Nafaka neden kadınlara ödeniyor?

Son zamanlarda artan bir hızla medyada fahiş nafaka miktarları görüyoruz. Ki bunlar genelde ünlü oyuncular, şarkıcılar, medya patronları filan oluyor ama önemi yok. Standart rakamlarmış gibi gösterip manipüle etmeye devam edebiliriz. Dezenformasyon önce burada başlıyor. Zannedilenin aksine bu ülkede mahkemelerin hükmettiği ortalama nafaka tutarı 600 TL. Önce bunun bir adını koyalım.

Ardından “2 ay evli kalmışlar alt tarafı”, “çocukları bile yok” diye ikinci bilgi çarpıtma dalgası başlıyor. Öncelikle çocuğa ödenen nafaka zaten iştirak nafakası, o ayrı. Adı üstünde çocuğun giderlerine iştirak etmek için ödenen tutar. İkinci olarak anlaşmalı boşanmak için en az 1 sene evli kalmanız gerek. Sadece 2 ay evli kalıp boşanabilmişseniz (ki teknik olarak yine çok zor duruşma günü alabilmeniz, iddiaların ispatı vs) çekişmeli bir boşanma sebebiniz var demektir. Aldatma, dayak çekişmeli boşanma sebeplerine birer örnek. Bunların hayali hikayeler olduklarını görmek çok zor değil.

Neden süresiz (gerçekten süresiz mi) biraz da onu konuşalım. Kanuni düzenleme der ki “süresiz verilebilir”. Öncelikle mutlaka süresiz değil. Süreyi de, miktarı da hakimler somut olayın özelliklerine göre belirlerler. Peki bu takdir yetkisini kullanırken neleri dikkate alırlar? Evlilik süresini (2 ay mı evli kalmış 20 yıl mı), müşterek çocukları (çocukları büyütürken kim evde kalmış, kaç sene sürmüş bu durum, çocuk kaç yaşında, velayeti alan eşin çalışma şansı var mı), eşlerden birinin evlilik sebebiyle işten ayrılmış olup olmadığı, eğitim durumları, ev içi emek.

Peki bir kere süresiz nafakaya hükmedildi diye hep öyle mi kalır? Hayır. Nafakanın süresiz olmasını gerektiren şartlar ortadan kalkarsa nafaka da kaldırılır. Bu şartlar neler olabilir: “Nafaka alacaklısının yeniden evlenmesi, evlenme olmaksızın fiilen evliymiş gibi yaşaması, yoksulluğunun ortadan kalkması ya da haysiyetsiz hayat sürmesi halinde mahkeme kararı ile kaldırılır”. Kanunda açıkça düzenlenmiş bir hususa dahi manipülasyon yapılabiliyor olması gerçekten akıl almaz.

Her kadın nafaka alabilir mi? Hayır. Boşanma konusunda daha ağır kusurlu olan eş yoksulluk nafakası alamaz. Eşini aldatmış olmak ağır kusurdur mesela. Mesleği/yeteneği olup da bunu bilerek kullanmayan eş yoksulluk nafakası alamaz. Eşiyle aynı parayı kazanan eş yoksulluk nafakası alamaz. Bu somut durumlar çoğaltılabilir.

Bu temel yanlışları düzelttikten sonra peki neden kadınlar nafaka alıyor sorusunu da adım adım yanıtlamak isterim. Özet yanıt şu: Çünkü boşanma sebebiyle yoksulluğa düşen taraf kadınlar. Çünkü bu ülkede toplumsal cinsiyet eşitliği yok.

Kız çocuklar eğitime devam ettirilmeyip erken yaşta evlendiriliyor. Orta öğretime devam etmeyen oğlan çocuklarının ise meslek edinme kurumlarında olduklarını görüyoruz. Okulu bırakmanın sonuçları kadınlar ve erkekler için aynı değil.

Bu ülkede hala kız çocukları miras hakkından eşit şekilde faydalandırılmıyor. Ailesi varlıklı olan kadınların dahi bu varlığa erişimi kısıtlanmış durumda. Bu ülkedeki gayrimenkullerin sadece %2’si kadınlara ait.

Bir kadın aynı işi yaptığı erkekle aynı maaşı almıyor. Kadınların eşit işe eşit ücret alabilmesi için Türkiye için öngörülen süre 217 yıl. (Covid sonrası bu süre daha da uzadı.)

Ebeveyn olduktan sonra işi bırakanlar kadın. İşi bırakmayıp hem ebeveynlik yapıp hem çalışması beklenen kadın. Çalışma performansı düşen kadın. Bu sebeple terfi alamayan, maaşı yükselmeyen taraf kadın.

Ailede hasta/yaşlı bakımı varsa bunu ücretsiz şekilde üstlenmesi beklenen kadın. Ev işlerini, temizliği, yemeği, çamaşırı karşılıksız olarak sağlaması beklenen kadın. Bunların hepsi emek ve bir bedeli var.

İş yaşamında toplumsal cinsiyete dayalı ayrımcılıkla ve hatta cinsel tacizle muhatap olan kadın. Aynı koşullarda mı çalışıyoruz biz gerçekten?

Kocasının sigortası var diye güvencesiz sektörlerde çalışan dolayısıyla hiçbir zaman emekli maaşı alamayacak olanlar kadın.

Nafaka konusunda sorun ne biliyor musunuz? Kadın yoksulluğu. Süresi, tutarı gibi suni gündemlere tutunmak yerine boşanma sebebiyle neden kadınların yoksulluğa düştüğünü tartışsak, buna çözüm üretsek diğer bütün sorunlar kendiliğinden çözülecek.