Benimle hayal kurar mısın?

Mevsimlerden kış, kar yağışı nedeniyle okullar tatil edilmiş. Annemiz sobayı yakmış, ev sıcacık ve mutfaktan patates kızartması kokuları geliyor. Bizlerin çocukluğu televizyonu açıyor ve ekranlarda Mickey Mouse, Donald Duck, Pamuk Prenses ve Yedi Cüceler, Bambu, Pinokyo, Dumbo beliriyor. Keyifle çizgi filmleri seyrederken hayal dünyasına dalıyoruz. İçeriden annemiz sesleniyor, duymuyoruz. Çünkü bizler öylesine kaptırmışız ki izlediğimiz animasyona, "keşke ekranın içinde olabilsek" diye iç geçiriyoruz. Gerçek hayatımızdan çok daha eğlenceli ve keyifli bu animasyonlar hepimizin çocukluğunu renklendirmişti.

Peki bizlere bu hediyeyi sunan kişi Walt Disney’in çalışma stratejisini kaçımız biliyoruz? Bu karakterler ortaya çıkarken nasıl bir planlama yapıyordu? Çalışma stratejisini ilk öğrendiğimde hayran kalmış ve şaşırmıştım. Çünkü hayal kurmanın dalga geçildiği bir toplumda yaşıyorduk , kurduğumuz hayalleri gerçekleştirmek için başta kendimizle beraber etrafımızdaki yetişkinler en büyük engeldi. Bir konuda "şunu yapmak istiyorum" dediğinizde “ama olmaz, saçmalama, gerçekçi ol, nerede yaşadığını sanıyorsun, kimse yapmamış da sen mi yapacaksın“ diyenlerimiz hiç eksilmiyor. Bazen iç seslerimiz engel olurken bazen en yakınlarımız hayallerimizi öldürüyor. Böyle kişilere "hayal öldürücüler" diyorum. Bir balonu şişirip göğe bırakıyorsunuz, birisi gelip elinde iğneyle balonumuzu patlatıyor. Çocukken rahat rahat ağlıyorduk; şimdi büyüdük, ağlamak yerine hayal kurmamayı tercih ediyoruz. Çünkü bu kaotik dünyada balonumuzu uçurmadan elimizde patlatan kişilerle çevriliyiz ve bizlerin hevesimizi kırdıklarının farkında bile değiller.

Walt Disney ise hayallerini gerçeğe dönüştürmek için üç farklı düşünce tarzını biraraya getirerek çalışırmış. Onun yaratıcılığı ve projelerindeki başarılarıyla özdeşleşmiş bu yöntemi bizler de hedef belirleyip hedefimizi gerçekleştirmek için kullanabiliriz.

İlk aşama: Hayal kurmak

Disney ilk olarak hayal kurma aşamasına odaklanırmış. Bu aşamada fikirler üzerinde hiçbir sınırlama olmadan düşünürmüş. Her şeyin mümkün olduğunu varsayar ve büyük, cesur hayaller kurarmış.

Gelin biz bu ilk yöntemi kendimiz için uyarlayalım.

“Ne yapmak istiyoruz?” - Finansal özgür olmak ya da tasarruf edip birikimlerimizle rahat bir yaşam sürmek

“Nasıl bir şey hayal ediyoruz?” - Zaman özgürlüğünün bizlere ait olduğu ve yaptığımız yatırımların ek gelir yarattığı bir finansman sepetimiz var. Böyle bir sepetimizin olduğunu hayal edelim. Maaşlı bir yere bağlı çalıştığımız günler çok gerilerde kalmış, yaz aylarında 3 ay tatil yapabiliyoruz. Zamanımızı kendi yaratıcılığımız için kullanıyoruz ve hayatımız daha anlamlı hale gelmiş.

“Mümkün olabilecek en iyi senaryo nedir?” - Bugünden başlayarak tasarruf edip birikimleri bileşik faiz gücüyle değerlendirmek, sabır ve disiplinle istikrarlı bir şekilde bu hayale devamlı tohumlar ekmek.

İkinci aşama: Gerçekçi bakış açısı

Disney hayal kurarken ürettiği fikirleri, gerçekçi bakış açısıyla somut bir plana dönüştürürmüş. Ekibiyle bir araya gelir, projeyi uygulamak için gereken kaynakları, zamanı ve iş gücünü değerlendirirmiş. Disneyland’ın inşası sırasında parkın her detayını gerçekçi bir şekilde planlamış. Hayallerini gerçekleştirebilmek için mühendisler, tasarımcılar ve sanatçılarla birlikte çalışmış.

Şimdi biz kendi finansal-özgür olma hayalimiz için gerçekçi bir bakış açısıyla adım adım planlamamızı yapalım.

Bu fikri (finansal özgürlük ya da tasarruflarımızla hayatı yaşamak) nasıl gerçekleştirebiliriz? Hangi adımları izlemeliyiz?

1. Finansal durumumuzu değerlendirelim

Öncelikle şu anda nerede olduğumuzu anlamalıyız. Gelir ve gider analizi yapmalıyız. Aylık kazancımızı ve harcamalarımızı net bir şekilde ortaya koymalıyız.

Varlıklarınız (Nakit, ev, araç, yatırımlar vs.) - Borçlarınız (kredi, kredi kartı borçları, elden alınan borçlar) = Net değeriniz

Bu analiz, başlangıç noktamızı belirlememize yardımcı olacaktır.

2. Net hedefler belirlemeliyiz

Kısa vadeli hedeflerle başlayalım. Örneğin 6 ay içinde acil durum fonu oluşturalım veya borç ödemelerini tamamlayalım. Öncelik olarak gelirimizin %10-20’sini acil durum fonuna ayırarak başlayalım. Bu fon, en az 3-6 aylık temel yaşam giderleri ve beklenmedik masraflar için güvenlik sağlar ve bizi borçlanmaktan korur. Borçlar, finansal özgürlüğün önündeki en büyük engellerden biridir. Bu husustaki stratejimiz, küçük borçlardan başlayıp büyüğe doğru ilerlemek. Öncelikle yüksek faizli borçları ödeyeceğiz. Yüksek faizli kredi kartlarını kapatacağız.

Orta vadeli hedefler için 3-5 yıl içinde belirli bir yatırım portföyü oluşturacağız.

Uzun vadeli hedefler ise emeklilik hayatımız, pasif gelir hedeflerimiz veya istediğimiz yaşam tarzını finanse etmek olsun.

3. Harcamalarımızı kontrol altına almak için bütçe yapmalıyız

Bütçe oluşturmak, paramızı nereye harcadığımızı görmenin en etkili yoludur. Enflasyonist dönemde giderlerimizin artış oranı gelirimizle uyumlu olmadığı için bu konuda zorluk çekeceğiz. Bu dönem, istek ve arzularımıza bir dur demenin zamanı. Kontrol alanımız dışında olanlar hayatımızı etkiliyor ancak bize düşen küçük dünyamızı korumak. Her şeyin geçici olduğu gibi bugünler de geçecek. Bazılarımız çok büyük bedeller ödemek zorunda kalıyor.

Bütçe oluşturmak ve birikim yapmak için uzmanların en sağlıklı yöntem olarak önerdikleri orantısal harcamalar şöyle olmalı: %50 temel ihtiyaçlar (kira, gıda, faturalar) %30 keyfi harcamalar (eğlence, dışarıda yemek) %20 birikim ve yatırımlar. Bilmek huzurun yarısıdır. Şimdi yapamıyor olabiliriz ama bütçe hedefimiz bu şekilde olsun.

4. Biriktirdiğimiz parayı değerlendirerek yatırım yapmaya başlamalıyız

Yatırım anlayışı kişiden kişiye değişir. Bu yüzden herkesin karakter ve bakış açısına göre kendi yatırım portföyünü oluşturmayı öğrenmesi gerekir. Bunun için mali bilgimizi artırmalıyız. "Ben bilmiyorum, anlamıyorum" demek yerine "merak duygusuyla öğrenebilirim" diyen tarafa geçmeliyiz.

Üçüncü aşama: Eleştirel bakış açısı

Disney, projelerini bir eleştirmen gözüyle değerlendirmeyi ihmal etmezmiş. Bu aşamada, hayallerin ve planların eksik yönlerini ve potansiyel risklerini belirlermiş. Amacı ise yapıcı bir şekilde eleştiri yaparak projenin daha sağlam hale gelmesini sağlamakmış. Disney, Disneyland projesinde güvenlikten eğlence parkındaki akış düzenine kadar her detayı eleştirerek gözden geçirirmiş. Hangi detayların ziyaretçileri mutsuz edebileceğini veya parkın işleyişine zarar verebileceğini düşünürmüş.

Yapıcı eleştirel soruları kendimize soralım. Finansal özgürlük ya da tasarruflarımızla hayatımızı yaşama fikrimizi gerçekleştirirken bu planın zayıf noktaları nelerdir? Riskleri azaltmak için ne yapabiliriz?

Hedefimiz belirsizse ve ulaşılması çok zorsa motivasyon kaybına uğrayabiliriz. Milyarder olacağım gibi hedefler yerine 10 yıl içinde aylık 50.000 TL pasif gelir elde edeceğim gibi ölçülebilir ve gerçekçi hedefler koymak önemlidir. Hayatın belirsizlikleri (iş kaybı, sağlık sorunları, ekonomik krizler) finansal özgürlük yolculuğunu sekteye uğratabilir. Gereken sermayeyi oluşturacak geliri sağlayamazsak hayal kırıklığı yaşarız. Plansız lüks harcamalar veya şimdi harcamazsam hayatın tadını çıkaramam düşünceleri birikim yapmayı erteletebilir. Yatırımları anlamadan yüksek riskli yatırımlara fazla para koymak veya portföyü çeşitlendirmemek ciddi mali kayıplara yol açabilir.

Bu gibi riskleri en aza indirmek için küçük küçük hedefler koyup adım adım büyük hedefimize gideceğiz. Hayatın belirsizliklerine karşı acil durum fonu gibi finansal bir tampon oluşturacağız. Yatırımlar hakkında bilgi sahibi olacağız. Finansal danışmanlardan ve uzman görüşlerinden faydalanacağız. Hedefimize odaklanırken, yaşamdan keyif almayı ihmal etmeyeceğiz.

Bu yazımı buraya kadar okuyan güzel insan sabır, disiplin ve umutla yaşamak istediğin hayat için sana anahtarlar bırakıyorum. Hayal et, gerçekçi bakış açısıyla nasıl yapacağını belirle, yapıcı eleştiriyle eksik yönleri ve riskleri ortaya çıkar.

Şimdi bu anahtarları alıp tek tek hayal kapılarını açmak ve ne güzel yaşadım demek senin elinde…