Montessori’de Tekrar ve İçselleştirerek Öğrenme

“Tekrarlamak” bebeklikten yetişkinliğe öğrenmenin, bir beceriyi kazanmanın en etkili yöntemlerinden biridir. Öğrenileni unutmak ya da içselleştirerek hayat boyu hatırlamak arasındaki farkı öğrenme aşamasındaki tekrarlar yaratır. İki yaşına gelen küçüğünüzün pek çok şeyi bazen sizi bıktırana kadar tekrar etmesi içgüdüsel öğrenme isteğindendir. Yeni öğrendiği kelimeleri tekrar tekrar söyler. Ona söylediğiniz şarkıyı tekrar tekrar söylemeniz için ısrar eder. Kendisinin de tekrarlarla öğrenebileceği ve size eşlik edebileceği nakaratlı şarkıları sever. Her akşam uyku saatinde okumanız için aynı kitabı seçer. Çünkü erken çocuklukta öğrenme büyük ölçüde tekrarla gerçekleşir.

Montessori metodunda da çocuğun tam gelişiminde tekrar çok önemli bir rol oynar. Maria Montessori erken çocuklukta öğrenmenin gözlemleyerek, dokunarak, uygulayarak ve bu uygulamaları tekrarlayarak gerçekleştiğini vurgular. Montessori sınıfındaki her çocuk kendi gelişim ihtiyacı doğrultusunda, merakının yönlendirdiği çalışmayı en etkin şekilde yapmak, bu çalışmanın gelişimle ilgili kazanımlarına ulaşmak için çalışmayı tekrar tekrar yapmak ister. Bu tekrarlar öğretmenin yönlendirmesi veya ısrarıyla değil çocuğun içsel motivasyonuyla yaptığı tekrarlardır. Maria Montessori’ye göre bu tekrarlar çocuğu öğrenme sürecinde mükemmelliğe götürür.

Montessori sınıfındaki çocuk bir beceriyi geliştirmek için aynı çalışmayı aynı şekilde defalarca yapmadan da, farklı yöntemlerle tekrar edebilir. Montessori çalışmalarında kullanılan her bir materyal çeşitli variyasyonlarla kullanılabilir. Çocuğun becerisi geliştikçe aynı materyalle zorluk seviyesi artan uygulamalar yapılabilir. Zorluk seviyesini arttırmak çoğunlukla çocuğun uzmanlaştığı bir önceki seviyede öğrenileni sentezlemesini ve bir sonraki zorluk seviyesinin getirdiği yeni çalışma unsurlarıyla entegre etmesini gerektirdiği için ezberlemeden öğrenmeyi destekler. Aynı materyali farklı şekillerde kullanabilmenin getirdiği çeşitliliğin yanı sıra sınıfta çocuğun geliştirmekte olduğu bir beceriyi uygulamasını, tekrar etmesini sağlayacak alternatif çalışma materyalleri de bulunur. Tekrar ederek öğrenmek sadece çalışmayı tekrar tekrar uygulamayı içermez. Çocuk sınıfta bir arkadaşını çalışmayı yaparken gözlemleyerek, öğretmenini bir başkasına çalışmayı gösterirken izleyerek veya bir başkasına o çalışmanın nasıl yapılacağını öğreterek de tekrar eder. Gözlem ve öğretme amaçlı tekrar içselleştirerek öğrenmeye büyük katkı sağlar.

Tekrar etme sıkıcı veya içselleştirmeyi değil ezberlemeyi destekleyen bir çalışma şekli olarak değerlendirilebilir. Fakat Montessori metodunda çocuk zaten merakının yönlendirdiği çalışmayı yüksek bir motivasyonla yaptığı için tekrar onu için sıkıcı olmak yerine doyurucu, merakı gideren, öğrenme ihtiyacına yanıt veren bir aktivitedir. Çocuk çalışmayı ilk yapışında büyük bir farkındalıkla hareketlerini seçerken tekrarla uzmanlaştığında çalışmayı bir üst zorluk seviyesine taşıyabilecek öğrenme gerçekleşir. Aynı bisiklete binmeyi, araba kullanmayı bir kere öğrendikten sonra hiç unutmayışımız gibi, çocuklarımız da merakın yönlendirdiği içten gelen motivasyonla tekrar etme sonucu öğrendiklerini asla unutmayacaklardır.