İlişkilerin iyileştirici gücü – Bölüm 2

Geçtiğimiz hafta sizlerle ilişkilerde sıklıkla yaşanan yaşanan hataları ve bunların yerine neler yapabileceğimizi Gottman terapistleri sevgili Filiz Kaya Ataklı ve Özge Altan Aytun’un verdiği Psikoloji İstanbul Salgın Günlerinde İlişkiler Webinar'ından notlarımın üzerinden anlatıyordum. Kaldığımız yerden devam...

Aşağılama

“Sen ne anlarsın ki”, “Senin yüzünden virüs kapacağız” gibi ifadeler aşağılamaya giriyor. Alay etmek, dalga geçmek, isim takmak, taklit yapmak, toplum içinde göz devirmek. Araştırmalara göre, aşağılamaya maruz kalan eşlerin bağışıklık sistemlerinde düşüş gözlemlenmiş.

Panzehı̇ri nedir ve ne yapılabı̇lir?

Bu aşağılama kültürünün yerine takdir kültürünü geliştirin. Partnerinizin artılarını fark edin ve bunları fark ettiğinizi ona anlatın. Sorununuz, ihtiyacınızı yumuşak girişlerle başlayarak sorununuzu ifade edin. “Sen ne pasaklısın senin yüzünden virüs kapacağız” demek yerine “Şu sıralar temizliğe dikkat edelim, hastalanmaktan çok korkuyorum” denilebilir.

Duvar örme

Partnerler birbirleriyle tartışırken partnerlerden biri karşı tarafı dinlemiyor ancak bu isteyerek olan bir davranış değil. Fizyolojik bir tepki. Böyle anlarda nabız 90’lara çıkıyor, partnerinin dediğini anlayacak, sorunu çözecek hale gelmiyor. Genelde eleştirildiğinde, saldırıya uğradığını hissettiğinde yapılan bir davranış. Daha çok erkeklerde görülüyor. Küsmeden biraz farklı. Bu daha çok tartışma sırasında gerçekleşiyor ve anlık.

Panzehı̇ri nedir ve ne yapılabı̇lir?

Tehlike algılandığı için vücut nabzı yükseltiyor ve sistemi kapatıyor. Kişi anda olanları eksik duyuyor, algılayamıyor. Tansiyon bu yüzden yükseliyor. Çünkü duvar ören taraf tetiklenmiş durumda, karşı taraf ise cevap bekleyip alamadığı için sesini yükseltmeye, duvar ören tarafı tartışmaya döndürmeye çalışıyor. Bu durum, fizyolojik olduğu için öncelikle fiziksel olarak sakinleyin, gevşeyin, güvenli bir mola verin. En az 20 dakika mola öneriliyor. Bu molada, gevşemek için müzik dinleyebilirsiniz, meditasyon yapabilir, yürüyebilirsiniz. Bu davranış kalıbının sizde olduğunu fark ederseniz, partnerinizle bundan sonra tartışmalarda, mola verip her ikinizin de birbirinizi anlayabileceği anda, 20 dakika mola verdikten sonra konuşmaya devam etmeyi önerebilirsiniz.

Türklere özel ilişkiyi yıkan davranışlar

Bu dört davranışın tamamı aslında, ilişkide kişileri yalnız bırakıyor ve kişiler kendilerini anlaşılmamış, çaresiz hissediyor. İşte bu yüzden yıkıcılar. Bu dört davanış kalıbının evrensel olmasıyla beraber Türklere özel bazı yıkıcı davranış kalıpları da var.

• Küsme
• Yatak ayırma
• Evi terk etme

Gottman terapistlerinin bir araya geldiği ve ülkeler özelinde davranışların konuşulduğu araştırmalarda, ortaya çıkmış ki hiçbir dünya ülkesinde bu denli küsme yok. Bu yukarıda saydıklarımın hepsi küsme etrafında şekilleniyor. Hedef bir şekilde karşı tarafın anlamasını sağlamak.Mutlu çiftler de bunları yaşıyor ama sonra bunları karşılıklı onarıyorlar, telafi ediyorlar.

Küslük

Küslük, onarmanın başarısız olmasını garantiliyor. Eğer küslük varsa özür dilense de işe yaramayacak çünkü iletişim tek taraflı. Çok yıkıcı. Hiçbir işe yaramıyor, kişiyi etkisiz hissettiriyor. Küslüğün dozları ailelerden öğrenildiği gibi aktarılıyor. Bundan çocuklar da etkileniyor ve küsme olgusu çocuklara da aktarılıyor.

Panzehı̇ri nedir ve ne yapılabı̇lir?

Karşı tarafın çabasını görmek, kabul etmek. Bazen “kırıldım” diyebilmek. O sıradaki ihtiyacı belirtmek. İlişkilerde kalıplar varsa, iyi niyetlerle var. Susan kişi daha büyük problem çıkmasın diye susuyor, sürekli şikayet eden kişi ilişki için konuşuyor olabilir. Asıl yapılması gereken şey: Sorunun ne olduğu ve o sorunun kendinize ne hissettirdiğini konuşmak ve çözüm için konuşmak. Dolayısıyla ne söylediğimizden çok nasıl söylediğimiz önemli. Konuşmaya yumuşak başlamak Mahşerin Dört Atlısı’nı önleyebilir. Problemlerin iyi yönetilmesi, Mahşerin Dört Atlısı’ndan uzaklaşmak, yakın olmak, şefkat hissetmek ve şefkat vermek mutlu ilişkiyi de beraberinde getiriyor.

Mutlu ilişkiler dilerim...

Referanslar: Salgın Günlerinde İlişkiler, Psikoloji İstanbul, Filiz Kaya Ataklı ve Özge Altan Aytun