Duyusal mı, psikolojik mi?

Aaa Slime’dır, squishy’dir, elini sürttükçe değişen tişörttür bunların hepsinin duyusal haz verdiğini biliyor musunuz? Çocuklar duyu bütünleme ve sinir sistemi regülasyonu için bu tür oyuncaklara yöneliyorlar. Neye ihtiyaçları olduğu konusunda hala içerden gelen bilgiyi takip eder haldeler. Bu içerden bilme ve ihtiyaca yönelme duygusunu ve duyusal hazzı yolda kaybederek yetişkin olacaklar. Sonra bir gün böyle bir yazı görüp kaybettiklerini geri kazanmak için yoga ve meditasyona başlayacaklar. Bu nedenle bizim yaptığımız işe unlearning deniyor. Öğrendiğin yanlıştan fabrika ayarlarına geri dönme. Size bir şey öğretmiyoruz. Yolun diğer ucundan el edip sesleniyoruz “dön bebeğim”.

Duyu olayı çok kritik. İnsanların bazı duyuları hassas ya da duyarsız olabiliyor. Eğer gereği yapılmazsa duyusal olan birçok sorun psikolojik sanılıyor.

Daha önce de değinmiştim. “5 duyumuz var” devri kapandı. Artık en az 8 duyumuz var ve bu da son derece bilimsel bir bilgi. 5 duyu malumunuz. Son eklemenler ise vestibular sistem, propriosepsiyon ve intresepsiyon. En az diyorum çünkü sayı, uzmanlar için 20 kusurlara kadar gidiyor ama biz siviller için ilk 8’i bilmemiz son derece hayati. Bu yazıda vestibular sisteme değineceğim çünkü hayatımızı derinden etkiliyor.

Özgür iradenizle seçimler yaptığınızı sanıyorsunuz ama bu seçimleri siz değil, fizyolojiniz yapıyor. Mesela, kulağınızın içinde “vestibular sistem” diye bir sistem var. Bu sistem, hareketi, uzayı ve zamanı algılamamızı sağlıyor. Vestibular sistem aynı zamanda yeni eklenen duyularımızdan biri. Vestibular sisteminiz hassassa hareketten, hızdan ve yükseklikten kaçınan seçimler yapıyorsunuz. Meydanlar ya da büyük toplantı salonları sizi rahatsız ediyor. Eğer sisteminiz duyarsızsa çok fazla hareket ihtiyacı oluyor ve hızdan zevk alıyorsunuz. Hani o “düz duvara tırmanıyor” denen çocuklar, bungee jumping gibi ekstrem sporlardan hoşlananlar bu kategoriye giriyor. Vestibular sistem duyarsızlığı nedeniyle hareket arayışınız varsa ve okul gibi hareketsizleştiren bir ortamdaysanız delirmemeniz işten bile değil.

Hareket ihtiyacı yüksek birinin bu ihtiyacı karşılamadığı takdirde depresyona girmesi neredeyse kaçınılmaz. Ya da sistemi duyarsız hareketten ve hızdan kaçınan birini çok hareketli, hızlı, yüksekte aktivitelere zorlarsanız bu kişiyi de travmatize etmeye başlıyorsunuz.

Hassas bir vestibular sistemi bir miktar duyarsızlaştırmak mümkün. Bunun için sisteme saygılı, yavaş yavaş artan bir maruz bırakma gerekiyor. Yani düzenli ama az hareket. Benim de kızımın da vestibular sistemi çok hassas. Bu nedenle eve salıncak aldık. Hayatımızı kolaylaştırmak için sistemimizi biraz duyarsızlaştırmaya çalışıyoruz.

Bilgi bizi özgürleştirir. Kendimizin ve ilişki içinde olduklarımızın fizyolojisini anlamak hayatı kolaylaştırır.

Bilgiler @gorkemdizdar’ın duyu eğitiminden.