Doğumdaki kaplanlar

İnsan evrimini inceleyen bilim adamları 1974 yılında Etiyopya’da 3.7 milyon yaşında, o tarihe kadar bulunan en eski kadın atamız Doğu Afrikalı Australofitekus afarensis’i buldular. Yaktıkları kutlama ateşinin etrafında söyledikleri Beatles şarkısından esinlenerek de kendisine “Lucy” ismini koydular.

Lucy aynen bizler gibi iki ayak üzerinde yürüyen bir memeliydi. Dişi bir memeli olarak hamileliği ve doğumu da aynen bizlerinki gibi gerçekleşiyordu. Tabii o çağlarda doktor, hastane, ebe, doula, doğuma hazırlık eğitimi, negatif ya da pozitif bilgi alacak, bilinçaltını kirletecek hiçbir mecra da yoktu.

Doğum zamanı geldiğinde Lucy ne yapacak, doğurmak için nasıl bir yeri tercih edecekti?

Doğum sancıları geldiğinde muhtemelen nasıl rahat ediyorsa öyle davranırdı. Bedeni nasıl istiyorsa o şekle girerdi. Bir maymun düşünün, ormanda dolanıyor ve doğum sancısı çekiyor. Gözünüzde nasıl bir sahne canlanıyor? Ve doğum zamanı gelip çattığında muhtemelen kimsenin onu rahatsız etmeyeceği bir mağara seçerdi. Kendini ve bebeğini diğer vahşi hayvanlardan koruyacak kuytu bir köşe. Doğumu başlamış ve sorunsuz ilerlerken Lucy’nin görüş alanına kocaman bir kaplan girse ne olurdu? Lucy’nin bedeni jet hızıyla adrenalin salgılamaya başlar, doğum yavaşlar ya da durur ve Lucy kaplandan uzaklaşana, kendine doğurmak için güvenli bir alan bulana kadar kaçmaya devam ederdi. Ta ki doğurmak için mahrem ve güveli yeni bir alan buluncaya dek…

Doğumu anlamak için, doğumun hormonlarını anlamalıyız

Rahim kasılmalarını aşk hormonu olarak da bilinen oksitosin sağlarken, bedende salgılanan endorfin doğum sancıları üzerinde morfin etkisi gösterir. Bu iki hormon dere kenarında sancı çeken Lucy’de ahenkle, harika bir şekilde salınıp doğumu ilerletirken kaplanın sahneye dahil olmasıyla her şey altüst olur. Rahim ağzının açılma sürecinde devreye girmesini hiç istemediğimiz adrenalin hormonu Lucy’nin bedenine hızla yayılır. Adrenalin kaç ya da dövüş hormonudur. Lucy, kaplanla dövüşemeyeceği için kaçmayı tercih eder ve adrenalin sayesinde kalp atım hızı ve solunumu hızlanır. Bedenindeki kan, rahim dahil tüm iç organlardan çekilerek oradan hızla kaçması için kollarına ve bacaklarına yönelir. Artan adrenalin oranı rahim kasılmalarından sorumlu oksitosini nötralize eder. Yani doğum, kaplanın ortaya çıkması ve Lucy’nin kendini güvende hissetmemesiyle birlikte yavaşlar ya da durur. Bu ilkel durum hayatta kalmak için gereklidir ve sürüngen beynin işidir.

Şimdi sıkı durun! Doğumda etkin olan hormonlar ve sürüngen beyin Lucy’de nasıl çalışıyorsa biz kadınlarda da aynı şekilde çalışmaya devam ediyor. Biz doğum yaparken karşımıza aniden bir kaplan çıkmıyor ama bizimde zihnimizde ve belki çevremizde doğumumuzu yavaşlatacak ya da durduracak farklı farklı kaplanlarımız ve bu durumda acil olarak devreye girecek sürüngen beynimiz var.

Sizin kaplanlarınız neler ya da kimler olabilir?

Daha önce hiç doğum yapmamış ya da negatif doğum deneyimi yaşamış kadınların endişe ve korkularının olması gayet doğaldır. Bu endişe ve korkuların fark edilmemesi ya da üzerinin örtülmesi durumunda doğum sürecinde karşımıza birer kaplan olarak çıkabileceği bilmelidir. Bu korkular, endişeler ve stres yüzünden bir türlü başlamayan doğum süreçleri pek çok kadının en büyük sıkıntısıdır.

Kaplanlar duygular, düşünceler, endişeler ve korkular olabildiği gibi herhangi bir medikal müdahale de olabilir. Mesela lavman yaptırmak konusunda korku ve endişeleriniz varsa ve doğum sürecinde bu müdahaleyi yaptırmak durumunda kalırsanız kaplanınızla burun buruna gelmiş olursunuz. Bedeninize adrenalin dolar. Lucy gibi kaçamazsınız ve savaşamazsınız. Sonuç olarak doğumunuz yavaşlayabilir ya da durabilir. Rahim ağzının açılma döneminde adrenalin bedende gerginlik yaratır. Gergin bir beden gevşeyemez ve doğum dalgaları artık acı verici sancılara dönüşür. Bu sancılar yüzünden korkan kadın adrenalin salgılamaya devam eder. Bu döngüye bir kere giren kadının tekrar gevşemesi için desteğe ve zamana ihtiyacı vardır.

Evde kontrol eğildiğinde 5 cm rahim ağzı açıklığı olup, hastaneye geldiğinde 2 cm olan kadınlar var. Onların kaplanı hastane olabilir. Siz hastane odanızda açılma sürecini geçirmeye çalışırken, doğum dalgalarıyla bir inip bir çıkarken karşınıza geçmiş vah vah çeken ve size acıyarak bakan anneniz, kayınvalideniz, arkadaşınız, eşiniz de olabilir. Odaya zırt pırt dalan hastane personeli, ilgisiz davranan bir sağlık personeli, çok fazla ışık, çok fazla insan…

Doğuma kimleri, neleri ve hangi düşünceleri götüreceksin?

Doğum süreci ile ilgili bu basit Lucy gerçeğini öğrendikten sonra doğuma giderken yanınızda kimleri, neleri ve hangi düşünceleri götüreceğinizi oturup bir daha düşünmeniz gerekir. Bunlardan biriyle karşılaşırsanız sizi tekrar rahat ve gevşemiş hale döndürmek için neler ve hangi yöntemler size destek olur?

Şimdi derin bir nefes alın ve kendinizi bir an için Lucy gibi düşünün. Doğurmak için nelere ihtiyacınız var? Sizin kaplanlarınız neler, kimler, hangi düşünceler?