Uyku çocuk sağlığı ve büyümesi için gerekli hayati bir ihtiyaçtır. Uyku, uyanıklık ve hafıza performanslarını desteklemektedir. Çocukların yeterli bir şekilde uykularını alması, çocukların işlevlerinin artmasına, davranış sorunlarının azalmasına ve huysuzluk yapmasını önlemeye yardımcı olur. Erken yaşta çocuğunuza uyku alışkanlığını öğretmek ve geliştirmesine yardımcı olmak bu yüzden çok önemlidir.

Çocuklar için uyku alışkanlığını iyi bir şekilde öğrenip uygulamak, ilerleyen yaşlarında ortaya çıkabilecek olan uyku sorunlarını çözmek için atılan ilk adım olabilir, bu yüzden iyi bir uyku alışkanlığı edinmek çok önemli bir tutumdur.

Çocuklar ne kadar uykuya ihtiyaç duyar?

"Çocuğum ne kadar uyumalıdır?" sorusunun yanıtı çocuğun yaşına göre değişir. İşte aylara ve yaşlara göre çocuğun uyku ihtiyacı...

• Eğer çocuğunuz 0-2 aylık ise günde ortalama 10.5 – 18 saat uykuya ihtiyacı vardır.

• Eğer çocuğunuz 2- 12 aylık ise günde ortalama 14-15 saat uykuya ihtiyacı vardır.

• Eğer çocuğunuz 1–3 yaşında ise günde ortalama 12–14 saat uykuya ihtiyacı vardır.

• Eğer çocuğunuz 3–6 yaşında ise günde yaklaşık 10–12 saat uykuya ihtiyacı vardır.

• Eğer çocuğunuz 7–12 yaşında ise günde yaklaşık 10–11 saat uykuya ihtiyacı vardır.

• Eğer çocuğunuz 13–18 yaşında ise, günde yaklaşık 8–9 saat uykuya ihtiyacı vardır.

Bu uyku saatleri 24 saatlik süre içinde periyodik halde de olmalıdır, arka arkaya olması için kendinizi ve çocuğunuzu zorlamayın. Ayrıca çocuğunuzun ne kadar uyuduğunu takip etmeliniz en az uyku saati kadar önemlidir, uyku düzeni için bir tutarlılık geliştirme konusunda yardımcı olacak bir öneridir. Eğer çocuğunuz haftanın 3 gününde 4 saat uyuyorsa ve sonra da 4 gün boyunca 14 saat uyuyorsa, çocuğunuzda uyku bozukluğu olabilir.

Çocukları iyi uyuyan annelerin sırları var!

Çocukların ihtiyaçları ve rutin geliştirmek

Çcuğunuzun uyku alışkanlığını geliştirmek için çocuğunuzu rutin bir şekilde her gece takip etmelisiniz. Uyuma vakti geldiğinde, bir uyku zamanı ritüeli bulup uygulamak çocuğunuzun rahatlaması ve gece boyunca dinlenip kolay bir şekilde uyumasına yardımcı olacaktır.

Tipik uyku zamanı rutinleri

• Banyo yaptırın

• Pijama giydirin

• Dişlerini fırçalayın

• Bir hikaye okuyun

• Odanın rahat ve sessiz olduğundan ve sıcaklığın yeterli olduğundan emin olun

• Çocuğunuzu yatağına koyun

• İyi geceler deyin ve bırakın.

Bebeğinizin huzurlu uyuması için yapmanız gerekenler

Çocuklarda ideal uyku süresi...

İlk 1000 gün ve bebeğinizin uykusu

Uyku meselesi, hamileliğinizin başından itibaren artık hayatınızda bambaşka bir şeye dönüşüyor. Bu süreçte unutmamanız gereken en önemli şey, kendi sağlığınızı ihmal etmemeniz gerektiği… İyi beslenmeli, uykunuza dikkat etmeli ve sağlıklı olmalısınız ki, hayatının ilk yıllarında daima size ihtiyaç duyan bebeğinizin ihtiyaçlarını karşılamak için yeterli enerjiniz olsun. Siz iyi olduktan sonra, birkaç püf noktasına dikkat ederek bebeğinizin uykusunu düzenli alması için ona destek olabilirsiniz.

Özellikle ilk haftalarda, kendinize çok iyi bakın

Gittikçe bu düzen değişse de genellikle ilk haftalarda yenidoğanlar 2 saatte bir beslenmeye ihtiyaç duyarlar. 2 saatte bir karınlarını doyurur, susuzluklarını giderir ve aynı zamanda duygusal ihtiyaçlarına da annesinin göğsünde olma hissi ile karşılık bulurlar. Bu süreçte bebeğinizin ihtiyaçlarını karşılayabilmeniz için öncelikle kendinize iyi bakmanız gerektiğini unutmayın. Bebeğiniz uyudukça siz de uyuyun.

Etrafı sakinleştirin

Uyuyacağı odada tamamen sessiz ve sakin bir ortam yaratın. Yattığı odaya kendisini daha güvende hissetmesi için uyku için özel üretilen oyuncaklardan koyabilirsiniz. Aynı zamanda beşiğine veya yatağına en sevdiği oyuncağı, örtüyü veya yastığını da koymayı unutmayın.

Rutine koyun

Çocuklar her gece neye alışırlarsa, o düzende gitmekten mutlu olur. Yatmadan önce yaptığınız şeyleri sıraya koyun; pijamaları giymek, dişleri fırçalamak, hikaye okumak gibi… Ve bu düzenden şaşmayın.

Her şeyin başı uyku

Çocuğunuzu sürece dâhil edin

Yeterince büyüdüğünde, hangi pijamayı giyeceğine ve hangi hikayeyi dinlemek istediğinin kararını ona bırakın. Böylece kendini bu sürecin bir parçası olarak hissedecek.

Şarkılar ve masallar

Hikâyeler gibi, bebeğinizin uykuya rahat geçişinde şarkılar da iyi bir seçenektir. Masallar ve bebeklere uygun şarkılar neredeyse hipnoz etkisi yaratacak güçte olabilirler ve unutmayın, bu süreci kendiniz için de bir terapiye dönüştürmeniz mümkün!

Programlama sırlarını kullanın

Öğle uykularını iyi ayarlamanız, gece uykusuna yatıracağınız bebeğiniz için çok önemlidir. Bu saatleri iyi ayarlamak geceleri uykusuz kalmanızı engelleyecektir.

Bir adım ötede uyuyun

Çocuğunuz çok yorulduğunda, onu düzenli uyku saatlerine döndürmeniz çok zordur. Uyku saatini öyle bir zamanda ayarlayın ki, tam ayılmadan önce siz uyku zamanınıza geçmiş olun.

Bebeği kolay uyutmanın altın kuralları

Çocuklarda öğlen uykusu...

Yeni bir bilimsel çalışma, 2 yaşın üzerindeki çocukların gün içerisinde uyumalarının, gece uykusunun geç saatlere itilmesi ve uyku kalitesinin düşmesi ile bağlantılı olabileceğini iddia ediyor.

“Gündüz uykusunun sağlık üzerindeki etkileri konusunda anlamamız gereken daha çok şey var. Elde ettiğimiz tek tutarlı bulgu, gündüz uyumayan 2 yaş üzerindeki çocukların, gece boyunca daha kolay ve istikrarlı bir şekilde uyudukları oldu.” diye açıklıyor Northwestern Üniversitesi nöroloji bölümünden yrd. Doç. Kelly Glazer Baron. “İnsanlar, çalışmayı okuyup ‘Yani daha iyi bir gece uykusu için 2 yaş üzeri çocukların gündüz uyumamaları gerekiyor’ sonucuna vardılar. Gün içerisinde uyumalarını engelleyerek, elbette ki gece daha çok uyumalarını sağlarsınız – yorgun olduklarından dolayı. Ancak buradan iyi bir şey olduğunu anlayamayız.”

Avustralya’da bir araştırma ekibi, 0-5 yaş arasındaki çocuklarda, gündüz uykusunun biliş, obezite, uyku kalitesi ve belirli stres işaretleri gibi sağlıkla ilgili çeşitli faktörler üzerindeki etkisini konu alan, yayınlanmış 26 çalışmayı analiz etti. Ancak bulguların, bir istisna dışında, herhangi bir net sonuca varabilmek için yeterince benzer olmadıklarını gördüler.

“2 yaş üzerindeki çocuklarda, gündüz uykusunun, çocuğun gece uyumak için gereksinim duyduğu süreyi uzattığına dair tutarlı veriler mevcut. Çocuğun davranışları ve gelişimi üzerindeki etkisi ise çok net değil.” diyor Queensland Üniversitesi'nden Prof. Karen Thorpe.

Thorpe ve ekip arkadaşları, yüksek kalitede kanıt yetersizliğini göz önünde bulundurarak, araştırmanın aydınlığa kavuşturduğu noktanın, gündüz uykusunun çocuk gelişimi ve sağlığı üzerindeki etkileri konusunda daha fazla çalışmanın yapılması gerekliliği olduğuna dikkat çekiyor.

İlk uyku beşikte başlamalı

Uzmanlar, bir yandan da çocuklarının uyku düzenlerini anlamada ebeveynlere düşen görevlerin üzerinde duruyorlar. “Ebeveynler, genelde çocuklarının gün içerisindeki durumlarından yeterince uyku alıp almadıklarını anlarlar.” diyor ABD Ulusal Uyku Vakfı’ndan Lisa Meltzer. “Davranış ve ruh hali, uyku yetersizliğinden önemli ölçüde etkilenir; ebeveynler, çocuklarındaki belirtileri yakalayabilmeliler.”

Meltzer’e göre, bir çocuğun yeterli uyku almadığının belirtilerinden bazıları; sabah uyanırken zorluk yaşamak, hafta sonları, hafta içine kıyasla en az 2 saat daha fazla uyumak ve gün içerisinde okul ya da kısa araba gezileri gibi uygunsuz anlarda uyuyakalmak. Ebeveynlerin genellikle aksi, aşırı, huysuz ve hassas olarak tanımladıkları davranışlara karşı tetikte olunması gerektiğinden de bahsediyor.

“Uyku, her yaşta kritik öneme sahiptir; yetersizliği, sayısız davranışsal ve sağlıksal sonuçlarla ilişkilendiriliyor. Örneğin, büyüme hormonu, uyku sırasında salgılanır; dolayısıyla çocuklar uyurken gerçekten de büyürler. Ve uykunun, kortikal olgunlaşma ve beceri gelişimi üzerinde önemli bir rolü olduğuna dair kanıtlar var.” diyor Meltzer.

Araştırmacılar, bu verilerin uyku problemleri olan çocuklarla çalışan klinisyenler açısından son derece önemli olabileceklerinden bahsediyorlar. Ancak verilerin hiçbir şekilde gündüz uykusundan tamamen kaçınmak gerektiği anlamına gelmediğini de ekliyorlar. Ve Baron gibi araştırma dışı uzmanlar da böyle bir sonuca varmanın, zamansız ve mantıksız olduğunu tekrarlıyorlar.

“Klinisyenler, gece uykusu sorunları olan çocuklarda gündüz uykularını kesinlikle incelemelidirler. Gün içerisinde geç saatlerde, uzun süreli uyumak gece uykusunu etkileyebilir. Her ebeveyn, bunun farkındadır. Ancak 2 yaşında bir çocuğu olan her ebeveyn, çocuğunun gündüz uykusuna ihtiyacı olduğunu da bilir” diyor Baron.

Bebeğinizi kolay uyutmanın yolları

Uykuya dalmakta zorlanan bebekler için ipuçları...

24

Göz kontağı: Yatmadan önce en son yapmanız gereken şey bebeğinizi azdırmak. Uzun ve hareketli göz kontağı bebeğinizi fazlasıyla uyarır. Bu nedenle bebeğinizi yatırırken göz kontağından kaçının.

Ilık banyo: Ilık su, yumuşak bir süngerle yapılan sevecen dokunuşlar kimi rahatlatmaz ki? Uyku öncesi banyo bebeğinizi gevşetecektir.

Birlikte yatmak: Birlikte uyumanın yanında ya da karşısında olabilirsiniz ancak yapılan araştırmalara göre ebeveynleri ile birlikte uyuyan çocuklarda daha yüksek özgüven ve daha az endişeye rastlanmış. Birlikte uyumanın güvenli olması için beşik ya da yatağı kendi yatağınızın yanına yerleştirin. Aynı yatakta küçük bebekle uyumak tehlikeli olabilir.

Gece beslenmesi: Eğer bebeğiniz gece acıkarak uyanıyorsa gece beslenmesi size yardım edebilir. Acıkarak uyanmasını beklemek yerine bebeğiniz uykuya geçmeden onu besleyin. Bazı çalışmalar fazladan beslemenin bebeğin karnını tok tutarak gece daha az kesintili uyumasına yardımcı olacağını gösteriyor.

Güzel koku: Bazı bebekler güzel kokuları sever. Bir iki damla lavanta yağı damlatılmış kağıt peçeteyi yatağın yakınlarına koyabilirsiniz. Lavantanın rahatlatma özelliği olmasına rağmen 6 aydan küçük bebeklerde koku kullanılmaması öneriliyor. Alerjisi olan bebeklerde ise kokusuz deterjan kullanmaya özen gösterin.

Güvenli bir yatak: Yatağın içindeki her şeyi bebek uyurken dışarıda tutun. Battaniye, oyuncak ve hatta yatağın etrafındaki koruyucu bile bebeğin boğulmasına neden olabilir. Gergin lastikli bir çarşaf yatakta olması gereken tek şeydir. Eğer üşümesinden endişeleniyorsanız uyku tulumu giydirmeyi tercih edin.

Reflü: Bazı bebeklerin uyku problemlerindeki neden reflü olabilir. Yemek borusundan yukarı doğru çıkan asit bebeği rahatsız eder. Kusma, kolik tarzı ağlama, emme sorunu ya da emerken tıkanma reflünün semptomlarından. Bu konudaki endişelerinizi doktorunuzla hemen paylaşmalısınız.

Dokunun: Bebeğinizi yatağına yavaşça koyun. Ellerinizle karnına, kol ve başına yumuşak bir şekilde dokunun. Bu dokunuş ona yakınında olduğunuzu hissettirerek rahatça uyumasına neden olacaktır.

Uyku saati: Aşırı yorgun bir bebeği uyutmak çok zordur. Belli bir uyku saatinin olması çok önemlidir. Uzmanlar 1 yaşın altında bebekler için en ideal saatin 6.30-7 olduğunu söylüyorlar. Erken yatmak erken kakmaya sebep olmaz tam tersine zamanında yatmak iyi ve uzun bir gece uykusuna yardımcı olur.

Pijama: Renkli baskılı pijamalar çok şirin olsalar da bazen sentetik oldukları için bebeğe rahatsızlık verirler. Bebek ve çocuk pijamalarında mümkün olduğunca pamuğu tercih edin. Çok bol yerine bebeklerin güvenliği için üzerlerine iyi oturan pijama giydirmeye özen gösterin.

İdeal sıcaklık: Rahat uyumamız için odanın ne çok sıcak ne de çok soğuk olmaması gerekir. Bebekler için de aynı kural geçerlidir. Bebek odası için ideal oda sıcaklığı 18-21 Cdir.

Karanlık oda: Bebeğinizin uyku vakti olduğunu anlaması için odasını karartın. Gece lambasını söndürün, koyu, ışığı geçirmeyen perdeleri tercih edin. Öğle ya da gece uykusundan uyandığı zaman ise mutlaka perdeleri açın ve günışığını içeri sokarak gece gündüz farkını anlamasını sağlayın.

Uyku öncesi masaj: Yapılan bir araştırmaya göre bebekler ve küçük çocuklar uyku öncesi 15 dakikalık masaj ile sadece uyku öncesi kitap okunan çocuklara göre daha hızlı uykuya dalıyor. Bebek yağınızın kapağını açın ve yumuşak dokunuşlarla masaja başlayın.

Gündüz uykusu: Gündüz uykusunun anneye katkıları göz ardı edilemez. Bebeğinizin fiziksel ve zihinsel gelişimi içinse gündüz uykusu çok önemli. Gece daha uzun uyur düşüncesiyle gündüz uykusunu atlamayın, genelde gündüz uyumayan bebekler yorgun oldukları için geceleri daha rahatsız ve kısa uyurlar.

Gece bezi: Islak bez geceleri çok rahatsız edici olabilir. Eğer bebeğiniz ıslak bezle uyuyor ve pişik sorunu yaşamıyorsanız gece bebeğinizi bez değiştirmek için uyandırmayın. Yüksek emme gücü olan gece bezleri ve pişik kremi ile bebeğiniz geceyi bezi değişmeden rahat geçirebilir.

Emzik: Gece emilen emzik bebeğinizi uyurken rahatlatırken, Ani Bebek Ölümü Sendromu'na karşı da koruyabilir. Bebeğiniz uykuya dalınca emziği ağzından çıkararak emziği uyurken ağzından düştüğünde uyanmaması için alıştırmış olacaksınız.

Çeşitli yollar: Bebeğinizin uyuması için neyin işe yarayacağı belli olmaz. Küçük bir araba turu, salıncak ya da kurutma makinesi sesi. İşinize yarayanı güvenli olduğu sürece denemekten kaçınmayın.

Tutarlılık: Uyku saati rutininin bebeğin uyumasında ne kadar önemli olduğu bir sır değil. Uyku öncesi sakinleştirici bir rutin seçin ve her akşam uygulamaya çalışın. Tutarlılık bu işin anahtarı.

Kundak: Yeni doğan bebek anne karnında sıkışık bir şekilde durduğu için bebeği kundaklamak ( çok sıkı değil, hafifçe sarmak) ona anne karnı hissi verip daha rahat uyumasını sağlayacaktır.

Hikâye: Ne okuduğunuz önemli olmasa da uyku öncesi sizin sesinizden sakin bir şeyler duymak onu rahatlatacaktır. Uyku öncesi kitap okuma rutinini çocukluğu boyunca devam ettirmek de çok önemli.

Uyku İşaretleri: Bebeğinizin uykusuzluktan bayılmasını beklemeyin. Gözünü uyuşturması, esnemesi ya da huzursuzlaşması size uyku zamanının geldiğini gösteren işaretler olmalı. Bazı uykulu bebekler ise fazla aktif davranarak ebeveynlerini şaşırtırlar. Bebeğinizin uyku işaretlerine dikkat ederek uyku saatini belirleyin.

Sesiniz: Bebeğiniz sizin sesinizi daha karnınızdayken öğreniyor. Uyku vakti sakin bir ses tonu, yavaş bir ninni onun rahatlamasına yardımcı olacaktır. Ayrıca ninni ve şarkı bebekteki stres seviyesini de düşürmekte etkili.

Hafif ses: Sessizlik her zaman işe yaramayabilir. Ana rahminde bebekler kalp atışınız ya da midenizin sesi gibi çeşitli seslere alışıktır. Bazı bebekler aşırı sessizlikten hoşlanmazlar. Beyaz ses denilen, pervane ya da saç kurutma makinesi tarzı sesler uyumasına yardımcı olabilir.

Öpüp koklamak: Bebeğinizi öpüp koklamak için bir neden daha. Uyku öncesi bebeğe dokunmak, sarılmak ve öpmek bebeğin kendini daha güvenli hissetmesine dolayısıyla da daha uzun ve rahat uyumasına neden olur. Onu bol bol öpün ve ona sarılın.