Deri, en büyük organımız. Cilt dokusunda görülebilen bozukluklar çeşitli hastalıkların işaretçisi olabileceği gibi, deride fizyolojik değişimler olarak da kendini gösterebiliyor. Deride görülebilen rahatsızlık türleri, bebekler ve çocuklarda da gelişim dönemine özgü olarak ortaya çıkabiliyor. Özellikle yeni doğan dönemi denilen, doğumdan sonraki ilk 4 haftalık dönemde yapılan muayenelerde doktorlar deri bulgularına sık rastlıyorlar. Akne de bunlardan biri. Peki, yeni doğan bebeklerde görülen akneler için neler söylemek gerekir?

Yeni doğan bebeklerin ağırlıklı olarak yüz bölgesinde görülen akne ve benzeri oluşumlar ilk bakışta akla çeşitli hastalıkları getirerek anne-babaları endişelendirebiliyor. Bazen de ailelerin, ciddiye alınması gereken bulguları akne ile karıştırdığı ve üzerinde durmadığı görülebiliyor. Akne gibi fizyolojik ve geçici cilt sorunları ile hastalık belirtisi olan ve hızlı müdahale gerektiren durumları birbirinden ayırt etmek için doktora danışmakta her zaman fayda var.

Doğumdaki ilk muayeneyi takiben rutin ilk hafta kontrolü, 15. gün ve sonraki 1.ay kontrollerinde doktorların dikkatli incelemesi ile ciltte görülen bozuklukların ciddi rahatsızlık bulgusu olup olmadığını tespit etmek kolaylıkla mümkün. Yeni doğan aknesi de çoğunlukla doğumdan sonraki ikinci haftadan itibaren görülebiliyor ve 2.ayda kendiliğinden geçiyor. Bazı durumlarda 3.aya kadar görülebiliyor. Çoğunlukla ilaç tedavisi gerektirmiyor ancak gerekli görülürse lokal tedavi verilebiliyor. 3 aydan uzun sürmesi durumunda farklı yönden araştırılabiliyor. Doktor önerisi dışında ciltte görülen akne ve benzeri oluşumlara ailelerin kendiliğinden müdahale etmemesi gerekiyor. Deride kabarık, içinde sıvı bulunmayan, 1mm-1cm çapında değişen kırmızılık şeklinde görülen akneler, anneden geçen hormonların etkisiyle meydana geliyor. Çoğunlukla yüz bölgesinde rastlanıyor. En sık olarak yanakların dış üst kısmında, ayrıca burun ve alında görülüyor. Omuz, saçlı deri ve sırtta da dağılım gösterebiliyor. Ergenlerde görülen aknelerle benzer olsalar da beyaz noktalar yeni doğan aknesinde görünmüyor. Mantarların sebep olduğu diğer cilt rahatsızlıklarından ayırıcı tanının doktor tarafından yapılması gerekiyor. Tıbbi adı akne neonatorum olan akneler için doktor gerektiğinde hafif soyucu tedavi verebiliyor. Kendiliğinden ve elle müdahale edilmediyse, iz bırakmadan geçen bir yapıdalar. Aknelerin takip edilmesi, bakımına dikkat edilmesi ve yeni doğan bebeğin cilt yapısı hakkında genel bilgi sahibi olunması anne ve babalara öneriliyor. Yeni doğan bebeklerin cilt yapısını tanımak, çeşitli olumsuzlukları önlemede bize yardımcı oluyor.

Yeni doğan bebek cildinin yapısı

Bebek doğumla birlikte, anne karnından dış dünyaya geçişinde büyük bir ortam değişimi yaşamış oluyor. Amniyon sıvısı içinde sessiz ve steril ortamdan, her türlü çevresel uyaranın olduğu bir ortama geçen bebeğin cildi de fiziksel, kimyasal ve mikrobiyolojik yönden zararlı faktörlere açık duruma geliyor. Hamilelik döneminde bebeğin içinde bulunduğu ortam, bebe cildi için ısının dengede olduğu ve zararlı mikroorganizmaların üremeyeceği özelliklerde. Yani, anne karnındaki ortam ısısı ve şartları, bebeğin vücut ısısını dengeleyen ve onu dış etkenlerden koruyan bir doğal dinamiğe sahip. Doğumdan sonra ise vücut ısısının sabit tutulması, ısı üretimi ve ısı kaybı arasındaki dengenin sağlanması ile oluyor. Yeni doğan bebekte de tıpkı anne karnındaki gibi ısı kaybı ve ısı üretimi dengede iken ısı kaybı ve ısı üretimi arasındaki dengeyi, çevre ısısının aşırı düşük veya aşırı yüksek olması bozuyor. Derinin en dış tabakası ise, derinin en alt katmanlarını koruyan önemli bir bariyer fonksiyonuna sahip. Bebeğin sahip olduğu bu değerli bariyeri dış etkenlere karşı korumak, aşırı ısı üretimi ve aşırı ısı kaybı gibi durumlara yönelik tedbirleri almak ısı dengesine de yardımcı oluyor.

Yeni doğan bebek cildi, olgunluğunu henüz tamamlamamış olduğu için korunmasız bir yapıda. Yeni doğan döneminde cilt sorunlarıyla karşılaşılmasının temel sebebi, yeni doğan bebeğin cildinin henüz olgunlaşmasını tamamlamamış olması. Bu da yeni doğan cildini dış etkenlere, zedelenmeye ve enfeksiyonlara hassas hale getiriyor. Prematüre bebeklerde de cilt tabakasının olgunlaşmasının daha geri olması sebebiyle cilt sorunlarına karşı ayrıca daha dikkatli olunması gerekiyor.

Yeni doğan bebek derisi yetişkin cildine göre %60’a yakın oranda ince yapıda. Yani epidermal bariyer henüz yetişkinlerinki kadar gelişmemiş durumda. Deri yoluyla emilim ve özellikle erken doğan bebeklerde, deriden buharlaşma yoluyla su kaybı erişkinden yüksek. Su kaybı, ısı kaybı, ciltten emilim yoluyla toksin alımı riski yüksek bulunuyor. Bebeklerde vücut yüzey alanının beden hacmine oranı, erişkindekinin 2-3 katı. Yani deri, oldukça ön planda ve genel sağlık yönünden pay sahibi bir organ. Yeni doğan döneminde bebeğin cildinde rastlanabilen sorunlar can sıkıcı görünse de birçoğunun, derinin olgunlaşmasını tamamlamasıyla ortadan kalktığını hatırlamakta fayda var.

Yeni doğan aknesi tedavisi ve bakımı için nelere dikkat edilmeli?

• Yeni doğan bebek cildini ıslak bırakmamaya dikkat edilmeli. Bebeğinizin cilt temizliğini yaptıktan sonra kurulama işlemini yumuşak, bebek cildine uygun temizleyicilerle yıkanmış yumuşak bir havluyla nazik dokunuşlarla yapın.

• Bebeğinizin yüzüne vücudu için kullanılan yağ ve bebek losyonlarından kullanmayın.

• Enfeksiyona sebep olabileceği için, yeni doğan bebek aknelerini sıkmaya asla çalışmayın.