Yemek kokusunu almak, iştahı artırmak yerine bazen aksine, tokluk hissini başlatabilir mi? Almanya’daki Max Planck Metabolizma Araştırmaları Enstitüsü’nde yürütülen yeni bir çalışmaya göre evet, en azından zayıf farelerde.

Araştırmacılar, burundan gelen kokuların beyindeki özel bir nöron grubunu harekete geçirdiğini ve bu sistemin daha yemek başlamadan doygunluk hissi yarattığını keşfetti. Bulgular, yalnızca ne yediğimizin değil, nasıl kokladığımızın da iştahı etkileyebileceğini gösteriyor. Ancak dikkat çekici bir detay daha var: Bu etki obez farelerde gözlenmedi. Araştırma sonuçları, fazla kilonun yalnızca metabolizmayı değil, duyusal sistemleri de etkileyebileceğini düşündürüyor.

Koklamakla gelen tokluk

Araştırma kapsamında bilim insanları, farelerin beyin aktivitelerini gerçek zamanlı görüntüleyerek yemek kokularına nasıl tepki verdiklerini inceledi. Beynin medial septum adı verilen bölgesinde yer alan yeni bir sinir hücresi grubunun, yiyecek kokularına karşı birkaç saniye içinde aktive olduğu gözlemlendi. Bu nöronlar, burnun hemen arkasında yer alan koku soğanı (olfactory bulb) ile doğrudan bağlantılıydı.

Koku algılandığında bu hücreler ateşleniyor, tokluk hissini tetikliyor ve fareler daha az yemek yeme eğilimi gösteriyordu. Ancak aynı hücreler, obez farelerde hiçbir tepki göstermedi. Bu da fazla kilonun sinirsel sistem üzerinde baskılayıcı bir etkisi olabileceğini gösteriyor.

Obezite koku sistemini nasıl etkiliyor?

Araştırmanın başyazarı Dr. Janice Bulk’a göre, bu mekanizma doğada hayatta kalmak için önemli bir avantaj sağlayabilir: “Fareler kısa sürede yemek yediğinde, avcılar tarafından yakalanma riskleri azalır.” Ancak obez farelerde bu sistemin devre dışı kalması, fazla kilonun beyinle burun arasındaki bu önemli iletişim kanalını bozduğunu düşündürüyor.

Önceki çalışmalar, obezitenin koku alma duyusunu zayıflattığını ve olfaktör sistemdeki sinyalleri bozduğunu gösteriyordu. Şimdi ise, iştahı doğrudan etkileyen bir nöron grubunun da bundan etkilendiği ortaya konmuş oldu.

İnsan beyninde de farelerdekiyle aynı bölgede benzer sinir hücreleri bulunuyor. Ancak bu hücrelerin yiyecek kokularına aynı şekilde tepki verip vermediği henüz net değil. Yine de daha önce yapılan bazı insan çalışmaları, belirli yiyecek kokularının iştahı azaltabileceğini göstermişti.

Kaynak: "The hunger switch in your nose: How smells tell your brain to stop eating". Şuradan alındı: https://www.sciencedaily.com/releases/2025/06/250612031553.htm. (12.06.2025).