri anlattı.

Bipolar bozukluk nedir?

Manik Depresif Bozukluk veya Manik Depresyon adıyla da bilinen bipolar bozukluk manik ve depresif ataklarla seyreden, riskli davranışlara neden olabilen, tedavi edilmediği takdirde intihar yoluyla ölüme yol açabilen, ciddi bir psikiyatrik tablodur. Her yaşta görülebilse de en sık 20'li yaşların başında başlayan her 100 kişiden 1 ya da 2'sinde görülen bipolar bozukluk hastalığına genellikle 15-24 yaş aralığında rastlanıyor ve sıklıkla yaşam boyunca sürüyor. Hastalık tüm dünyada, kadın ve erkeklerde benzer sıklıkta görülüyor. Çocuklarda ve 65 yaş üstünde ise nadiren yeni teşhis edilmiş manik depresyon hali görülüyor.

Bipolar bozukluğun nedenleri nelerdir?

Bipolar bozukluk, şeker hastalığı, hipertansiyon, kalp hastalığı gibi tıbbi bir hastalıktır. Hastalığın ortaya çıkış nedeni kesin olarak bilinmemekle birlikte, beyin kimyasındaki ya da sinyal iletimindeki düzensizliğin önemli bir etmen olduğu düşünülüyor. Hastalıkta genetik yatkınlık önemli bir risk faktörü olarak bilinse de akrabalarının hiçbirinde bipolar bozukluk olmayanlarda da yüzde 1 ile 2 hastalık görülüyor. Anne-baba veya kardeş gibi birinci dereceden akrabasında bipolar bozukluk olanlarda hastalığın görülme sıklığı yüzde 7 ila 8'e yükseliyor. Tek yumurta ikizlerinden birinde bipolar bozukluk varsa diğer ikizde hastalık görülme olasılığı yüzde 45 ila 60’a kadar yükseliyor.

Bipolar bozukluğun evreleri nelerdir?

Bipoların birbirine zıt 2 evresi vardır:

1- Bipolar mani ya da hipo-mani;

Aşırı uçlarda neşe veya hırçınlık, aşırı konuşma, düşüncelerin hızlanması, buna bağlı konuşma hızının artması, abartılı özsaygı, alışılmışın dışında fazla enerji, daha az uyku ihtiyacı, dürtüsellik, alışveriş çılgınlığı, ani seyahatler, aşırı ve bazen rastgele seks, yüksek riskli iş yatırımları, hızlı araba kullanma gibi düşüncesizce doyuma ulaşma isteği belirtiler arasında yer alıyor.

2- Bipolar depresyon / majör depresyon;

Belirtiler arasında depresif ruh hali ve düşük özsaygı, düşük enerji seviyesi ve ilgisizlik, üzüntü, yalnızlık, çaresizlik, suçluluk duyguları, konuşma hızının yavaşlaması, yorgunluk ve zayıf koordinasyon, uykusuzluk veya aşırı uyuma, intihar düşünceleri ve zaman zaman intihar planları, konsantrasyon güçlüğü, her zaman zevk aldığı olaylara karşı ilgi eksikliği veya haz eksikliği yer alıyor.

Bipolar bozukluğun tedavisi nasıl olur?

Bipolar bozukluk, psikoterapi ve ilaçlarla tedavi edilebilen bir hastalıktır. Manik ve depresif ataklar arasında tedaviyle tam düzelme görülür, kişi olağan günlük yaşantısına ve işine devam edebilir. İlaç tedavisi, akut dönem tedavisi ve koruyucu tedavi olmak üzere iki ayrı dönemde yapılabilir. Akut dönemde, hastanın manik ya da depresif belirtilerinin tedavisi hedeflenirken, koruyucu dönemde ise atakların tekrarlamaması amaçlanır.

Bipolar bozuklukta ilk belirtilerin ortaya çıkmasıyla bir ruhsal sağlık profesyoneline başvuru sonrası doğru tanı konulmasının arasında yaklaşık 10 yıl olduğu tahmin ediliyor. Aynı zamanda alkol veya madde sorunu olan bipolar bozukluğu hastaların da tanılarının konması için 15-20 yıl geçebiliyor. Araştırmalara göre ilk görüşmede unipolar depresyon tanısı alan kişilerin yüzde 10 ila 25’inin gerçekten bipolar bozukluğu olabildiği, psikiyatrik ortamlarda bu sayının daha da yüksek olduğu biliniyor. Bipolar bozukluğunda yanlış tanı alınması ve uygun olmayan tedaviler, manik atak ve başka sorunlara yol açabiliyor.

Manik ya da depresif atak döneminde, belirtilerin çok şiddetli olduğu durumlarda, riskli davranışların, intihar düşüncesinin girişimle sonuçlanmaması ya da saldırgan davranışların yatıştırılması amacıyla hasta hastaneye yatırılır. Bipolar bozukluğu olanların yaklaşık yüzde 90'ı yaşamları boyunca en azından bir kez, üçte ikisi de iki kez veya daha fazla hastaneye yatırılmıştır.