“Kadınlarda görülen 5 nadir hastalık nedir?” diye merak ettik ve uzmanına sorduk. Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Jinekolog Op. Dr. Kağan Kocatepe anlattı.

Fetus içinde fetus

İkiz gebeliklerde oldukça ender görülen bir durumdur. Gebelik ikiz olarak başlar ancak bebeklerden biri diğer bebeğin bedeninin içinde gelişimini sürdürmeye çalışırken canlılığını yitirir. Bu durum bebek henüz doğmadan farkına varılamadığında bebek tekil olarak dünyaya gelir ve yaşamını sürdürmeye devam eder. Çoğu durumda ileri yıllarda herhangi bir nedenle, genelde karında bir kitleden şüphelenilmesi ile uygulanan bir görüntüleme yönteminde rahim içinde yaşamını yitiren bebeğe ait kalıntılar gözlemlenir. Belirti çoğunlukla azdır ve tedavi için bu “kitlenin” çıkarılması yeterlidir.

Uterus (rahim) sarkomu

Rahim kanserlerinin ender görülen formlarından biri olan rahim sarkomları, rahmin iç zarından değil rahim duvarındaki kas ve buna benzer dokulardan kökenini alan kanserlerdir. Klasik rahim iç tabakası kanserlerine göre bu yumuşak doku kaynaklı kanserler (bu kanserlere genel olarak sarkom adı verilir) daha kötü huylu seyrederler. Bazen bir miyom ameliyatı esnasında miyomun patolojik incelemesi esnasında ortaya çıkarılabileceği gibi bazen de rahimin menşei bilinmeyen bir kitle nedeniyle ameliyatla çıkarıldıktan sonra patolojik incelemesi neticesinde tanı konur. Ameliyat tedavisine ek olarak onkolojik tedavi yapılsa dahi ne yazık ki nüks etme eğilimi oldukça yüksek bir kanser türüdür.

Genital bölge organlarından farklı yerlerdeki çikolata kistleri

Çikolata kisti olarak bilinen ve rahim iç tabakasının bilinmeyen bir nedenle rahme yakın organlarda yerleşmesi ile ortaya çıkan Endometriozis hastalığı ender olarak kalın bağırsaklarda (adet döneminde ortaya çıkan rektal, yani kalınbağırsak kanaması), burunda (adet döneminde burun kanaması), sezeryan dikişi üzerinde (adet döneminde dikiş üzerinde ağrı ve şişlik) ve teorik olarak her organda görülebilir ve adet döneminde belirti verir. Hastalık, dokunun yer aldığı bölgenin hastalıktan ameliyatla temizlenmesi ve çeşitli ilaçlarla uzun süreli tedavi edilerek iyileştirilebilir.

Liken sklerozis

Liken sklerozis, bir cilt hastalığıdır. Kadınlarda dış genital bölgelerde ortaya çıkabilir. Liken sklerozis, tüm yaş gruplarında görülebilse de en sık orta yaş kadınlarda tespit edilir. Dış genital bölge yani vulvada küçük beyaz alanlar şeklinde belirti verir ve en sık verdiği belirti inatçı kaşıntıdır. Kuruluk ve yanma da sık görülür. Kaşıntı kadını uykudan uyandıracak şiddette olabilir. Bu hastalıkta kişinin kendi bağışıklık sisteminin bilinmeyen bir nedenle kendi organlarına yabancılaşması ve reaksiyon göstermesi söz konusudur. Genital bölge cildindeki değişiklikler cinsel ilişki sırasında ağrı ve idrar yaparken yanma gibi problemlere neden olabilir. Bu bölgede deri kanseri gelişme riskinde artış söz konusu da olabilmektedir. Cilt biyopsisi ile tanı konur ve uzun süreli kortizon ile tedavi edilir.

Mol gebeliği

Hipokrat'ın yazılarında "bin bebek taşıyan anne" olarak tanımlanan mol gebeliği halk arasında "üzüm gebeliği" olarak bilinir. Mol gebeliği çeşitli nedenlerle gebelik ürününün sağlıklı gelişiminin aksadığı ve rahim içinin üzüm tanesi şeklinde bol miktarda şişmiş baloncukla dolduğu anormal bir gebelik şeklidir. Oosit (yumurta hücresi) fertilizasyon (döllenme) esnasında normalde içine tek bir sperm alır ve giriş kapılarını kapatır. İçeriye iki sperm birden girmeyi başardığında bu spermlerin 23'er kromozomdan oluşan genetik bilgileri oositin hücre çekirdeğine gider ve burada birleşerek oositin kendine ait genetik bilgilerinin yok olmasına neden olurlar. Bunun sonucunda fetusa ait hiçbir yapı içermeyen ve bol miktarda şişmiş villustan oluşan anormal bir gebelik ürünü ortaya çıkar.

Mol gebeliğine özellikle Uzakdoğu'da çok sık rastlanmakla beraber ülkemizde yaklaşık 1500 gebelikten birine mol tanısı konmaktadır. Mol gebeliği genellikle erken gebelik döneminde vajinal kanama ile belirti verir. Kanama damla damla olabileceği gibi çok şiddetli de olabilir. Anne adaylarının bir kısmı "üzüm tanesi şeklinde parça düşürme" şikayetiyle başvurur. Bu durum mol veziküllerinin rahim dışına atılmasından kaynaklanır. Ultrasonda gebelik kesesi görülmez. Bunun yerine mol kesecikleri yan yana dizilerek rahim içinde bir "karyağdı manzarası" oluştururlar.

Kendi seyrine bırakılan bir mol gebeliğinde hiç beklenmedik bir zamanda ciddi bir kanama meydana gelebilir. Bu yüzden mol tanısı konduktan sonra gebeliğin beklenmeden sonlandırılması gerekir. Tahliyede çıkan parçalar mutlaka patolojik incelemeye yollanır. Patolojiye gönderilen materyalin incelenmesinde Mol Gebeliği tanısı kesinleştikten sonra takip ve tedavi süreci başlar. Bazı durumlarda daha yüksek dozlarda kanser tedavisinde kullanılan ilaçla düşük doz kemoterapi gerekebilmektedir.