Greenwashing yani "Yeşil aklama" nedir?

Sürdürülebilirlik doldu dört bir yanımız. Açıkçası bundan çok mutluyum. Tüm bireylerin ve şirketlerin bu konuda “elimden ne gelir?” mantığıyla harekete geçmesi dünyamız için çok güzel haber. Bu cümlenin ardından ne yazık ki bir “ancak” geliyor. Çünkü tüm çabalar ne yazık ki sandığımız kadar iyi niyetli değil. Kimileri -mış gibi yapıyor. İşte buna da dünyada “greenwashing” deniyor.

Birebir Türkçesi yeşil yıkama olsa da yeşil aklama hatta boyama bu kavramı daha iyi karşılıyor diyebiliriz.

Daha resmi bir tanımla "yeşil boyamak" için bir şirketin pazarlama amaçları için çevreye duyarlı olduğunu iddia etmesi fakat aslında kayda değer herhangi bir sürdürülebilirlik çabası göstermemesi diyebiliriz. Şirketler iyi niyetli olsalar bile yeşil yıkama yapabiliyor ve sonucunda çoğu tüketici şirketin ileriki sürdürülebilirlik uygulamalarıyla ilgili iddialarına inanmıyor.

Başka deyişle bir kuruluş yeşil boyama yaptığında çevresel etkisini gerçekten en aza indirmektense kendisini çevre dostu olarak pazarlamak için daha fazla zaman ve para harcıyor. Günümüzde tercihini çevreye duyarlı markalardan yana yapan tüketicileri yanıltmayı amaçlayan aldatıcı bir pazarlama hilesi de diyebiliriz.

Yeşil boyamanın en yaygın örneklerinden biri moda. Birçok giyim firması hızlı modanın en öncü şirketiyken çıkardıkları bir organik koleksiyonla ya da yaptıkları bir ileri dönüşüm çalışmasıyla kendilerini sürdürülebilir ilan edebiliyorlar.

Bir firmanın çabalarının yeşil boyama mı yoksa gerçek bir sürdürülebilirlik hareketi mi olduğunu nasıl anlayabiliriz?

1. Sertifikalar

Satın almayı düşündüğünüz markanın sertifikalarını inceleyin. Sektörlerine göre sürdürülebilirlik alanında farklı sertifikalar var, bunlara sahipler mi? En yaygın sertifikalar genel ürünler için ISO, kozmetikler için Sertifikalı Cruelty Free ve kâğıt bazlı ürünler için FSC diyebiliriz.

2. Şirket geçmişi

Satın aldığınız şeyin gerçekten verdiğiniz paraya değdiğinden ve iddialarını karşıladığından emin olmak için markanın geçmişine bakın. Web sitesine veya satıcının 'Hakkında' sayfasına hızlı bir bakış, bilmeniz gerekenler hakkında size ipucu verebilir.

Sayfanın 'Hakkında' bölümünün eksikliği, adresin ve iletişim bilgisinin olmaması sizin için uyarıcı olabilir. Öte yandan iyi yapılmış bir web sitesi, kurucuların isimlerinin, misyon beyanlarının, yerel bir adres ve iletişim bilgilerinin olması, bu spesifik göstergeler sayesinde ürünlerin doğru bir şekilde izlenebilmesi ve kimin sorumlu tutulabileceğini bildiğimiz için önemlidir.

Özellikle sürdürülebilirliğe olan bağlılığı gösteren net bir geçmiş performansı varsa, bu gerçek sürdürülebilirliğin daha net bir göstergesidir.

3. Şeffaf üretim süreci

Sürdürülebilir ürünler sunan firmaların niyetlerinin gerçekçiliği için hammaddeleri nereden temin ettikleri, ürünleri üretmek için kimleri istihdam ettikleri ve ürünlerin nasıl üretildiği önemli. Bu yüzden şeffaf bir üretim süreci, markanın saklayacak hiçbir şeyi olmadığı için kendini sürdürülebilirliğe adadığını gösterir.