Çocuğunuz yalan söylediğinde ne yapacağınızı bilmek zor olabilir. Bir taraftan onu utandırmak istemezken diğer taraftan ona dürüstlük konusunda önderlik ederek sağlıklı bir disiplinle önemli dersler vermek istersiniz. Yetişkinler olarak dürüst olmanın ne kadar zor olduğunu biliriz. İster karşımızdakini üzmek istemiyor olalım, istersek de gerçek kişiliğimizi ortaya çıkarmak istemiyor olalım hangi yaşta olmamız fark etmeksizin yalan söylemek için içimizde hep bir dürtü vardır. Ancak bu dürtüye kapılmamak gerektiğini ne kadar erken öğrenirsek o kadar iyidir ve bunu öğrenmek için de evden daha sağlıklı bir ortam yoktur.

Hayal gücü mü yalan mı?

Çoğu çocuk yaşı küçükken hayal kurmayı sever. Çocukların hayal gücünü geliştirmesi için bu normal ve güzel bir şeydir ve gerçeklikten devamlı bir kopma hali olmadığı sürece bunu bir endişe sebebi olarak görmenize gerek yoktur. Çocuklarınızın gerçeği yansıtmayan hikayeler anlatması da hayal gücünün geliştiğini gösteren sağlıklı bir aşamadır. Fakat bir çocuk başını dertten kurtarmak için kasten yalan söylüyorsa, bu ebeveynlerin harekete geçmesi ve bir an önce bir şeyler yapması gerektiğine bir işarettir.

Çocuklar neden yalan söyler?

Çocuklar farklı sebeplerden dolayı yalan söylerler ve duruma göre de bu değişkenlik gösterir. Bir sonuçtan kurtulmak için ve yaptıklarından utandıkları için hatalarını gizlemek amacıyla yalan söyleyebilirler ya da dikkat çekmek istiyor olabilirler. Bu nedenle ebeveynlerin sorunun kökününe inmesi ve özellikle bu durum sürekli devam ediyorsa çocuklarının neden yalan söylediğini bulmaları gerekebilir.

Eğer çocuğunuz dikkat çekmek için yalan söylüyorsa çocuğunuza daha çok özen göstermeli ve ihtiyaç duyduğu ilgiyi ona göstermelisiniz. Eğer çocuğunuz sizden korktuğu için gerçeği söylemiyorsa çocuğunuzun eksikliklerine nasıl tepki gösterdiğinizi gözden geçirmeniz gerekmektedir. Eğer çocuğunuz yanlış yaptığında bile güvenli bir ortamda olduğunu hissederse yalan söylemek ilk tercihi olmayacaktır.

Çocuğunuz yalan söylediğinde ne yapmalısınız?

Çocuğunuzun neden yalan söyleyebileceğini anladığımıza göre şimdi de çocuğunuz yalan söylediğinde uygulayabileceğiniz pratik yolları inceleyelim.

1- Yalanın köküne inin

Daha önce de belirttiğimiz gibi çocuğunuzun neden yalan söylediğini bulmak önemli. Daha çok mu dikkat çekmek istiyor? Sizinle bir şeyler paylaşabilmesi için daha mı güvende hissetmeli? Çocuğunuza düzenli olarak "Bana söylemekte zorlandığın bir şeyler var mı?" sorusunu yöneltmek sizden sakladığı bir şey varsa paylaşması için güzel bir yol olabilir. Çocuğunuza "Benimle her şeyi paylaşabilirsin ve bunun bir sorun yaratmayacağına emin olabilirsin" diyebilirsiniz. Bir ebeveyn olarak çocuğunuzun gerçekte ne yaptığı bilmeniz ondan bihaber olmanızdan daha iyidir.

2- Yalan söylediğinde sınırlar ve kurallar belirleyin

Çocuğunuz yalan söylediğinde bir ebeveyn olarak ona sinirlenmek yerine kurallar koymanız çocuğunuz yalan söylediğinde sonuçlarının ne olduğunu anlaması için daha doğru olacaktır. Yalan söylediğinde sonuçlarıyla karşılaşacaktır. Yalan söylediğinde çocuğunuza sinirlenmekten ve onu ayıplamaktan uzak durmanız gerektiği için yalan söylediğinde neler olabileceğini anlamasına izin vermek önemlidir.

Çocuğunuza kızmayacak ya da onu ayıplamayacaksınız. Bunun yerine yalan söylediğinde neler olacağını koyduğunuz sınırlarla hatırlatacaksınız. Bu sonuç ne ise çocuğunuzun söylediği yalanla bağlantılı olmalı. Yani örneğin çocuğunuzu dişini fırçaladığını söylüyorsa ama fırçalamamışsa haftanın geri kalanında şeker yemesine izin vermemek gibi. Yalan söylediğinde karşılaşacağı sonucun yeteri kadar sert olduğundan emin olmalısınız ki çocuğunuz bir daha bu yalanı söylemesin. Çocuğunuzu ayrıca bu konuda detaylı olarak bilgilendirmeniz de önemli. Bu örnek için ona dişlerini fırçalamasının neden önemli olduğunu söyleyin. Ona dişlerini fırçalamasını sağlığını önemsediğiniz için söylediğinizi ve bunu her gün yapmadığında dişlerinin çürüyebileceğini hatırlatın.

3- Dürüstlüğünüzle örnek olun

Çocuklarınıza sağlıklı alışkanlıklar için örnek olmanız çok önemli. Çocuğa bir şeyler öğretmenin en iyi yolu ona iyi bir örnek olmaktır. Eğer siz çevrenizdekilere karşı dürüst değilseniz çocuğunuz bunu görecektir. Örneğin arkadaşlarınızla yaptığınız bir planı daha iyi bir fırsat için iptal ediyor ve arkadaşlarınıza hasta olduğunuzu söylüyorsanız, bu çocuğunuza iyi bir örnek olmayacaktır. Çocuğunuz yapmak istemediği bir şey olduğunda yalan söyleyebileceğini düşünecektir.

Eğer çocuğunuzun dürüst olmasını istiyorsanız siz de eşinize, çocuklarınıza ve çevrenizdeki diğer insanlara karşı dürüst olmalısınız.

Ergenler ve gençler yalan söylediğinde ne yapmalısınız?

Çocuğunuz büyüdükçe ve sadece başını dertten kurtarmak için yalan söylemediğinde işler biraz daha karmaşık bir hal olabilir. Bu noktada söylediği yalanların kasten olduğunu fark edebilirsiniz.

Empati yapın

Ergenler ya da gençler yalan söylediğinde küçük çocuğunuza uyguladığınız yöntemlerden daha farklı yöntemler denemeniz gerekebilir. Ona neden yalan söylediğini sorun ve empati yapmaya çalışın. Ona gerçeği söylemenin zor olabileceğini ama yalan söylemenin de çözüm olamayacağını anlatın. Daha önce yalan söylediğinizde ne gibi kötü sonuçlarla karşılaştığınızı anlatan örnekler verin.

Ona yalan söylemenin hayatın bir parçası olduğunu, utanmasına gerek olmadığını gösterin ancak bu alışkanlıktan ne kadar erken kurtulursa ileride ilişkilerinin de o kadar az olumsuz etkileneceğini hatırlatın.

Ona örnek olun

Küçük çocuğunuza örnek olmanız ne kadar önemlisiyle aynızı ergenler ve gençler için de geçerli. Onun nelere ihtiyaç duyduğunu anlamaya çalışın ve bunları karşılamak için elinizden geleni yapın. Onunla sürekli iletişim halinde olun ve onu dinleyin. Bunu sadece ona öğüt ya da cevap vermek için yapmayın. Onu gerçekten anlamak ve empati yapmak için dinleyin. Hiçbir ebeveyn mükemmel olmadığından çocuğunuzu duygusal ihtiyaçlarını karşılamak için harekete geçmek için hiçbir zaman geç değildir.

Referans: Word From the Bird. What to do When Your Child Lies to You | 3 Healthy Responses. Şuradan alınmıştır: https://wordfromthebird.blog/the-blog/what-to-do-when-your-child-lies-to-you-2/