Sen değişirsen değil, o değişirse şiddet biter

Şiddet bir baskı aracı. Şiddet güç gösterme aracı. “Ben senden üstünüm” demenin bir başka yolu. “Benim istediğim şekilde davranacaksın, yoksa göreceğin budur” cümlesindeki tehditin görünümü. Sadece toplumsal cinsiyet dinamiklerinde değil, her durumda şiddetin kim tarafından kime uygulandığına baktığınızda eşitsiz güç ilişkisini görürsünüz. Kendisini karşısındakiyle eşit görmeyen, ondan üstün olduğunu düşünen taraf şiddet uygular. Üstünlüğünü kanıtlamak için şiddet uygular. Erkek şiddetine dair bu temel gerçeği göz ardı edip sebep bulmaya çalıştığınızda, gerekçelendirmeye çalıştığınızda pusulanızı kaybedersiniz. Öncelikle ve daima aklımızda tutmamız gereken cümle şu: “Ben ne yaparsam yapmış olayım, benim herhangi bir yanlış davranışım şiddetin bir gerekçesini oluşturmaz. Hiçbir kusurlu davranış şiddetin gerekçesi olamaz. Hiç bir durumda şiddete uğramayı haketmiyorum.”

Şiddet bir anda başlamaz. Yavaş yavaş oluşur. Şiddet tırmanır, gerçekleşir, sonra özürlerin dilendiği ve şiddete gerekçelerin bulunduğu balayı dönemi başlar, ardından bir sakin dönem gelir ve sonra şiddet yeniden tırmanır. Buna şiddet döngüsü deriz. Özürlerin dilendiği süreçteki gerekçelendirmelere ne kadar kapılırsanız o balayı süreci o kadar kısa sürer ve bir sonraki döngü o kadar hızlı başlar.

Gerekçelere kendinizi ne kadar kaptırırsanız bir sonraki şiddet eyleminin dozunu arttırmasını da o kadar normalleştirmiş olursunuz. Duvara fırlatılan kumandayı “büyütmediğinizde” bir sonraki hamle üstünüze yürünmesi olabilir. Üstünüze yürünmesini “ama bana dokunmadı bile” olarak küçültürseniz, bir sonraki hamle büyürerek gelir. Hayatta kalmak için eşiklerimizi doğru belirlemek ve buna sıkı sıkı tutunmak zorundayız. “Aman ne var sanki”lerin havada uçuştuğu bu toplumda “hassas” ve “abartı” görünen tüm eşiklerin arkasında dimdik durmak zorundayız.

Davranışının sonucunu üstlenmemek üzere büyütülmüş yetişkin olamamış kişilerdeki sorumluluğu karşı tarafa yükleme halini şiddet eylemleri karşısında çok sık görürüz. Kimi zaman “Seni o kadar çok seviyorum ki başkasına mesaj attığını görünce dayanamadım” manipülasyonuyla bezenebilir bu sorumluluğu üstlenmeme hali. Kimi zaman da “Kim olsa eski sevgiliyi kıskanır, ben de gerçekten telefonunu silmeliydim” diye kendinizi kandırırken bulabilirsiniz. Kıyafetiniz şiddete gerekçe gösterildiğinde “zaten ailem de bu kıyafeti onaylamaz aslında” diye kendinizi ikna etmeye çalıştığınız olur. Bu çabalar sadece faydasız değil aynı zamanda tehlikeli.

Kimse söylemiyorsa ben söyleyeyim: siz ne yaparsanız yapın şiddet bitmeyecek. Şiddetin sebebi siz değilsiniz. Eski erkek arkadaşınızın telefonunu silseniz de, o kıyafeti bir daha hiç giymeseniz de, o işten ayrılsanız da, o arkadaş grubunuzla bir daha görüşmeseniz de şiddet bitmeyecek. Şiddete sebep olan bu davranışlar değil çünkü. Siz değiştiğinizde değil, o değiştiğinde şiddet bitecek.

Yakın ilişki şiddetinde kişiler çoğunlukla ilişkinin değil, şiddetin bitmesini ister. Toplum da bu oyunu sürdürür. Kadınlara idare etmesi, alttan alması söylenir. Her ilişkide olur, denir. Biz nelere katlandık, denir. Sabret düzelir, denir. Oysa gerçekte olan tükenen yıllarınızdır. Her birimiz şiddetsiz bir yaşamı hakediyoruz. Bizim hiç bir eylemimiz şiddete haklı gerekçe olamaz. Şiddetin haklı gerekçesi olmaz. Şiddet döngüsünden çıkamadıkça suyu yavaş yavaş ısınan tencere içindeki kurbağalara döneriz. Ne kadar erken uyanırsak o kadar iyi. Şiddet döngüsündeki kadın, özgüvenini kaybetmeye başlar. Kendine acımaya başlar. Kullanamadığı kanatlarının varlığının unutur ve uçamaz olur. Kullanmadığı kasları yağa dönüşür. Erken müdahale hayat kurtarır. Mücadeleye başlayacağınız ve uyanmayı seçeceğiniz her gün, gelecekteki bir zaman için “keşke o gün başlasaydım” diyebileceğiniz bir gündür.

Geç kalmadın. Yapabilirsin. Daha önce deneyip yapamadıysan bir daha dene. Kadınların şiddet gördükleri ilişkilerden çıkmalarının ortalama yedi deneme sürdüğünü, terk etmenin bir süreç olduğunu aklından çıkarma. Destek çemberini kur. Destek çemberine tutun. Yalnız değilsin.